Victorines

Ernst Bloch was naar verluidt geïnspireerd door christelijke mystici, waaronder, las ik "Victorines". Een categorie waar  ik eerlijk gezegd nog nooit van gehoord heb. Het blijkt dat Richard de Saint Victor "school" heeft gemaakt en dat de navolgers zo heten. De nu niet meer voortgezette uitgeverij van de abdij waar ik regelmatig verblijf heeft van zijn hand Vier graden van liefdesgeweld uitgegeven, een tekst die ik meermalen heb aangetroffen in de toonkamer maar waar ik op de een of andere manier verder geen aandacht aan besteed heb.
Genoteerd: Victorines.

Kijkje in een gierzwaluwnest

De laatste gierzwaluwen die ik zelf met zekerheid heb waargenomen waren er 23 juli. De meeste zijn uitzonderlijk vroeg vertrokken uit Nederland, de mierenbruidsvlucht was ook eerder dan anders. Er zal verband zijn.

Hier in Haarlem wacht een nestje van twee op uitvliegen, ze zijn berekend op 16 augustus. Dat is naar verhouding nogal laat.

Zo niet nu...

Het kwaad van de oorlog - de congruente of de incongruente - brengt ook altijd bij sommigen, hopelijk bij velen, het goede naar voren. Het is intens treurig dat het nodig is. De joodse mobilisatie If not now in de VS breng ik maar even onder de aandacht, juist omdat het in het hol van de uiteindelijk schuldige leeuw is. En in de wetenschap dat zelden of nooit tot nu toe in de noordelijke wereld zo gedemonstreerd is tegen de zoveelste geweldscampagne tegen de openluchtgevangenis Gaza.
Slechts terwille van de hopelozen...

De geslaagde mislukking Nigeria

Ergens in mei heb ik voor "volgende week" meer over Nigeria beloofd - tenslotte is iedere week de volgende (en het zal mij leren geen uitdrukkelijke toezeggingen meer te doen hier). Al met al is, tussen alle oorlogstoestanden van dezer dagen, de campagne van "Boko Haram" nog steeds gaande. Chinua Achebe sprak in There was a country al de verdenking uit dat dit genootschap Vrienden in de Hoogste Kringen heeft - het Nigeriaanse leger zou weten waar de ontvoerde meisjes worden vastgehouden en doet niets. En langzaamaan worden zij vergeten tussen en dankzij de (andere) gruwelen van het nieuws dat men via de "andere" media kan vernemen. (De staatsmedia roeren de trom alsof er een frisse vrolijke wereldoorlog gevoerd kan gaan worden, ter gelegenheid van de honderdste verjaardag).

Stanley Diamond schetst hoe de mislukking die tegelijk een succes genoemd kan worden van het koloniale bouwsel Nigeria van begin af aan ingebouwd heeft gezeten - speciaal dankzij de privilegiëring van de islamitische "noorderlingen". Nu zijn er noorderlingen en noorderlingen. Degenen die de feodale verhoudingen, die officieel in 1908 zijn afgeschaft, in stand houden, zijn "noordelijker" dan hun onderhorigen. De feodaliteit gaat door het leven onder de speciale naam talakawa [meer hierover in het gelinkte artikel]. Dit "noorden" heeft steeds de politieke hegemonie gehad in het hele koloniale geval, ook na de zogenaamde onafhankelijkheid. Het Model voor Heel Afrika kende in het noorden, voorzover verkiezingen al betekenis hadden, een censuskiesrecht gebaseerd op bezit. Vrouwen waren geheel uitgesloten. Na een reeks junta's, eveneens beheerst door de noorderlingen, werden pas in 1979 verkiezingen volgens echt algemeen kiesrecht in het hele land georganiseerd. Voor wat ze waard waren en zijn.

Ideologen in het wereldnoorden, van Westminster tot betaalde praatjesmakers in de gangbare pers, prezen het voorbeeld bij uitstek, en werden niet gehinderd door enige gêne na de staatsgrepen van 1966, de moordcampagne tegen de zuiderlingen in hun Sabon Gari ("eigen" wijken), vooral gericht op Igbo, die zich overal in het land gevestigd hadden. De genocidale oorlog tegen Biafra, de verdere staatsgrepen, het was allemaal voorbeeldig. Wat ik tot nu toe niet wist is dat het Britse koloniale ambtenarenapparaat "gewoon" gehandhaafd bleef en dat pas in de jaren zeventig aan "nigerianisering" werd gedaan in de ambtenarij. Corruptie moest tenslotte ook hier uitgeleefd kunnen worden. Wat mij evenmin bekend was is de liefde die het noordelijke regime koesterde voor het Zuidafrikaanse - met zijn eigen apartheidswijken, zijn bijzondere behandeling van de Maguzawa ("heidense" noorderlingen) zagen zij een voorbeeld in de gepredikte "gescheiden" ontwikkeling. Verbazen doet het mij niet.

Achebe koos niet voor Biafra, de keuze werd hem opgedrongen. En toen de genocide plaats maakte voor het tot tweederangsburger verklaren van de Igbo en andere Delta/Zuidoosten-bewoners fulmineerde hij tegen de doorwoekerende corruptie. Hij noemt Nigeria een mislukte staat. Vanuit het oogpunt van degenen die grootschalig kunnen roven - 400 miljard dollar weggesluisd door de heersers naar comfortabele bankrekeningen, de afgelopen halve eeuw - is Nigeria een model van geslaagdheid. Het verdere verloop van dit succes hoeft hij niet meer mee te maken.

Wee wee gij machtigen der aarde!

De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, ik heb het meegemaakt wie er rondloopt. Oude mannen die vooral graag op kosten van de zaak zich laten vollopen met oude klare; als ze econoom zijn, en dat zijn ze nog veel te vaak, houden zij voortdurend pleidooien voor een uitgeklede overheid en verbeterde marktwerking door voortgezette privatisering. Als lid mochten zij boeken van de uitgeverij bestellen die zij gratis ontvingen. Er waren er die ALLES bestelden, maakt niet uit wat hun vakgebied was, en er vervolgens mee naar De Slegte liepen want alles is meegenomen. Jammer voor hun dat zowel de uitgeverij als De Slegte inmiddels verdwenen zijn.

De Akademie. Toen ik er pas werkte had ik een partijtje van Anthropogenese van Anton Pannekoek opgedoken uit de ruimen, ze waren er nog zoals ze gedrukt waren in 1945, dit voor een lezing over hem. Paarlen voor de zwijnen - de leden die langsliepen bromden wat over die oude communist met zijn sterrenkunde. Het gedrocht dat voor directeur doorging keek kwaad dat ik bij de lezing van Van Berkel bleef met mijn literatuurstalletje. Na afloop gingen de bezoekers snel op naar de gratis jenever. Mijn bibliofilie, activisme en ongeneeslijke marxistische inslag hadden mij de werkelijkheid van deze omgeving doen vergeten.

Vijftien jaar later, over Nederlandse academici maak ik mij geen illusies meer. Ook niet over de praktizerende theologen: hoewel het nog steeds zou kunnen dat gemeente-/parochieleden eenvoudig volk is zijn de theologen zo hoog verheven in eigen opvatting dat het toch wel een gunst zoniet haast een wonder mag heten dat zij de nog steeds slinkende kudde van die sukkelaars hoeden, en dat terwijl Dachautje spelen, klotenspoelen, zooien en met chocoladevla naar directoires gooien hun allemaal niet vreemd zijn.

Op 14 november 1892 spreekt H.P.G. Quack een vergadering van de Akademie toe, over de Zwijndrechtse Nieuwlichters. Hij excuseert zich bij voorbaat over het gewone volk, dat noodzakelijkerwijze ter sprake komt in de voordracht die veel van hun tijd zal vergen - hij draagt primaire bronnen voor, over de vervolging in de begintijd, en teksten van Stoffel Muller.

Het slot zou angstaanjagend moeten zijn voor het oudeklarevolk, dat toen nog op de polsslag van de tijd lette. Een klaagzang van Muller, waarvan ik het slot hier plaats:

Toen het leven van Jezus
Mij kwam bestralen,
Stierf ik den dood.
Doe Hij in mij opstond,
Moest ik nederdalen
In Zijn en mijns Vaders schoot.
't Was vreeslijk te gevoelen,
Eer bekend was het bedoelen
Van Vader en Zoon, om mij te geven
Het eeuwige leven,
In Zijnen troon.
Mijn Ik daalde neder
Met vrees en schrik;
Ja, ik daalde neder
Als in een oogenblik.
Doe was ik verdwenen
En weg was de schrik;
Veranderd in vreugde
in 't nieuwe Ik.
O zalig dalen in Godes troon!
Die magt kan bevrijden
Van alle doôn;
Wie zou niet verkiezen
Zijn leven te verliezen,
En zóó te dalen
In Godes troon?
Voorwaar! geen mensch
Heeft 't ooit verkozen:
Die anders spreekt
Moet van schaamte blozen.
't Is God alleen
Die zulk een
Heeft uitverkoren
Allang te voren,
En anders geen.
Uit loutere liefde
En door Zijne magt,
Heeft Hij dat wek
Alleen volbragt:
En zal het volbrengen
In al de Zijnen.
Zijn liefde lijdt niet
Dat z' eeuwig kwijnen;
Hij kan 't niet geheugen.
Al zien wij 't nog niet,
't Zal evenwel zijn.
Eens zal het schepsel,
Verlost van pijn,
In plaats van smarten
Met vrolijke harten,
Gods liefde roemen,
In plaats van verdoemen;
Hem eeuwig prijzen
Op hemelsche wijzen,
Bevrijd van smarten.

Het slot van Quacks voordracht:

zij verkondigen een Heer der heirscharen, die de machtigen dezer aarde zou wegblazen: zij zagen teekenen in de lucht: - en waar zij nu kwamen, op het veld, in het dorp, op de markt, in de stad, lieten zij, ééntoonig en schrikverwekkend, als het gelui van een zware klok, aan de saamgeschoolde huiverende menigte, dien altijd herhaalden, huilenden en loeienden kreet hooren: "Wee, wee over U!"

Waarna de toehoorders al dan niet verontrust wellicht toch hun oude klare gingen drinken.

Het universum en de kitsch

Pulstar, Vangelis


Oxygène, Jean Michel Jarre - aanvoerder in Nationale Kitsch in Nederland.
Bovenstaande twee zijn het startschot van het vereiste om synthesizers te laten klinken als het universum in beeld gebracht moet worden - alsof dit zou kunnen. Het universum, weet u, houdt van synthesizers. Even een tegenwicht.


Tour de France, Kraftwerk

Anarchisme van de daad

Het zal vaste lezeressen m/v van mijn site niet onbekend zijn dat ik Anton Constandse niet zo hoog heb zitten. Niettemin lijkt het mij wel aardig er op te wijzen dat zijn Anarchisme van de daad online te lezen is, hier.

Gedachten vanaf Koudenhoorn

Officieel is het minder warm maar het valt niet zo goed te merken. Er staat een briesje uit het noorden. Wij zoeken de schaduw op, waar het goed uit te houden is en ook goed toeven, en besluiten een fietstochtje te maken naar het eiland Koudenhoorn, verderop, waar lommer en water en zelfs een strand te vinden zijn. Blijkbaar moest het "heringericht" worden en er moest "ruimte gegeven worden aan ondernemers". Altijd, er moet altijd ruimte gegeven worden aan ondernemers in Nederland, vooral als de VVD de grootste partij is (wat inmiddels niet meer het geval is).

Het strandje is ongelooflijk druk, alsof het een grote attractie is. Ik krijg associaties met Muiderberg en in samenhang hiermee met Zdwórz. Onze vaste rustige pleisterplaats met zicht op een trekgat, omzoomd met populieren - Nederlands water omgeven door bomen, zo gewoon is het niet - is afgesloten met een hek en slot. Er ligt een motorboot ("jacht" zou toch echt een groot woord zijn) aangemeerd. Het afsluiten van ruimte die openbaar leek of was, dat is "ruimte voor ondernemers scheppen". Elders kunnen wij alsnog het Joppe beleven, maar dan zonder zicht op de bomen en de vogels.

Ergens in de drukte van de dag en het strand moet in die tijd officieel een minuut stilte in acht zijn genomen "want iedereen kent wel iemand die...".

Nee, ik ken niemand en ik ken ook niemand die iemand kent. Ik zal de plechtige zestig seconden gemist hebben en kan me afvragen of ze in acht genomen zijn aan het strand. Of dat iedereen op iedereen ging letten of de ander de Nationale Rouw en het Fijngevoel wel in acht nam, om vervolgens over te gaan tot de Verplichte Haat Jegens Poetin.

Een week geleden kwam ik 's avonds terug "in de wereld" van de uitvaart van mijn zwager en het vertoeven met mijn zus en nicht. Ik las dat Nederland "in diepe rouw" verkeerde, volgens minister-president Rutte. Hier botste de collectieve kitsch met het echte achterblijverdom van mijn naaste familieleden en mijzelf. Ook zonder dit gegeven zal ik waarschijnlijk niet meevibreren met het nationale gevoel. Een gevoel dat alleen beangstigend genoemd mag worden - geregisseerde hysterie die al ruim twaalf jaar rondwaart in een land dat ooit trots was op zijn gebrek aan nationale trots (wat op zich natuurlijk zeer dubbelzinnig was).

(Illustratie: een geleende foto van het strand van Koudenhoorn in rustige tijd. Ik moet het een en ander aan eigen foto's hebben maar die bevinden zich op andere computers).

Boomomzoomd water bedekt met populierenpluis. Verboden uitzicht nu

Chris Hedges & Noam Chomsky

Een gesprek tussen de spraakmakendste anarchisten van de VS van dezer dagen: Chris Hedges en Noam Chomsky.

deel 1


deel 2


deel 3

[Gedeeltelijk transcript]

Eko-kristalsuiker?

Sugar blues< Clyde McCoy Kristalsuiker is dodelijk, ik ben opgegroeid met het idee. Tot het laatst stond er een bus met zwart deksel, de kleur die de dodelijkheid moest symbolisren, op de plank in mijn ouderlijk huis. Dodelijk althans voor mijn moeder, die sinds haar zesendertigste diabetes had. Daarnaast was er in latere jaren gezondetenfee Antonia, die altijd op de bres stond om te waarschuwen tegen kristalsuiker. Het was een puur chemisch product, vergif - als ik een bloedneus had kwam dat door mijn suikerconsumptie, en allerhande andere lichamelijke klachten waren hier ook toe terug te voeren, vond zij. Hiermee lijkt het of ik haar negatief afschilder, maar dat is geenszins mijn bedoeling, zij is mij altijd dierbaar geweest - en nu, uit curiositeit een zak kristalsuiker gekocht hebbend met het EKO-keurmerk vraag ik mij af: verkoopt zij dit nu ook in haar gezond-etenwinkel? Iedereen heeft zijn/haar prijs op het punt van concessies. Ik heb de zak gekocht in een "gewone" supermarkt, ook het merk is dat van een dekmantel van de Suikerunie. Wat is EKO-suiker eigenlijk?

Een zak kristalsuiker voorzien van een "eko" logo maakt de suiker in het geheel niet gezonder, of minder slecht voor de tanden, dan een zak zonder dat keurmerk.

Duidelijk genoeg wat het niet is - maar wat is het wel? Niet dat de Volkskrant een betrouwbare krant is, maar deze afweging kan iets waard zijn.

Maar goed, zelf metformineslikker en mede-huishouden-beheerder voor een gediplomeerd diabete haal ik het nog maar zeer zelden in huis, dus voor het goede ekologische gevoel mag het wat meer kosten...

Ontwaak voor de anarchistische openbaring

Paul Cudenec's The anarchist revelation zou ik willen omschrijven als een dans naar de conclusie die al besloten ligt in de ondertitel: Being what we're meant to be. Een dans grotendeels aan de hand van citaten. De openbaring is zo oud dat zij nieuw zal lijken, de uitgangspunten van het anarchisme zijn zo inherent aan het mensdom dat ze alleen daardoor al uit zicht geraakt zijn. Maar er komt een moment van metanoia, de geestelijke omwenteling, de bewustwording, als de revolutie er is zullen de revolutionairen er vanzelf zijn.

Tolstoj en Landauer zijn zijn getuigen, en Herbert Read en Derrick Jensen, naast de bekendste Grote Organisatie-namen. Ook Herbert Marcuse blijft in de buurt. Verder weg lijken Jung, Jaspers, Guénon, Spengler, Idries Shah en de mystiek in het algemeen. Het is om deze reden dat ik Paul heb uitgenodigd voor ASIRA en de "draad" over religie en anarchisme bij het Anarchist Studies Network. Hem een geestverwant noemen zou ik bijna beledigend vinden, het is een beladen woord. Ik hoop er spoedig verder op in te gaan naar aanleiding van het alweer verschenen vervolg.
En ja, iedereen wordt geboren als anarchist, het wordt er alleen steeds vroeger en harder uitgeslagen door een door geldficties en hebzucht beheerste "beschaving".

- Paul Cudenec, The anarchist revelation: being what we're meant to be. S.l., Winter Oak Press, 2013.

Zomerbeeld 2014 - 3

Na de atalanta's de kleine vossen...

..die desnoods op een theedoek poseren

Traangas en de elektrische stoel die wacht

Meer van die Carolinemuziek, past wel bij de hitte van dezer dagen hier in Nederland, indachtig de zomers van 1975 en 1976.
De aanleiding is evenwel het overlijden van Johnny Winter.

Riot in cell block nr.9


Highway 61 revisited


Got love if you want it


Rock 'n' roll

Van herrie tot hippiegeluid tot vooral herinnering...

Ter afsluiting van deze periode een dosisje Pink Floyd. Voorlopige afsluiting, weinig is definitief in het ondermaanse.

Je zou het intro ook kunnen vergelijken met dadaïstische oersonates, maar een criticus die gewapend is met de voor niet te jong Nederland bekend klinkende wijsneuzennaam Hans Keller vindt het maar een potje herrie. Hij wist niet wat er nog zou komen...
Astronomy domine


Set the controls for the heart of the sun


Us and them
Onder anderen Doris Troy en Barry St. John in het koor, iets wat in de tijd dat dit nieuw en actueel was niet werd beklemtoond.

Misschien zullen de nog levenden de al doden benijden

Felix Ortt, de man van de getijtafels, verliet de Dienst Rijkswaterstaat toen duidelijk werd dat die betrokken zou worden bij de aanleg van de marinehaven van Den Helder. Werken bij een instelling die zich inspande voor oorlog was niet te verenigen met zijn nieuw verworven christen-anarchistische gezindheid.
Ik weet misschien wel zoveel meer over de motivaties van deze voorman dan van iemand die bijna vijftig jaar familielid is geweest. Voor hem zal ik zeer, zeer lange tijd de puberbroer van zijn verloofde/echtgenote zijn geweest.
Onno Willem Petrus van Rossum was ook civiel ingenieur, en werkte bij een "bedrijf" dat indirect betrokken was bij oorlogsvoorbereiding en direct in ieder geval bij de bouw van massavernietigingsinstallaties: kerncentrales. Naar ik heb begrepen was hij vrijgesteld van voorbereidende werkzaamheden hiervoor en kreeg hij andere taken. Tot hij die taken niet meer kreeg en weggetreiterd werd met gedwongen ledigheid. Veel meer heb ik er niet van gehoord.

Site over de geschiedenis van de kernenergie in Nederland.

Onno ruste in de vrede die hier misschien wel minder dan ooit te vinden is.

Eeuwig blij en eeuwig klagend

XXXV
Voor Frederik van Eeden
De Zee, de Zee klotst voort in eindelooze deining,
De Zee, waarin mijn Ziel zich-zelf weerspiegeld ziet;
De Zee is als mijn Ziel in wezen en verschijning,
Zij is een levend Schoon en kent zich-zelve niet.


Zij wischt zich-zelven af in eeuwige verreining,
En wendt zich altijd òm en keert weer waar zij vliedt,
Zij drukt zich-zelven uit in duizenderlei lijning
En zingt een eeuwig-blij en eeuwig-klagend lied.

O, Zee was Ik als Gij in àl uw onbewustheid,
Dan zou ik eerst gehéél en gróót gelukkig zijn;

Dan had ik eerst geen lust naar menschlijke belustheid
Op menschelijke vreugd en menschelijke pijn;

Dan wás mijn Ziel een Zee, en hare zelfgerustheid,
Zou, wijl Zij grooter is dan Gij, nóg grooter zijn.


Greensleeves, Julian Bream


Farewell but whenever, Mary O'Hara


When I am laid in earth [Purcell: Dido & Aeneas], Emma Kirkby

De dode lente die ons wacht

Dood of vergiftig de insecten en de dieren die van hen leven zullen er ook aan gaan. Het is in 2014 niet anders dan in 1964. Als de bijen gaan, gaan ook de zwaluwen - en zoveel meer.
It looks like déjà vu all over again.

Religie voor het postkapitalistisch tijdperk

Herbert Read, The philosophy of anarchism, online.

"We may be sure that out of the ruins of our capitalist civilization a new religion will emerge,just as Christianity emerged from the ruins of the Roman civilization. Socialism, as conceived by it pseudo-historical materialists, is not such a religion, and never will be. And though, from this point of view, it must be conceded that Fascism has shown more imagination, it is in itself such a phenomenon of decadence the first defensive awareness of the fate awaiting the existing social order — that its ideological superstructure is not of much permanent interest. For a religion is never a synthetic creation — you cannot select your legends and saints from the mythical past and combine them with some kind of political or racial policy to make a nice convenient creed. A prophet, like a poet, is born. But even granted your prophet, you are still far from the establishment of a religion. It needed five centuries to build the religion of Christianity on the message of Christ. That message had to he moulded, enlarged and to a considerable extent distorted until it expressed what Jung has called the collective unconscious — that complex of psychological factors which gives cohesion to a society. Religion, in its later stages, may well become the opium of the people; but whilst it is vital it is the only force which can hold a people together — which can supply them with a natural authority to appeal to when their personal interests clash.

I call religion a natural authority, but it has usually been conceived as a supernatural authority. It is natural in relation to the morphology of society; supernatural in relation to the morphology of the physical universe. But in either aspect it is in opposition to the artificial authority of the State. The State only acquires its supreme authority when religion begins to decline, and the great struggle between Church and State, when, as in modern Europe, it ends so decisively in favour of the State, is from the point of view of the organic life of a society, eventually fatal. It is because modern socialism has been unable to perceive this truth and has instead linked itself to the dead hand of the State, that everywhere socialism is meeting its defeat. The natural ally of socialism was the Church, though admittedly in the actual historical circumstances of the nineteenth century it was difficult to see this. The Church was so corrupted, so much a dependency of the ruling classes, that only a few rare spirits could see through appearances to the realities, and conceive socialism in the terms of a new religion, or more simply as a new reformation of Christianity."

Hij constateert een religieus vuur bij de revolutionairen in Spanje tijdens de burgeroorlog. Dit was evenwel tot nu toe het hoogtepunt van het anarchistische streven.

Het Klein Geuzenliedboek

Pas dezer dagen word ik er mee geconfronteerd dat de uitgeverij Bigot & Van Rossum "parentage" is. Ik kan mij de uitgeversnaam wel herinneren maar kan mij bij het fonds niets recents voorstellen. En dat met zo'n twintig jaar boekhandelaarschap achter de rug.

Het Klein Geuzenliedboek 1940-1945 is de grootste treffer op het net voor het fonds waarvan ik mij niet herinner een lijst in handen te hebben gehad.

Zomerbeeld 2014 - 2

Andere struik, andere vlinder. Er was wel een  ware invasie van atalanta's dit weekeinde

Ook bijen bezoeken de vlinderstruik

Geeft gul aan Ramones Aid

De dood waart rond. Tommy, de laatste originele Ramone overleden. Ik blijk nog nooit iets van hun geplaatst te hebben. Dan nu dus maar.


Blitzkrieg bop


Howling at the moon


Time has come today, dicht bij het origineel


Something to believe in. Na bijna dertig jaar kom ik er achter dat dit de goeddoenerij van "beroemdheden" op de hak nam... Met eigen "tweedegarnituurberoemdheden".

Schotland als baken van hoop

Auntie laat zien hoe belangrijk doedelzakorkesten zijn voor de strijdlust van het Britse leger. Muziek om bij te doden. Ik zie het als nauwelijks verkapte propaganda voor een nee-stem in het Schotse referendum van 18 september aanstaande. Over het Yestival heb ik niets gehoord, hoe dan ook raakt de campagne uit het zicht door het sportgeweld. (Mooie site trouwens, met vignet van Alasdair Gray zelf!)

De facebookpagina van National Collective. Ik leen er als tegenwicht tegen de doedelzakken deze dromerige violiste van (ik heb de doedelzakorkesten lief, daar gaat het niet om verder).

Het mooie aan het onafhankelijkheidsstreven van Schotland is dat de partij die vooraangaat in het streven nog ouderwets sociaal-democratisch is, waardoor Labour meer dan ooit te kijk staat als Tories 1.2 of iets dergelijks. Een sociaal-democratische partij die nog echt sociaal-democratisch is schept juist ruimte ter linkerzijde. In Nederland, waar PvdA en VVD zeker nu niet meer te onderscheiden zijn, is die ruimte woest en ledig, en zo goed als verlaten dus. Hoe het ook uitvalt in Schotland, die ruimte wordt gevuld.

Overigens is er ook in Engeland ruimte ter linkerzijde van Labour, al kent de staatsomroep eigenlijk alleen de griezels van UKIP, Tories 1.3. Er is dat ene Groene Lagerhuislid, in "Europa" zijn er meer. Naast het onvolprezen UK Uncut, dat ook blijkbaar vooral zich op facebook manifesteert op het net, en Occupy London als voortbestaande actiecampagne is er Compass - zomaar onbeschaamd pleiten voor spoorwegen als algemene voorziening - Nederland is er nog niet rijp voor omdat de NS nog steeds zijn eigen katastrofe is.

Schotland en misschien in het kielzog Engeland als klein baken van hoop.

Er is geen antwoord

Op het uur af een week na mijn schoonvader ging mijn zwager - toch nog tamelijk onverwacht maar zeer gewenst na een weekeinde ondraaglijke pijn lijden. Oorspronkelijk zou het opgeroepen einde kort na de omineuze datum 4 mei komen, en plotseling - versterkt door voedsel dat hem smaak en kracht gaf - leek hij in ieder geval in zekere mate in staat door te gaan, tot tegen het einde van de herfst. En even plotseling bleek dit toch niet te kunnen. De tijd was om, zodat onze ontmoeting aan een zeer levendig sterfbed van mei wel de laatste is geweest.

Thuiskomen

"I have a deep feeling for Stockbridge, its surroundings and its people, indeed I am one of them myself. Stockbridge, in my time, was an exciting, lively place to live in, there was always something going on. The vague feeling of connection with the past horse racing and traditions of training, the strong and lively sporting life, the clubs, the pubs, the religious life, the public traditions, the societies, the fishing club, the shops, the characters, the wide busy street which invited friendly intercourse and the general air of bonhomie amongst the Stockbridge people made life feel very worthwhile. I always felt safe within its peaceful boudaries. It is difficult to describe the pleasant feeling of arriving, once the train came to a standstill at the station and one could hear George Dalton's voice crying out; or when one crossed the station bridge or the Test bridge into Stockbridge itself - we were home."

Tony Parker, born in 1927, lived in Stockbridge till 1961. Moved to Shepton Mallet, Weesp, Baarn, Nijmegen, Soest, Baarn again and died 2d July 2014 in Lage Vuursche.

De mens, het enige niet-racistische wezen

Een bioloog die ik via Jan Romein heb leren kennen, Adolf Portmann - opmerkelijk ongenoemd in Arjen Mulders Wat is leven?. Ik heb er voor mijn kandidaatsscriptie existentieel lang bij stil gestaan en over nagedacht waarom Romein bepaalde intrigerende schrijvers, onder wie Portmann, aanbeval in verband met de psychologische grondslagen van de belangstelling voor de geschiedenis.
Portmann is misdunk in biologische kringen, begrijp ik. Hij staat zelfs stil bij de geest. Hij stelde dat de mens als enig wezen niet racistisch is. Dat is al heel opmerkelijk...
Ik moet nu door de omstandigheden bondig zijn. Hopelijk later meer en uitgebreider.

(wordt vervolgd)

Zomerbeeld 2014 - 1

Lindebloesem. De geur moet u er zelf bij denken

Van der Laan gaat weer vluchtelingen ontruimen. Alerta!

- door Joke Kaviaar -

In Amsterdam dreigen komende week twee panden te worden ontruimd waar mensen zonder papieren wonen. Hoewel, zonder papieren? Papieren genoeg: dagvaardingen, ontruimingsbevelen... Maar geen verblijfspapieren, en dus geen rechten. De Vluchtmarkt en de Vluchthaven, daarover gaat het nu, na Notweg, Vluchtkerk, Vluchtflat, Vluchtpark, Vluchtschans, Vluchtgarage (en die is er nog, hoe onleefbaar ook).


De Vluchtmarkt aan de Ten Katestraat bestaat uit gekraakte woningen die na ontruiming nog zeker twee jaar zullen leegstaan. De ontruiming is aangekondigd voor aanstaande dinsdag. De Vluchthaven is een half jaar opvang geweest in een oude bajes met als doel mensen ertoe te bewegen om te vertrekken. De tijdelijke bewoners hebben geweigerd het pand te verlaten en Van der Laan spande een kort geding tegen ze aan. Afgelopen vrijdag werd dit verloren. Maar de vluchtelingen procederen door. Het gaat er in dit appèl over of mensen die zoals dat heet 'uitgeprocedeerd' zijn en nergens heen kunnen, namelijk niet 'terug' en niet naar een andere Europees land vanwege het Dublin verdrag, recht hebben op opvang, of dat ze eerst moeten liggen te creperen onder een brug ergens. De kort geding rechter gaf weliswaar de vluchtelingen op een aantal punten gelijk, maar oordeelde toch: ontruiming. Ironisch: vluchtelingen die een oude bajes weigeren te verlaten procederen voor hun recht er te kunnen blijven. Dat zegt genoeg over hun leven.

Van der Laan, schoothond van baas Fred Teeven van beroep, ook wel bekend als burgemeester van Amsterdam, heeft inmiddels aan de vluchtelingen laten weten dat er donderdag ontruimd gaat worden en dat elke vluchteling die zich dan binnen bevindt zal worden gearresteerd door de vreemdelingenpolitie. Dat is een regelrecht dreigement om 'vrijwillige' ontruiming af te dwingen. De groep tijdelijk opgevangen vluchtelingen in de Vluchthaven had natuurlijk ook allang op moeten rotten en daar moet nu maar eens werk van worden gemaakt. Geen clementie dus met mensen die veiligheid zochten. Arresteren, deporteren, klaar. En o ja, wat Amnesty daar allemaal over te zeggen heeft, is toch alleen maar gezeur, dus begin daar nou niet wéér over!

Hoe anders gaat het in Utrecht. De stad trotseert het landelijk beleid om mensen door een gedwongen leven op straat tot vrijwillige deportatie te trachten te dwingen en biedt opvang.
Reactie namens Teeven: Er is voor hen geen opvang nodig.
Maar natuurlijk niet, Fred Teeven, het zijn immers onzichtbare mensen! Wat zeg ik? Het zijn helemaal geen mensen, het zijn schimmen in een land van gevangenissen en jachthonden, politiegeweld en onzeker bestaan. Nauwelijks een schaduw van wie ze ooit waren toen ze alle moed en geld bij elkaar raapten om hierheen te komen. Psychiatrische problemen, trauma's, drugs en alcohol, genoodzaakt tot 'overlevingscriminaliteit', rondzwervende nomaden! Weg ermee! Onbruikbaar, nietwaar Fred Teeven? Schoothond Van der Laan likt hielen en kont van Fred nog eens en blaft op commando dat zijn geüniformeerde illegalenjagers in actie moeten komen donderdag.

Van der Laan, de held van Amsterdam in navolging van ontruimende burgemeesters en stadsdeelbestuurders in Berlijn, Hamburg en Calais, laat niet met zich sollen door de strijdbare vluchtelingen die ondanks alles niet zielig in een hoekje gaan zitten. Hij en Teeven kunnen nog heel wat van ze verwachten en wat mij betreft ook van ons, de Neederlanders met papieren die de strijd van vluchtelingen onderschrijven. Van der Laan is een paternalistische racist die er alles aan heeft gedaan om de 'pilot' Vluchthaven te doen slagen, zoals hij zelf zegt. Hij bedoelt het zo goed... Hij heeft zo zijn best gedaan. Maar verdomme, ze willen maar niet terug naar landen als Eritrea en Somalië! Gá dan toch eindelijk! Laat me toch niet voor schut staan voor mijn baas!

Fred Teeven, de schoonmaker van Neederland die zelfs maar één kind méér niet eens onder het kinderpardon zal tolereren, haalt nog even voor de zomervakantie de bezem over zijn stoepje, opdat het duidelijk zal zijn: Neederland is geen luilekkerland. Hij is het roerend eens met zijn partijgenoot Azmani! Laat het College voor de Rechten van de Mens dus asjeblieft ook eindelijk eens ophouden met dat gezeik over grensgevangenissen en mensenrechten. We gaan het beter doen, heus! We gaan kinderen niet meer in cellen opsluiten, maar in een omheind terrein met barakken in Kamp Zeist, dat is echt een stuk netter. Het voldoet aan alle normen en zo zijn ook oude gevangenissen prima opvang voor mensen die net zijn binnengekomen uit oorlogsgebieden als Syrië. Laten we vooral duidelijk maken dat ze niet echt gewenst zijn.

Het gaat helemaal top met Neederland en het asielbeleid. Zoveel is duidelijk. Er protesteren toch ook niet zo veel mensen? Nou dan! Eensgezind lijkt het Neederlands volkje zich achter ontmenselijking en verdwijningen te scharen, en achter fascistische partijen en racistische politiek. Zie de haat schijnt door de bomen, makkers staakt u wild geraas! U kent dat wel. Maar is dat echt zo? Of bent u lezer met een Neederlands paspoort allemaal zo lamgeslagen door crisis, en zo geïndoctrineerd door jarenlange hetze tegen migranten, 'buitenlanders', 'illegalen', dat u niet eens meer ziet wat er gebeurt?

Vorige week demonstreerde ik nog in Brussel met duizenden mensen tegen de Europese Grensdodenpolitiek. Volgende week staan we met enkele tientallen te protesteren tegen het op straat gooien van geïllegaliseerden in Amsterdam, voorzie ik. Waar een klein land groot in kan zijn: achteloosheid, rechteloosheid, egoïsme, moord, en dan lekker op vakantie. Voelt u, lezer, zich aangesproken? Kijk dan even om als u in het vliegtuig zit, misschien wordt er iemand gedeporteerd. Een angstige blik tussen strenge mannen. Boeien, een schreeuw om hulp. Misschien durft u het aan: opstaan en de piloot vragen er niet aan mee te werken. Want u bent er toch nog wel, Neederlander met een rechtvaardigheidsgevoel die het meent als hij of zij zegt: “Fascisme, dat nooit weer!”? Of bekommert u zich werkelijk alleen nog om het behalen van het Wereldkampioenschap met-z'n-elven-achter-een-bal-aanhollen-en-proberen-die-in-een-net-te-schoppen? Alerta!

Vluchtelingen de straat op? Dan wij de straat op! De bal ligt in ons doel, om in de terminologie te blijven. Vluchtelingen vechten voor hun rechten. Wij, namens wie de Neederlandse regering meent te mogen beslissen over leven of dood, zijn aan zet om vierkant achter, voor, en naast de vluchtelingen te staan in hun strijd en te zeggen: Niet namens ons! Wij houden de politie tegen. Strafschop tegen de schenen van Fred Teeven. Hard, genadeloos, gebroken been. Eén speler van het team deportaties neer, nog tien te gaan. U snapt wat ik bedoel. Ontruim de ministeries, de IND kantoren en de ministers en herverdeel de woonruimte. We spelen voor sudden death en de grensrechters worden afgeschaft. Vrijheid van beweging en vestiging. NU. Geen compromis. Geen vrede met minder want dat is geen vrede. Tot ziens in Amsterdam, Den Haag, of Brussel. Tot ziens in Calais, Berlijn of Lampadusa. Vernietig de muren en hekken van opsluiting en uitsluiting! Alerta!

De onuitsprekelijkheid van sommige zinnen

Het Griekse grammaticaboek lag opengeslagen bij het paradigma van thneskein, sterven, en het was de bedoeling uit te leggen wat het aspect is van het Griekse perfectum: een voortdurende handeling of toestand, zoals ook in het Engels. Tethneka, τέθνηκα, ik ben gestorven, oftewel: "Ik ben dood". Mijn moeder zag dit Nederlandse zinnetje en zei: "hoe kan dat nou, dat kun je toch niet zeggen?"
Logischerwijze niet nee, ik verdedigde mijn Griekse grammatica door te verwijzen naar verhalen die ik (ook nog) niet gelezen had maar die denkbaar zijn: dat iemand vanuit de Andere Wereld zoiets zegt. Voor de christenheid is het in een van de Paulusbrieven een sleutelzin: ik ben dood, Christus leeft in mij. Maar het blijft een ongemakkelijke en op zijn minst ongewone uitdrukking, in het dagelijks leven onmogelijk.

Iets dergelijks kan men zeggen over "ik droom" of "ik slaap". Hoewel het eerste nog mogelijk is in de context van de droom zelf: het droombewustzijn dat doet weten dat de beelden een droom zijn. Naar de eerste betekenis van de werkwoorden heeft de tegenwoordige tijd alleen zin in de derde persoon: hij/zij droomt, hij/zij slaapt. Dromen, slapen en "dood zijn" zijn verschillende niveaus van een andere realiteit die wel met taal is uit te drukken maar die zich onttrekken aan de logica van het waarheidsschema. Iemand die doet weten: "ik ben dood" past niet in de eendimensionale wereld waarin ingevingen of verschijningen slechts bespreekbaar zijn in de spreekkamer van de psychiater.

Er zijn andere onmogelijke taaluitingen die dagelijks over ons uitgestort worden, hoogstwaarschijnlijk op dit zelfde ogenblik onder een tabblad van deze computer terwijl ik dit tik. "Maak kans!" "Win!" - en in dit verband een van de ergst denkbare: "Flirt!" Taaluitingen die slechts betekenis hebben in een wereld waarin menselijk handelen pas echt zin heeft als het in geld is uit te drukken. Een heel mooie die hoort bij de context van trainingen waarin men het gewoon moet gaan vinden de opdracht te krijgen: "Word verliefd" (nu vanaf 200 euro!), is: "Wees spontaan!" De onmogelijkheid van deze opdracht dient men niet te overwegen.

Taaluitingen die in feite nadenken uitsluiten. In een kort interview wordt Noam Chomsky, de linguïst bovenal tenslotte, gevraagd wat hij de eigenlijk onuitspreekbaarste zin vindt die hij kan bedenken. Na enig heen en weer gepraat komt het er uit: "De Verenigde Staten brengen de democratie over de gehele wereld."

Een groet in liefde

Culturele bagage die deel van mij geworden is door toedoen van mijn schoonvader: Engelse componisten. Iets om dankbaar voor te zijn. Een bloemlezinkje.

Sea symphony, Ralph Vaughan Williams, BBC Promenade Orchestra and Chorus


Song of summer, Frederick Delius, London Symphony Orchestra


Salut d'amour, Elgar op. 12, Sarah Chang

Hoe eenzaam het samen kan zijn

Vervolg.

Arjen Mulder brengt mij tot nader zelfonderzoek met zijn bekentenisverhaal over geobsedeerde verliefdheid op een schoolgenote, die pas in een laat stadium over gaat ("Wat is leven?"). Het is geen ingrijpende en opzienbarende mededeling dat ik ook lang kan blijven hangen in wat van buitenaf gezien, en achteraf voor mijzelf, een uitzichtloze situatie die allang voorbij is, genoemd kan worden. Ik heb er jaren over gedaan om het eerste meisje dat niet terugdeinsde voor langdurig lichamelijk contact figuurlijk af te schudden. Een jaar of vijf. Ik heb tussendoor wel geleefd maar tegelijkertijd overheerste die ene situatie wel. Maar een obsessie is het/zij niet geworden, meer een lang verwerkingsproces.

Wat is een obsessie? De hoofdfiguur uit dit verhaal heb ik slechts in juni en juli gekend, ja ook, en eigenlijk vooral, in de bijbelse zin. Ik was niet verliefd, vond ik, maar was ook te zwak om te zeggen dat ik niet wilde doorgaan. Die knoop hakte zij door. En in de zomerse dagen van juni en juli is haar gestalte regelmatig waarneembaar - zij is het natuurlijk niet maar het is niet moeilijk om jonge vrouwen die aan haar doen denken in voorkomen en kleding op straat te zien. De gewetensvraag blijft: was ik echt niet verliefd? Wel gefascineerd dus, maar dat is niet het zelfde. Of wel?

Een dezer dagen verscheen zij in een droom. Wij waren uit, zouden samen uit eten gaan, iets wat in het echt niet gebeurd is. Het gevoel van mij verlaten weten in het zogenaamd samen zijn bepaalde mijn gevoel in de droom waar ik slechts een bijzonderheid van vermeld: haar lange zwarte haar was een rossige krullenbos geworden. Deze transformatie begreep ik niet, ook al niet in de droom.

Tot ik gisteravond de naam van de uitgeverij Karin Kramer Verlag tegenkwam. Ja! Karin Kramer, die ik pas jaren na M. heb leren kennen, leek op haar, maar had (of heeft) bruin krulhaar. Merkwaardig hoe het slaapbewustzijn bepaalde dingen "actief" kan bovenhalen die in het waakbewustzijn verzonken zijn.
Maar ben ik geobsedeerd door M. (haar naam is een variant van die van de M. met wie ik korte tijd later serieuze verkering kreeg)? De vragen blijven maar ze horen bij het leven.
Het zelfonderzoek leidt tot de conclusie: neen, geen obsessie met de Onbereikbare.
Het wordt stilaan tijd op de biologische vragen in te gaan.

(Wordt vervolgd)

Daarvoor moet je bij een filosoof zijn

E. was het rampzalige type dat je kunt treffen op een studentenflat, en dat - naar mijn waarneming - ook in het bejaardenhuis kan rondwaren (gezien ons beider leeftijd komt dit al in de buurt).

Bij de kennismaking bleef zij iets te lang volhouden dat zij niet geloofde hoe oud ik was; namelijk net zo oud als zij. Toen ze besloot dat het klopte decreteerde zij dat wij naar de bioscoop moesten met elkaar. In die dagen werkte ik op een kantoor en hoewel de avonden van lang opblijven en drinken mij niet vreemd waren - en dan toch weer op kantoor verschijnen en een goede kracht bevonden worden - was dit een beetje veel gevraagd. Ik doezelde weg bij de film van haar keuze, en na afloop wilde zij nog drinken, dan in de bar van de flat. Zittend op een van de sofa's daar vlijde zij zich met haar drankje tegen mij aan en liet daarbij een vertrouwelijke wind. Naderhand verkondigde zij dan ook dat ik met haar naar bed had gewild, maar dat geloofde gelukkig niemand.

Het geschiedde in die dagen dat mijn ontrouwe geliefde werd afgelost door de voorgaande, met wie het weer aangeraakt was. Observerende E.: "Ze lopen bij jou ook in en uit." Dit soort indegatenhouders heb ik tijdens de laatste maanden van zowel mijn moeder als mijn schoonvader ook ontmoet.
Ik weet werkelijk niet meer hoe en waarom het er op neerkwam dat ik met haar en wat medebewoners een wandeling maakte over de dreven en gouwen van Waterland, die zomer. Ik was haar al meer dan zat. "Wat staan die paardebloemen te zwaaien in de berm," kirde zij. "Dat zijn geen paardebloemen, dat zijn gele morgensterren." "Hoe weet jij dat nou, jij studeert toch geen biologie?" Zij klampte de bioloog van het gezelschap aan en die zei: "André weet dat beter dan ik, hoor." E. kon niet bevatten dat men iets kan weten zonder dat er een papiertje aan vastzit. En "de bioloog" hoefde in het geheel niet thuis te zijn in de veldbiologie. Niet dat ik er een held in ben, maar hij erkende dat ik er net iets meer van wist.

Dit is de stand van zaken ten aanzien van het vak biologie. Arjen Mulder stelt tijdens zijn studie biologie de vraag "Wat is leven?" aan een hoogleraar, zoals beschreven in het gelijknamige boek. "Daarvoor moet je bij een filosoof zijn," is het antwoord. Nog wel iets ingrijpender dan het verschil tussen paardebloem, gele morgenster en herfstleeuwetand niet kunnen zien. Maar deze fundamentele vraag wordt dus niet gesteld in het vak biologie aan de universiteit.

(wordt vervolgd)

Hoe eng is iemand die niets meer kan doen?

Het is irrationeel om bang te zijn in de aanwezigheid van een dode. Als iemand je nou geen kwaad kan doen, dan is het een dode.
Maar angst of afweer bestaan nu eenmaal. De opmerking heb ik van een boek over spoken van P.J. Stolk.

En zo gebeurde het vanmiddag dat ik mijn schoonvader dood zag liggen, reeds afgelegd en opgemaakt en vervolgens naar de chapelle ardente gereden in het huis waar hij zijn laatste negen maanden heeft doorgebracht. Er was niet zo heel veel verschil met de comateus aandoende toestand van de afgelopen dagen, behalve dan de bleekheid en het duidelijk ophouden van de ademhaling. Eng? Nee. Naar? Het was voor mij de eerste keer dat ik een dood mens "in levenden lijve" zag (het net bespaart je geen beelden, maar die mensen heb je niet persoonlijk gekend). Men dient ook te bedenken dat dit de persoon niet (meer) is.

In het najaar van 2006 kreeg mijn schoonvader een beroerte die zijn mobiliteit sterk beperkte - of, om precies te zijn, hij kwam zijn huis al nauwelijks meer uit. Een tweede, ongeveer een jaar geleden, maakte ook aan die beperkte mobiliteit een einde. De twee sites die wij begonnen waren, ter gedachtenis aan zijn geboortedorp Stockbridge, Hampshire zijn in de knop gebroken in 2006. Misschien is zijn geest teruggezweefd naar de groene velden van weleer.

Rijkdom van het onvoltooide - welk? welk?

De kamer van J.H. Leopold. Een van de grote dichters van het Nederlandse taalgebied, die het christen-anarchisme ernstig betudeerd heeft, heb ik begrepen uit de Vrije Mensch. Het voegt toe aan de waardering die ik toch wel voor hem had.

Nr. III van Zes Christus-verzen uit 1893, geschreven door iemand die al geraakt is door FitzGerald's weergave van Omar Khayyám

‘Daar was weening in mijn beî oogen
en in mijn ziel een bleek verwelken
en in de leegte hing getogen
treuren, een droefheid....
Welke, welke?

Het zal wel wezen het zelfde weenen,
dat heeft geknakt al de blijzijns kelken,
bangheid om een verloren ééne
dier ziels lievelingen.
Welke, welke?’