Als Bakoenin schrijft over de Negende van Beethoven die subliem is, hoe vaak zal hij hem gehoord hebben? Ik weet niet wanneer hij dit geschreven heeft, vermoed dat het aan Herzen was, maar in zijn Oeuvres complètes komt de vermelding niet voor, dus het valt niet zomaar te weten. Wat niet kon was dat hij een plaat, cd of filmpje kon beluisteren thuis - voorzover hij een thuis had, maar dat is weer een gans ander punt -, hij moest en kon het alleen maar kennen van een uitvoering - een concertzaal, kleine uitvoeringen wellicht, en van een muzikaal geheugen dat niet getoetst kon worden aan opgenomen muziek. Want die bestond nog niet.
Zijn tijdgenoot en mede-kritisch-hegeliaan Kierkegaard heeft een heel boek geschreven over Mozarts Don Giovanni, opgenomen ook in Enten...eller. Het valt niet meer te begrijpen hoe het memoriseren in zijn werk is gegaan, zoals het uit het hoofd reciteren van de verzen van Homerus of trouwens ook de bijbel in een wereld van geschreven en gedrukt woord onvoorstelbaar is geworden.
En toch - muziek is een sleutel naar een andere wereld. Zie hoe de gisteren overleden Nikolaus Harnoncourt opgaat in het uit het hoofd dirigeren van de introductie van Don Giovanni - er zijn meer voorbeelden van zijn optreden te vinden maar ik laat het hierbij om bij het voorgaande aan te sluiten. Harnoncourt heeft natuurlijk het voordeel van de muziek in alle mogelijke vormen gehoord te hebben. Zelfs als Bakoenin of Kierkegaard een partituur of libretto bij de hand hadden kunnen ze toch moeilijk hebben kunnen reconstrueren hoe de symfonie in haar werk ging.
Omdat YT mij deze in de zijbalk mede aanbeval ging ik eens kijkluisteren bij het volgende. En de verwantschap werd duidelijk. Ook voor de pianiste, Yeol Eum Son, geldt dat zij het onderhavige werk kan kennen van opname en uitvoeringen. Eerst meende ik dat ik dit pianoconcert van Mozart niet kende, maar bij deel twee komt de herkenning alsnog. Maar dat is iets geheel anders dan wat hier gebeurt. Zij speelt zonder blad en met een intensiteit die aan haar af te zien is maar die van elders lijkt te komen. Of komt. Een andere dimensie, ofwel de superkosmos zoals Ortt het noemde. En dit vermag mij dan de gedachte te schenken kennis te nemen van het sublieme.
Mozart, Concert voor Piano en Orkest No. 21 in C majeur, K.467
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten