Het hoorde bij "de boeken die nog wel komen" en plotseling is het de actualiteit voorbij. Het is tachtig jaar later en het is zover. Ik heb het gisteravond alsnog uitgepakt en ben gaan lezen. "Wat gaat dat fascisme hard," zegt een van de figuren, liberal, naar aanleiding van een verbod op een school om minachtend te praten over het leger. En wat een herkenningspunten. Werd Sauerkraut tijdens de Grote Oorlog echt Liberty cabbage gedoopt?
"Wat gaat het hard". Plotseling voelt een negenderangsartiest zich in het kader van de carnavalsleut gerechtigd om Sylvana Simons in een clipje op te laten hangen omdat zij tegen zwarte piet is. Zou dat meneertje zich vrij hebben gevoeld zich zo te uiten als een aanstaande president van de Verenigde Staten zich niet voluit racistisch, seksistisch en noem de discriminatie-ismen maar op, uitte, ongestraft en nog beloond met het presidentschap toe? Het gaat hard. Het gaat exponentieel.
Op de dag waarop ik Lewis ter hand nam, u krijgt nader verslag als ik het uit heb, werd ik geattendeerd op een eenvoudige reeks tweets die het exponentiële uiteenzet.
1) Het punt met fascisme is dat het een in het echt plaatsvindend exponentieel proces is, en mensen kunnen dergelijke snelheid niet verwerken.
2) Denk aan lelies aan de oppervlakte van een vijver, die exponentieel groeien. De eerste drie weken is alles in orde. De vierde week bedekken ze de hele vijver. [Juist dit beeld werd gebruikt toen de milieucrisis voor het eerst aan de orde werd gesteld, vijfenveertig jaar geleden. Exponentiële groei gaat onze menselijke verbeelding te boven.]
3) In het begin lijkt fascisme een grap. Niemand neemt het serieus terwijl het versnelt.
4) 80% van het versnellingsproces lijkt het alsof er weinig gebeurt, en men kan het nog steeds als een grap zien.
5) Tenslotte wordt het exponentieel afglijden zichtbaar, en halverwege de grap wordt het overstelpend en alom aanwezig.
6) In de vroege stadia lijkt het alsof je het met een grap kunt tegenhouden. Of dan met een beschaafd argument in een debat.
7) Tegen de tijd dat je beseft dat grappen het niet tegenhouden is het al voorbij het punt waar debat het kan tegenhouden.
8) En tegen de tijd dat je besluit dat je erover moet discussiëren is het te laat.
9) Je merkt in het algemeen fascisme niet op tot het op 80% van zijn voltooiing is.
De stappentweet in het origineel.
Mannetjes met malle kapsels die nauwelijks een coherente, maar wel racistische, zin kunnen uitbrengen en dan plotseling dictator zijn.
"Hier kan het niet gebeuren".
Geen opmerkingen:
Een reactie posten