Niets te vroeg dit jaar - ondanks, of is het juist dankzij de zachte winter? Op 4 mei in de gewenste stilteperiode, altijd onderbroken door motorgeronk de laatste jaren, waren er de gierzwaluwen boven de Amsterdamse binnenstad. In minder dan drie maanden zullen ze eieren leggen (dat is wellicht al gebeurd), jongen voeden en laten uitvliegen en weer naar het zuiden van Afrika vertrekken. Geen redenering over genen of aardmagnetisme vermag te verklaren wat de bedoeling is achter deze enorme reis naar een bestemming waarvan het de vraag is of er voldoende voedsel is. Tegen het einde van hun verblijf is er de bruidsvlucht van vele miersoorten - dat is een goede maaltijd voor onderweg, maar de vraag blijft: waarom de moeite doen? Voor de economisch redenerende mens is er geen logische verklaring.En welbeschouwd is iedere moderne poging tot verklaring gebaseerd op economische overwegingen. DNA? De aard van het beestje volgens evolutie, of volgens dat idee dat het bastaardkind is van de Verlichting, volgens de schepping? De koekoek of het visdiefje maken het raadsel nog groter. Misschien heeft dit alles geen ander doel dan zo te zijn en hoort het als mysterie aanvaard te worden. Het aristotelische idee van entelechie, het in enkeling en soort besloten doel, is in dit geval geen verklaring, het spijt mij voor Francé, Ortt, Driesch...
Het toekennen van het doel immers leidt tot de conclusie dat het resultaat dat zich voor onze ogen afspeelt onvermijdelijk is en dat er geen andere mogelijkheid is. De verklaring gaat altijd uit van het bestaande, niet van wat zou kunnen. Dit betekent in concreto ten aanzien van zoiets als vogeltrek (en naar Thijsse volgens mij overtuigend stelt: de vogelzang eveneens) dat "we" als mensen voor een onoplosbaar mysterie staan. Of de vogels het antwoord hebben zullen we niet te weten komen.
Zo goed als de wetenschap in de zin van science (ik verzoek u vriendelijk dit als het Franse woord dat het nu eenmaal is te lezen) geen genoegen neemt met mysterie, zo neemt de officiële, van ideologie doordrenkte sociale wetenschap juist wel genoegen met een mysterie. Dat "we" in de best mogelijke aller werelden leven is axiomatisch. Het is al een tijdje zo volmaakt, er zijn haperingen die helaas om tijdelijke noodtoestandregelingen vragen (die steeds permanenter worden, zoals Agamben van Schmitt geleerd lijkt te hebben), maar als de problemen zijn opgelost dan ligt het paradijs voor u open. Hoewel dit steeds minder beloofd wordt, ook al verkondigen politici gaarne dat het herstel heeft ingezet, met andere woorden de normaliteit is onderweg naar haar bestemming die eindeloze groei belooft.
Dat overzichtelijk mensenwerk tot een onoplosbaar en onontkoombaar mysterie wordt verklaard zou om waarachtige opstand moeten vragen. Een opstand van het leven tegen de "wetenschap" - Bakoenin bedoelde het anders maar hij zei het goed.
Een combinatie van strijd "op de straten en in de velden" met een gevecht om studie die het axiomatisch verklaarde dat niet axiomatisch is gecombineerd - het zicht op de mogelijkheid hiervan biedt zich aan in deze dagen. De rijken raken om het geringste in paniek de laatste tijd: verkiezingen in Griekenland of Schotland, kalme vastberaden universiteitsbezettingen, groepsgewijze mededelingen dat "zwarte levens er toe doen" - staat het mysterie van het bestaande dat niet waar kan zijn op breken?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten