Ruim een kwart eeuw geleden ben ik op het spoor ggebracht van het Nederlandse christen-anarchisme door een werk over de religieus-anarchisten, in organisatievorm en uitingen in feite de opvolg(st)ers van de strevers van het fin-de-siècle. Eigenlijk zijn zij (inmiddels misschien) even vergeten als de christen-anarchisten. Hun blad Bevrijding leefde als titel, bij wijze van eerbetoon, voort bij de PSP, maar die bestaat inmiddels ook allang niet meer.Een van de namen die ik in verband met het religieus-anarchisme las was Daniël de Lange, een naam die mij bekend voorkwam uit de betere dagen van de Volkskrant. Recensent met die naam, die inderdaad de zoon blijkt te zijn van de auteur van Bevrijding.
Religieus-anarchist kan hij alleen genoemd worden vanwege organisatorische binding aan het tijdsschrift, uit het lemma uit het Biografisch Woordenboek van Socialisme en Arbeidersbeweging klinkt haast de eigenlijke weerzin over het katholicisme van zijn vrouw op. In 1945 wordt hij echter alsnog katholiek.
Niet als bioloog, zijn wetenschappelijk specialisme, maar als marxist, zet hij zich tot een beoordeling van de rol van Willem de Zwijger in de Nederlandse Opstand. Een scherpzinnige analyse waarvan het betreurenswaardig is dat die in Nederland verder zo weinig te lezen zijn (geweest). De bundel Willem de Zwijger en andere opstellen uit zijn geschriften (onder andere over Landauer en Gorter) is het enige dat in boekvorm van De Lange overgeleverd is.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten