Tot vlak voor mijn moeder stierf heb ik gedacht dat ik wel niet in technische zin geboren was aan de Amsterdamse Weesperzijde, maar dat mijn ouders daar in ieder geval woonden. Plotseling kwam haar herinnering boven, althans vertelde zij, dat zij voor mijn geboorte met de tram naar de verloskundeafdeling van het Wilhelminagasthuis is gegaan, Tweede Constantijn Huygensstraat. De precieze adresaanduiding verbaasde mij - vooral omdat zij niet zo lang daarvoor vol verbazing aan mij had gevraagd of ik wist waar de Wibautstraat was. Toen ze het mij vertelde zal ik gezegd hebben dat het handig was dat lijn 3 vlakbij stopte. Toen zei zij tot mijn verbazing dat zij (en ik dus ook) toen op de Nieuwendijk woonde. Dus ik heb er mijn eerste levensjaar zeker nog doorgebracht. Tot mijn tiende levensjaar ben ik er ten dele opgegroeid: woensdag en zaterdag bij opa en oma televisiekijken en af en aan logeren.
Laat ik nu niets van nozems gemerkt hebben daar. Ik zal er nog wel eens op straat geweest zijn in de vroege avond maar ik weet van iets - en dat terwijl ik dan vlak bij "de bocht" verbleef. Mensjes van mijn leeftijd waren niet interessant voor "nozems" vermoed ik, en omgekeerd. Het 's avonds langslopen van "Zuurbier", de vermaarde anarchist die voor de Rapaljepartij in de gemeenteraad had gezeten, is mij wel bijgebleven, maar die zag ik door het raam. Voor mijn gevoel moet hij wel dronken hebben lopen zwabberen, de naam zegt het al. Of hij dit echt was - nou ja, waarschijnlijk toch wel.
Donald Duck heeft mij lezen geleerd, voorzover ik kan nagaan. Van het verhaal Donald Duck als slangenbezweerder kon ik niet genoeg krijgen en als je het een paar keer voorgelezen krijgt... - het is niet na te gaan hoe het proces, beter: de mutatiesprong - naar het leesvermogen in zijn werk gaat, maar het vond plaats in mijn vierde levensjaar. Donald Duck was een strip die niet zedeloos bevonden werd door de juistvoelenden maar ongetwijfeld werd het beeldverhaal als een belemmering gezien bij de ontwikkeling van het leesvermogen.
Wat jammer dat de film waarin het o zo kalme en braaf overkomende Rock around the clock voorkwam tot opstootjes leidde - waar de politie natuurlijk dapper aan meewerkte door op de opgewonden nozems in te slaan. Er waren omstreeks 1956 nog bioscopen op de Nieuwendijk, geen idee of die opstootjes daar ook waren. De Revolutie heeft het niet opgeleverd.
Wat ik in de vorige aflevering zei over het verschil in jaren, niet in generatie, kan ik illustreren aan de hand van wat Tjebbe van Tijen mij verteld heeft over zijn tijd als Pleiner. Zoveel schelen we ook weer niet, maar ik was echt Dijker als min of meer bewoner maar heb nooit nozem mogen wezen...
Dat de middelbare meisjesschool bedoeld was om nette gezelschapsdames op te leiden heb ik wel eerder gehoord maar het verrast mij dit nu eens in De mooiste jaren van Nederland in druk te lezen. Een lief van mij heeft die school gedaan, zij kon daarvandaan niet rechtstreeks studeren, dit deed zij na de sociale academie. Wat de mms betreft zat zij vlak bij de bezemklas neem ik aan. Merkwaardig om een diploma te halen bij een onderwijsvorm die vervolgens afgeschaft wordt. Even merkwaardig als dat ze ooit bestaan heeft. Ik heb niet de indruk gekregen dat zij tot Gelijkwaardig Gesprekspartner was opgeleid en verder niets.
Marcus Bakker nam het voor het gymnasium op in de jaren zeventig, niet op een onomschreven tijdstip rond de invoering van de Mammoetwet dat Han van der Horst suggereert. Nu kunnen arbeiderskinderen daar eindelijk ook naar toe en nou willen ze het opheffen. Daar was hij tegen. Waar hij gelijk in had. De enige gelegenheid waarbij mijn klasseonderwijzer mij bij de enkele achternaam aansprak was om lacherig te vragen naar welke MULO ik zou gaan. "Het gymnasium, mijnheer," was het antwoord. Schaterlach op het podium. Een toelatingsexamen werd niet nodig gevonden en dat had men dan toch wel graag willen horen, liet de bovenmeester weten. Het was niet de verdienste van de JP Coenschool in de Madurastraat in Amsterdam. Uit een klas van zo'n 45 leerlingen was ik de enige die naar een middelbare school ging, de enige andere hiervoor in aanmerking komende leerling deed eerst nog maar een zevende klas want werd nog "te speels" beoordeeld en vervolgens werd het toch niets op de hbs. Toch, merk ik uit Schoolbank, is er later een enkeling overgestapt en ook nog gaan studeren, maar wat aantallen betreft was het duidelijk dat het hier om een volks- of armenschool ging. De "christelijke" school in de Pijp waar ik op kleuterschool gezeten had, was er trots op dat iedereen na het loffelijk ontslag naar de middelbare school ging. Dat was dan een "opleidingsschool", ik lees de verschillende begrippen voor het eerst bij Van der Horst maar het verschil heb ik aan den lijve ondervonden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten