Portfolio: Nazmiye Oral ziet geen crisis, wel spirituele armoede

In de Amsterdamse Muiderkerk werd gisteren de jaarlijkse Truus Schilp-lezing gegeven door actrice en columniste Nazmiye Oral. Het tevoren opgegeven thema van de lezing was Meedoen: moeten of mogen? Over burgerschap in de tijd van een economische crisis.

De spreekster maakte van begin af aan duidelijk dat dit geen thema was waar zij zich aan wilde houden. Oral zag geen crisis om zich heen. In Nederland of in de westerse wereld in het algemeen komt niemand om van de honger – en het moeten wegdoen van een tweede auto of een vliegvakantie minder nemen is geen crisis. Net de 34 halen, dat is crisis, of geen enkele kans hebben je plannen voor het leven uit te voeren.

Oral vertelde dat zij kortgeleden veertig is geworden en dat zij bij die gelegenheid besloten had radicaal te worden. Radicaal wilde niet zeggen dat haar borsten eigenlijk bommen waren voor een zelfmoordactie – waarmee zij haar enige concessie aan de dezer dagen gangbare vertogen deed.

Radicaal zijn betekent voor haar, zei zij, een open hart hebben en dit te wenden naar het hogere zelf. Er is geen reden tot grote ongerustheid, maar zij zei ook dat zij zich hierin kon vergissen. En te veel in deze maatschappij getuigt van gesloten harten, van uitsluiting en overbodig verklaren van mensen. Als treffend voorbeeld noemde zij de manier waarop ouderen worden behandeld: niet op waarde geschat, de wijsheid die vergaard is met de jaren wordt opgeborgen in bejaardenhuizen. En de echte armoede in het rijke deel van de wereld noemde zij de angst, die op alle mogelijke manieren de kop opsteekt. Wie een open hart heeft komt vanzelf voorbij de uitspraak: “ik ben” – dit komt altijd op “wij zijn” neer, en “wij” zijn liefde. En in alles zit een zegen.

Het was een opmerkelijk mystiek geladen inleiding, in een hervormde (thans protestant geheten) kerk. De spreekster vertelde uit zichzelf bij de rondvraag van een mystieke ervaring die anderhalve dag geduurd had – een openhartigheid waarop plenair in ieder geval niet ingegaan werd. Wat zij haar radicalisme noemde was hierop gefundeerd. Voor de zekerheid: mystiek betekent allesbehalve een vlucht uit wereld en werkelijkheid. Nazmiye Oral brengt haar inzichten onder andere in praktijk via het Zina-platform.

Coreferent pastoor Leo Nederstigt (foto) zag geen reden kritische kanttekeningen bij Orals peroratie te plaatsen en illustreerde haar verhaal met eigen verhalen uit de praktijk van een week pastorale zorg. Hij kwalificeerde zichzelf uitdrukkelijk, pastor zijnde, als een van de overbodig verklaarde mensen van deze maatschappij.

De Truus Schilplezing wordt jaarlijks georganiseerd om de gedachten en werkzaamheden van de praktisch theologe Truus Schilp te gedenken. Schilp, als dochter van revolutionair socialist Dirk Schilp opgegroeid in een rood officieel ongelovig gezin, werd als volwassene actief in de Hervormde Kerk. Zij beklemtoonde de overeenkomst in het oorspronkelijk streven van de Kerk en van het seculiere socialisme en zette zich tot haar einde in voor armen en bejaarden. De organisatoren van de lezing beklemtoonden dat Orals inleiding geheel in de geest van de naamgeefster was geweest.

- News4all, juni 2009