De parlementaire weg naar het socialisme eindigt op een met bloed doordrenkte sofa

Het was een dinsdag, net als in 2001. Het belangrijkste nieuws kwam in die dagen nog via de krant, eventueel radioactualiteitenrubrieken. Dat het ernstig was, was duidelijk. Hoe ernstig zou pas de dag erna en verder blijken. Er was voor de fascisten die het leger leidden geen uitgebreid inlichtingengesnuffel voorafgaand aan de staatsgreep nodig: Chili ging door voor een parlementaire democratie, "links" engagement was gewoon openbaar.

De afrekening van de heersende klasse met het gewone volk en de organisaties ervan of die namens het volk meenden te spreken bleek diep - het geweld is te zien in bovenstaande korte film, van naar ik meen Ken Loach. De spreker/zanger is anoniem.

Het verhaal dat meteen in de wereld werd gebracht was dat Allende was aangetroffen op een met bloed doordrenkte sofa. Zelfmoord. We hebben overwogen een spandoek te maken "De parlementaire weg naar het socialisme eindigt op een met bloed doordrenkte sofa", wat een zeer breed of hoog spandoek gevergd zou hebben. Het werd dus "De parlementaire weg naar het socialisme loopt dood". Nu ik er over nadenk is die ook niet zo slecht als hij toen leek.

Voor ons stond het vast dat het verhaal van Allendes zelfmoord de eerste grote leugen van het fascistisch gespuis was. In zekere zin had hij wel degelijk zelfmoord gepleegd, zei de meest proletarische kameraad, hij had het volk moeten bewapenen en iet moeten vertrouwen op het leger - daaruit bestond zijn zelfmoord.
Jaren later kwamen er ooggetuigeverklaringen dat hij wel degelijk zijn eigen leven had genomen, in overeenstemming met zijn laatste radiotoespraak waarin hij zegt dat zijn leven ten einde is. Waarom hem dit verwijten of het niet geloven? Een laatste daad van zelfbeschikking van iemand ie zich niet aan verraders over wilde geven die hem ofwel ter plekke zouden vermoorden of nog erger, volgens hun lynchjustitie op termijn laten afmaken.

Van Victor Jara is van begin af aan bekend geweest dat hij vermoord is. De dood van Pablo Neruda, niet lang na de staatsgreep, is en blijft verdacht - pas nu is te horen dat dit eigenlijk onderzocht moet worden.

Operatie Djakarta, zo heette de staatsgreep in legerkringen, want het afslachten van vele "communisten" zoals in Indonesië 1965-66 leek een lichtend voorbeeld.
En de leugen van de terugtredende staat en de tucht van de markt werd gelanceerd godbetert in het Chili van de gorilla's.

Maar de geschiedenis is van ons en ons staan de lanen op weg naar een betere maatschappij open.


(Gelukkig ben ik niet te zien terwijl ik die laatste zinsneden uit zijn laatste toespraak hier tik).