De Eerste Wereldoorlog was de grote scheider der geesten. Het internationalisme dat door de socialistische/sociaal-democratische beweging werd voorgewend doorstond de beslissende toets niet. Tot aan sommige anarchisten toe (Kropotkin als treurig boegbeeld) kozen partij in de oorlog. Er was het verzet, maar dit werd in de eerste plaats op nationale schaal georganiseerd en in de tweede plaats was het allengs marginaal. De uitkomst was de omwenteling in het Russische Rijk dat de Internationale tot volkslied uitriep - dat is dan tot in de Tweede Wereldoorlog volgehouden.
"Communistisch" waren sindsdien de partijen die vol bewondering toekeken naar de USSR, en ze ontwikkelden zich tot verlengstukken van de heersende partij in de USSR - zolang ze niet aan de macht waren, zoals in China.
"Communisme" stond eerder voor een technologisch ontwikkelingsmodel dat door dictatoriale macht beheerst werd en dat gaandeweg geen betere toekomst beloofde dan het zogenaamd liberale kapitalisme. Toen het geloof weggeëbd was, was het snel gedaan met het communisme en met de communisten in de meeste landen. Een democratisch staatssocialisme of -kapitalisme, dat Gorbatsjow nog voor ogen stond, is niet eens meer beproefd.
Daar zitten we dan met de term communisme.
En dan is er in Nederland Gustaaf Peek, die in zijn pamflet (manifest) Verzet! - Pleidooi voor communisme de term rehabiliteert, in elegant proza en met oprechte bevlogenheid. Zonder hem te noemen sluit hij aan bij David Graeber die, ongetwijfeld tot ongenoegen van de neoliberale ideologen, vaststelt hoezeer iedereen in feite communist is. Daarmee is bedoeld dat wij het als vanzelfsprekend zien dat allerlei maatschappelijke taken gemeenschappelijk geregeld worden (wat de neoliberalen liefst tot in uiterste consequentie bestrijden). Peek kiest voor Rosa Luxemburg tegenover Lenin, naast Marx eigenlijk de enige namen van Voorgangers die hij noemt.
Toch zou ik zijn pamflet eerder aansluitend noemen bij Landauers Aufruf zum Sozialismus. Het gaat om de gezindheid in de eerste plaats. Zijn voornaamgenoot Peek noemt het communisme, pour épater les bourgeois lijkt het, maar "socialisme" roept inmiddels bijna net zoveel afgrijzen op. Het afgrijzen dat hij beoogt, waarom zouden we er omheen draaien. Dat hij voor het woord "communisme" kiest en niet voor socialisme of anarchisme moet daarmee samenhangen. Hoewel schielijk wegebbend kan (kon) het anarchisme op enige sympathie rekenen in de openbaarheid want neoliberalen zeggen dat zij ook zo min mogelijk staat willen. Gelukkig rekent het spook Antifa met dit soort valse instemming af, en goed. Het is vooralsnog een communisme zonder communisten want de stap zetten zich zo (weer) te noemen is wellicht zwaar.
Maar laat ik u allen aanraden zoniet vermanen het pamflet te lezen en u gereed te maken voor de omverwerping van het kapitalisme. De tijd is aan ons.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten