Het kleinburgerlijk neo-anarchisme

 

Een klein stuk vertaald van een artikel van Mark Fisher uit 2013 dat de plaats en de tijd waarin het geschreven is weerspiegelt. De nieuwste links-academische interesses zijn er nog niet in te vinden. En ja, in Groot-Brittannië is het klassebewustzijn veel sterker en duidelijker uitgedragen dan in aartskleinburgerlijk Nederland. En wat de parlementaire linkervleugel (de sociaal-democratie in feite) heeft bereikt is altijd in coalitieverband geweest.

Maar ik hoor de parmantige gideonsbende tegen talrijkere mededemonstranten al roepen: “Wie heeft ons verraden? Sociaal-democraten!” Een uit Duitsland geleende toverspreuk ook nog eens (in het Duits rijmt het tenminste).

Met neo-anarchisten bedoel ik beslist niet anarchisten of syndicalisten die bij daadwerkelijke organisatie op de werkplaats betrokken zijn. Ik bedoel eerder zij die zich identificeren als anarchisten, maar wier betrokkenheid in politiek nauwelijks studentenpolitiek en bezettingen overschrijdt, en commentaar geven op twitter. Neo-anarchisten komen gewoonlijk uit de kleine burgerij, zoniet uit zelfs meer bevoorrechte klassen.

Ze zijn ook in overstelpende mate jong: in de twintig of ten hoogste begin dertig. Neo-anarchisten hebben niets anders dan kapitalistisch realisme meegemaakt.  Toen de neo-anarchisten tot politiek bewustzijn kwamen – en dat is voor velen van hen zeer onlangs, merkbaar aan de lompe zelfvoldaanheid die ze soms vertonen – was de Labour Party een Blairite huls geworden, die neoliberalisme met een kleine dosis sociale rechtvaardigheid doorvoert. Maar het probleem met het neo-anarchisme is dat het gedachteloos dit moment weerspiegelt in plaats van een mogelijkheid tot ontsnappen te bieden. Het vergeet, of is zich echt niet bewust, van de rol van de Labour Party bij het nationaliseren van belangrijke industrietakken en nutsbedrijven of bij het oprichten van de National Health Service. Neo-anarchisten zullen stellen dat ‘de parlementaire politiek nooit iets heeft veranderd’. of dat de ‘Labour Party altijd nutteloos is geweest’ terwijl ze protesten bijwonen over de NHS of klachten retweeten over het afbreken van de verzorgingsstaat. Er is hier een vreemde impliciete regel: het is in orde  te protesteren tegen wat het parlement heeft gedaan maar het is niet goed om het parlement in te gaan of de massamedia om van daar verandering teweeg te brengen. De gangbare media moet men verachten maar er moet naar BBC Question Time gekeken worden om er over te klagen op twitter. Het streven naar zuiverheid gaat onmerkbaar over in fatalisme; men kan maar beter op geen enkele wijze besmet worden door de corruptie van de hoofdstroom, het is beter nutteloos “verzet te bieden” dan het risico lopen je handen vuil te maken.

h/t: Harriet Bergman,

waarvan deze passage overgenomen, in de geest van bovenstaande:

 Cursed cancellations, een instagram account die linkse infighting en cancelculture op de schop neemt, wijst er op dat het vooral ‘body positive gluten vrije cupcake bakkers’ zijn die gecancelled worden door links. Binnen de bubbel moet er een zuivere, pure lijn zijn. Pas als we alle ongure elementen weggejaagd hebben, kan de revolutie starten…

Amnesty, het zij zo

 

Het Biafra Actie Comité had bij de genade Gods via de Hervormde Jeugdraad Amsterdam kantoorruimte gekregen. Dominee Guus Prast was lid, en ik vermoed dat ook ds. Ernst Stern er bij betrokken was. *)
Op 15 januari 1970 capituleerde Biafra voor het Nigeriaanse leger. De quick kill waar Westminster op gerekend had, had bijna drie jaar geduurd.
Het comité had voor een verloren zaak gestreden en onze nieuwe bezigheid was zoveel mogelijk op afstand te bezien of de voedselvoorziening aan het moedwillig uitgehongerde land op gang kwam. Dit gebeurde al spoedig onder de naam Werkgroep Nigeria.

Maar een eigen kantoorruimte voor een verloren zaak was op den duur niet houdbaar. De Jeugdraad liet ons de ruimte delen met het zich tot een professionele organisatie ontwikkelende Amnesty International. Wat in de praktijk neerkwam op het delen met Lidy Horowitz, een vrouw met een ongelooflijke inzet die ook als het zo uitkwam hulp aan ons comité met zich meebracht.
Bij haar verscheiden verneem ik dat zij de afdeling van Amnesty in Nederland heeft opgericht. En van dat verscheiden moet ik vernemen via een stuk in de Volkskrant van zo’n drie jaar geleden.

Lidy is tot kort voor haar einde vrijwilligster geweest voor Amnesty, nooit betaalde kracht. Haar overlijden was geen nieuws op de site van de club. Te druk met mensenrechten, neem ik aan. Om de joodse formulering even te lenen: moge haar gedachtenis tot zegen zijn.

Na de episode van samenzijn op kantoor werd ik in mijn georganiseerd-anarchistische tijd op een andere manier geconfronteerd met Amnesty. Het zwijgen over de misdaden van het bezettingsleger in de Six Counties, inclusief en voor Amnesty bovenal: het buitengerechtelijk interneren van bij voorbaat tot verdachten verklaarden, te beginnen in augustus 1971. En via een Ierse kameraad de inzet voor een opgesloten klokkenluider (zo zegt men het nu) aangaande oorlogsmisdaden van het Britse leger in het voor zijn onafhankelijkheid vechtende “protectoraat” Zuid-Jemen. We hebben hem vrij gekregen.
Amnesty was (en is) niet International. Het is een Engelse quasi-nongouvernementele organisatie.

Maar de afgelopen latere decennia waren nu eenmaal die van het schuivende Overton-venster: een liberal, eigenlijk door-en-door D’66-club als Amnesty diende in doorsnee als kompas voor mensenrechten in het algemeen. We hebben hier nogal wat persberichten overgenomen en soms oproepen tot het tekenen van petities.
Een jaar of tien geleden nam Amnesty het nog op voor Pussy Riot, iets wat ik toen verdacht vond (Zelfkritiek! Ik ga het spoor op het net niet verwijderen). Maar 24 februari 2022 hoort voor iedereen buiten Rusland als keerpunt aangemerkt te worden, en wie dat niet doet mag wat mij betreft (en mij niet alleen) als fout bestempeld worden. Dag Noam Chomsky, dag Roger Waters, dag Jeremy Corbyn – en dag Amnesty “International”.

Ik zou er veel meer over kunnen schrijven en dat zou nog veel persoonlijker worden dan bovenstaande alinea’s met herinnering aan meer dan een halve eeuw geleden. Want mijn band met Amnesty gaat verder. Maar ik doe het niet.

Weer kan iets van de lijst van liberals weggestreept worden, na de nepneutraliteit ten aanzien van Oekraïne waarover ik op Krapuul al allerlei geplaatst heb. Voor de zekerheid nog eens: hier, hier, hier en hier.

Kameraad van jaren her Lidy die onvindbaar is op de site van Amnesty hoeft het niet mee te maken. Ik sluit af met een stukje soundtrack van begin 1970, het was toepasselijk, die titel.

Waar de Revolutie over gaat

 

De Revolutie zal niet gaan tegen mensen maar tegen instellingen. Jammer voor de politie die de banken bewaakt.

De Revolutie zal niet gaan tegen de grote baas maar tegen de grote fabriek.

De Revolutie zal niet tegen de bourgeois gaan maar tegen de grote stad.

De Revolutie zal niet tegen het fascisme of het communisme gaan maar tegen de totalitaire Staat, wat die ook zij.1)

(..)2)

De Revolutie zal niet tegen “de een procent” gaan maar tegen de winst.

De Revolutie zal niet tegen de handelaren in kanonnen gaan maar tegen de bewapening. De Revolutie keert zich niet tegen het buitenland maar tegen de natie.

De Revolutie is niet een klassenstrijd maar een strijd voor de rechten van alle mensen.

We zouden steeds de eerste term kunnen afwijzen, die immers alle mogelijke hypocrisie toelaat, en die ook past bij een fascistische of communistische revolutie – de tweede term laat geen afwijking van de principes toe.

1) “Communisme” stond in 1935 gelijk aan wat nu stalinisme heet, het terreurbewind in de Sovjet-Unie.
2) Weggelaten is een zeer tijdgebonden formulering. Als zij in het hier en nu geplaatst wordt zou zij ongeveer luiden: De Revolutie keert zich niet tegen John de Mol maar tegen alle reclame. Hoe houdbaar is de eerste term…

- Uit: Directives pour un manifeste personnaliste door Bernard Charbonneau en Jacques Ellul