Was men "zwart" in die koloniale gewesten? Het verschil tussen de echte zwarte piet en de plaatselijke bevolking moest toch meteen opvallen. Ik zou beelden terug moeten zien van die tijden en dit soort landingen, ik herinner mij de verdere bijzonderheden niet. De Sint kwam in feite overeen met de mensvormig gedachte god: overal aanwezig op aarde en toch met speciale aandacht voor jouw schoen bij de kachel die blijkbaar van zijn plaats geweest was (wat er in lag was nooit door roet bevuild dus het verhaaltje dat zwarte piet zijn kleur aan het roet van de schoorsteen dankt kan alleen daarom al niet kloppen, zeg ik als oud-gelovige). Maar dat de inhoud van de schoen zo ongeschonden daar speciaal voor jou lag was deel van het mysterie, vooral omdat de kachel niet van zijn plaats leek te zijn geweest.
Gashaarden en centrale verwarming hebben het verhaal van het roet helemaal de wereld uitgeholpen. Het lijkt mij moeilijk om nog Sinterklaasgelovige te zijn dezer dagen. In Kongo en Port Numbay (ik heb de laatste naamswijziging van Hollandia even gemist merk ik) zal hij trouwens niet meer aankomen.
Ik vraag mij af wat er nog voor mysterie voor de jonge gelovigen overblijft als zij zich door de supermarkt bewegen eind augustus en daar snoepgoed dat bij pakjesavond of "in de schoen" hoort uitgestald zien. De Markt heeft geen boodschap aan het geloof van de kleinen, de ondermijning vindt effectief plaats. Een openbare breeduitgemeten tentoonstelling van goed-Nederlands racisme bij het ter discussie stellen van zwarte piet lijkt de nagel in de doodskist van het feest - tenzij zonder veel lawaai zwarte piet buiten dienst wordt gesteld en nieuwe jaargangen hun geloof kunnen koesteren - maar de supermarkten zullen niet meewerken.
Het Nederlands racisme - het komt in beeld als naast zwarte piet ook zwarte Sinterklaas ter sprake komt. Op 5 december 1957 werd de Nederlandse ambassadeur in Djakarta te verstaan gegeven dat de aanwezigheid van Nederlanders in Indonesië ongewenst was en dat men onverwijld diende te vertrekken. Er is nogal wat campagne aan voorafgegaan, en die was wel in het nieuws destijds - het werd voorgesteld dat het allemaal werd ingegeven door wrok om Nieuw-Guinea. Dit blijkt een vervorming van het eigenlijke verhaal te zijn: de Nederlanders gedroegen zich nog geheel als kolonialen in onafhankelijk Indonesië - iets wat elders in de zogenaamd gedekoloniseerde wereld ook wel zijn pendanten gehad zal hebben en wellicht nog heeft. Hardhandig werd de kolonialen duidelijk gemaakt dat tempo doeloe tempo doeloe was: wegwezen. Om te voorkomen dat het "inlandse" personeel eigenhandig de door de Nederlanders op te geven bedrijven over zou nemen - dat klinkt behoorlijk naar socialistische revolutie nietwaar - nam het leger het beheer over. En zo werd de kiem gelegd voor de sluipende staatsgreep van 1965 en erna en de massamoord op "communisten" die er bij hoorde. Indonesië was een leger met een land geworden, zoals ook Egypte, Nigeria en Turkije en meer "Derdewereldlanden".
En na de staatsgreep waren de Nederlandse kolonialen weer meer dan welkom - nu ging het om bisnis in de dierenboerderij, en Nieuw-Guinea deed er in het geheel niet meer toe. Wat er allemaal bovenkomt bij een "zwartepietdiscussie" - nou ja, niet in de staatsmedia verder.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten