Voor een onrealistisch (gematigd) links

 

Dit stuk heeft vragen opgeroepen en natuurlijk, in combinatie met de bloemlezing waarin een poseur eerste klas even herinnerd werd aan zijn zogenaamde onpartijdigheid, die met betrekking tot de oorlog tegen Oekraïne natuurlijk nooit onpartijdigheid inhoudt, maar partij kiezen voor het fascistische regime in Moskou. Nu is een van de onnozele leuzen van andere poseurs “Vuur en vlammen voor iedere staat”, maar in de praktijk is geen partij kiezen altijd partij kiezen, voor de macht.

Vuur en vlammen voor iedere staat. Hoe kom je er ook eigenlijk op als je nou werkelijk wel over je eerste jeugd heen bent (niet lijdt aan een Peter Pan-complex zoals Kees Stad)? Wat is “staat”? Hoe steek je die in brand? Hoe zullen de jonge kleinburgers van nu daar over luttele jaren over denken?

Er zijn drie gelegenheden geweest waarbij anarchistische milities strijd gevoerd hebben: de Mexicaanse revolutie, Oekraïne (Machno wordt dan altijd genoemd) en het bekendste en zwaarstwegende geval: Spanje. In geen van deze gevallen ging het gevecht tegen “de” staat. Een eventuele overwinning zou geleid kunnen hebben tot een vorm van zelfbeheersocialisme als er niet de buitenwacht bij betrokken was geweest: de VS, Rusland, Duitsland/Italië/USSR.

De revolutie ligt aan de horizon, het is niet de eerste keer dat ik het schrijf.

En intussen? Voor mijn schuldbekentenis als gematigd links liet ik in gedachten de solidariteitsacties waarmee ik mij heb beziggehouden, vooral, moet ik toegeven, in de rode jaren zeventig. Biafra. Bangladesj. De Six Counties. Chili. Palestina. Oman. Spanje. Oost-Timor. Wat het dichtst in de buurt kwam van Het Anarchistisch Ideaal, als er zoiets is, was Portugal ’74-’76. Ook daar sloeg het zwaarste staatsapparaat, het leger dat eerst de revolutie had gefaciliteerd, toe. Ik vergeet vast iets en over daarna heb ik het maar niet eens. Hoewel ik persoonlijk denk te verklaren waarom ik besef “gematigd links” te zijn ga ik er geen politieke autobiografie van maken.
Maar “vuur en vlammen voor elke staat” is toch iets anders.
(Moet ik “de Nieuwmarkt” ook noemen? Zo dicht bij huis, ik heb er zelf lang gewoond).

Het activisme van die rode jaren, de naam suggereert het alhaast, speelde zich af in de schaduw van een sterk parlementair links. Een grote PvdA, die ook de kern van de regering-Den Uyl was. PPR. PSP. D’66 ging toen ook nog voor links door, je aarzelt het te zeggen. De CPN, in veel gevallen de grote tegenstrever. Dat parlementair links is zo goed als weg, een potentiële actieve aanhang verweesd achterlatend. (Zie What’s Left). Zonder parlementair links geen levensvatbaar buitenparlementair links. En omgekeerd, zeker.

Joop den Uyl vond heel bromberig dat het buitenparlementaire links het zich maar makkelijk maakte. De wederzijdse gebondenheid zie ik pas nu in. En het is waar dat PvdA en GroenLinks een eind naar rechts op het spectrum zijn geschoven, en eigenlijk bedoelde ik dat te zeggen:

• Het is nu onrealistisch links om te stellen dat de nutsbedrijven, van openbaar vervoer tot posterijen in gemeenschapshanden – en dus in de huidige omstandigheden: de staat – horen te zijn.
• Het is nu onrealistisch links om te vinden dat zoiets als bijstand, werkloosheidsvoorziening, oudedagsvoorziening, ziektekostenvoorziening op behoorlijk niveau bij een beschaafde politiek horen.
• Het is nu onrealistisch links om een snelle energietransitie voor te staan.
• Het is nu onrealistisch links om de hoe dan ook koloniaal verworven rijkdom van een land als Nederland in te zetten ter ondersteuning van zwaargetroffen landen “in het zuiden” (in de jaren zeventig zei men nog “derde wereld”).
• Het is nu onrealistisch links om vluchtelingen beschaafd op te vangen en ze niet aan de “rand van Europa” te laten verdrinken.

Wat onrealistisch links heet was nog niet zo heel lang geleden niet eens per se gematigd links. Er bestond ook nog zoiets als gematigd rechts dat niet zo ver van gematigd links afstond.
En “gematigd links” gebruik ik ook ter afscherming van het muggenzwermpje dat overloopt van begrip voor Poetin, zoals in bovenvermelde bloemlezing genoemd. Blijkbaar kwam het citeren hard aan voor wie zwelgt in quasi-anarchistisch zelfbeeld, klaar om dolken in de rug te steken van echte anarchisten in Oekraïne en Rusland in het bijzonder en Oost-Europa in het algemeen. Al dan niet achter de rug van Noam “kies voor het kleinste kwaad: de Democraten” Chomsky. Blijkbaar ben je dan extreem links.

Dan ben ik maar gematigd links, hoe onrealistisch ook.
Het zij zo.

– Afbeelding: Door Mediateca INAH – https://mediateca.inah.gob.mx/islandora_74/islandora/object/fotografia:445507, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=103578397