Heimans en de schaduw van Thijsse

Eerst een rechtzetting: ik meende dat, in tegenstelling tot Jac. P. Thijsse, Eli Heimans wel een politieke binding had gehad, aan de SDAP. Dit blijkt niet het geval. Hij zal er wel dicht bij gestaan hebben, maar dit gold in principe ook voor Thijsse, al lijkt die mij meer vrijzinnig-democraat. Heimans was lid van het Nederlandsch Onderwijzers-Genootschap van de Paedagogische Studie-club, en daarmee onderwijsvernieuwer in de stijl van Ligthart, en verderop Henri Roorda, de humanitairen van onder andere Cor Bruijn en zo meer. Dit maakte hem nog niet tot kaartdragend sociaal-democraat en ik geloof dat ik op dat punt dus iets recht te zetten heb.

De term "natuursport" is door Heimans geïntroduceerd. Dit leert ons het fraai geïllustreerde boekje door Marga Coesèl dat ter gelegenheid van het Heimansjaar is uitgegeven door de Heimans & Thijsse-stichting. Ook zijn verdere verdiensten op pedagogisch en vooral op veldbiologisch, en op geologisch - wat er nauw mee samenhangt -, terrein komen aan de orde. Door de vondst van een brachiopode in het veld bij Epen heeft hij de geologische geschiedenis van Nederland, meer bepaald Zuid-Limburg helpen schrijven.

Zijn nauwe samenwerking met Thijsse duurde eigenlijk maar acht jaar, al hebben beiden nog de redactie van De Levende Natuur gevoerd. Het zal wel nooit bekend worden waarom Heimans geen bestuurslid is geworden van de mede door hem opgerichte vereniging tot behoud van Natuurmonumenten, al is daar het Grote Vermoeden. Er is en blijft reden Heimans en Thijsse bij elkaar te noemen, maar er is ook volop reden Heimans (en Thijsse, maar dat staat niet ter discussie) apart te vermelden. En zijn manier om over de natuur te onderwijzen blijft geldig voor deze tijd.
Wat nog wel eens over het hoofd gezien wordt is dat beiden, zie het omslag van het boekje, als tekenaars ook nog als kunstenaars kunnen gelden. Zo'n veelzijdigheid zou allicht argwaan wekken in deze tijd van excellent onderwijs.