Het is surrealistisch, en dat is het woord dat hij er zelf ook voor gebruikt, om "er" gewoon nog helemaal te zijn en regelingen te treffen voor de tijd die na jou komt. Ik weet niet wat schokkender zou zijn: een van pijn kreunend wrak dat niet uit zijn woorden komt of de man, wel beschadigd, zoals ik die heb meegemaakt, bijna een halve eeuw. "Gekend" vind ik een moeilijk woord in dit geval maar misschien moet ik dat ook buiten beschouwing laten.
Voor de deur van het ziekenhuis waar HET toch zal plaatsvinden kwam ik een vriend tegen die ik al een tijd niet meer gezien of gesproken had. Het merkwaardige toeval wil dat hij werkt aan een boek over het gesprek met overledenen. Hij wenste ons de juiste woorden toe. Maar eigenlijk ging het allemaal wel. Voor het eerst en voor het laatst hebben mijn zwager en ik over de school die wij beiden bezocht hebben gesproken - in Oost was geloof ik geen andere middelbare school; misschien nog steeds niet. Dezelfde aanvaring met de ellendeling die Frans gaf, precies het omgekeerde met de ongeveer even oude en onhandelbare natuurkundeleraar - die hem intelligent noemde en dat ongetwijfeld niet van mij vond. Dat bleek een verschil. Hij is dan ook civiel ingenieur geworden en ik iets alpha-achtigs.
Waarom het onderwerp al die jaren taboe is geweest weet ik niet.
Zwager had na de mislukte operatie een tia gehad, iets wat bij vorderende kanker schijnt te horen. Hij was zich volkomen bewust van wat er om hem heen gebeurde, meende ook te spreken maar merkte achteraf dat hij niets gezegd zal hebben want hij werd toegesproken met de vraag of hij kon praten. Gedeeltelijke hersenuitval en toch geheel bij bewustzijn zijn, hoe noemt men dat? Uittreding, gokte ik. Dat is het! zei hij. Of ik er meer van wist.
Nou, zeker niet uit eigen ondervinding, althans niet onder die omstandigheden, En nu probeer ik mij alsnog te documenteren om de vraag wellicht nog voor het einde te kunnen beantwoorden. Maar dit hoort bij de laatste en hoogste vragen van het leven waarvan het ons (ons als mensen) niet gegeven zou kunnen zijn haar te beantwoorden.
Op het grensvlak van evolutie en dieptepsychologie:
Evolutie in vier dimensies - Eva Jablonka
Geen opmerkingen:
Een reactie posten