Vandaag zestig jaar geleden begon in Amsterdam een vijfdaagse staking van gemeenteambtenaren, Publieke Werken, Stadsreiniging en - meest spectaculair en merkbaar - het openbaar vervoer. De lonen waren nog op het peil van het holst van de vooroorlogse crisistijd, en het regime, genoemd naar PvdA-voorman Drees, streefde zuinigheid en vooral lage lonen na. Zozeer, dat in de particuliere sector zwart loon, zoals het heette, bijna norm was. Begin 1955 brak de onvrede goed door, een van de redenen was ook het gebrekkig onderhoud waar ongelukken uit voortkwamen en gejakker omdat er te weinig personeel werd aangenomen.Het aan de PvdA verbonden NVV steunde het regime van harte. De confessionele bonden stonden in principe wel achter de eisen, niet achter de staking, die geleid werd (wat betreft het GVB) door een actiecomité van twee leden van de Eenheids Vakcentrale (verbonden aan de CPN), twee ongeorganiseerden en twee leden van het NVV die met de bond gebroken hadden.
Om de ponten in de vaart terug te krijgen werd onmiddellijk marinepersoneel ingezet. Staken was verboden voor ambtenaren, het gemeentebestuur weigerde overleg buiten de "erkende" vakorganisaties om. De burgemeester bestelde tweehonderd chauffeurs van het regiment Aan- en Afvoertroepen van hun basis in Grave, Noord-Brabant. Op zaterdagmiddag 2 april werden tien door twee militairen bemande bussen ingezet op de tramlijnen 9 en 16. De onderkruipersvoorziening werd in het algemeen gemeden. Het moet het merkwaardige tafereel van enkele drieassers, afkomstig van lijn 4, rijdend op lijn 5, opgeleverd hebben. Het zal mij ontgaan zijn.Rondom Amsterdam werden in de loop van zaterdag en verder zondag troepen gelegerd om bij eventuele ongeregeldheden op te kunnen treden. Deze militairen, werd van gemeentewege medegedeeld, moesten niet als stakingsbrekers gezien worden, "maar als een technische noodvoorziening ten dienste van de gemeenschap".
Op maandag 4 april werd de staking afgebroken, nadat de christelijke bond NCBO overleg met het gemeentebestuur had geregeld, dat evenwel alleen met "bona fide vakorganisaties" gevoerd zou worden.
De zogeheten stakingsleiders werden ontslagen, sommigen van hen waren betrokken geweest bij het organiseren van de Februaristaking, die aanleiding gaf tot het met trots op de tram afgebeelde devies "Heldhaftig, vastberaden, barmhartig".
Mondjesmaat werden organisatoren weer aangenomen, de bekende communisten evenwel niet. Aan de eisen werd wel degelijk tegemoetgekomen in de loop van het jaar.
Pas een kwarteeuw later zouden ambtenaren (weer) stakingsrecht krijgen in Nederland. Inmiddels hebben de meeste werkers in de sectoren van "toen" niet meer de status van ambtenaar.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten