Bollen pellen in 1990

Verhalen hebben hun geschiedenis. Het hierna te plaatsen stuk Zdwórz 1990 was oorspronkelijk geschreven voor de kerstspecial van het weekblad Forum, de kortstondige voortzetting van Volksdagblad De Waarheid. Eindredacteur Bram Hoeksema vond dat de zon er van afspatte en deed het in portefeuille voor de zomer. Die kwam er al niet meer voor Forum.

Een jaar later bood ik het aan als reisbrief voor Arcade, waar men de wederwaardigheden van post-reëel-socialistisch Europa kritisch volgde. Het kreeg wel het jaartal 1992 mee, het jaar van de zomer voor de verschijning.
Het overtikkende en daarmee herlezende stel ik enigszins verrast vast dat blijkbaar ook al in 1990 Poolse trekarbeiders bollen pelden in Nederland. De toetreding tot de EU heeft dit misschien gemakkelijker gemaakt, hoewel ook dit de vraag is - in ieder geval zichtbaarder, in de bollenstreek. Een paar dagen geleden kochten wij een blikje Tyskie-bier, blijkbaar te koop aangeboden terwille van de Poolse (trek?)arbeiders, een brouwerij heet opmerkelijk genoeg browary, je zou zeggen dat het een Nederlands leenwoord is (eerder nog dan Duits). De illustratie geeft de herkomstplaats van Kasztelańskie-bier weer, het bestaat dus nog steeds.

Of de drinkcultuur in Polen en Midden/Oost-Europa inmiddels gematigd is, ik zou het niet uit eigen waarneming durven zeggen. Hoewel we allerlei plannen hadden op dat gebied zijn we niet meer in "nieuw-Europa" geweest na 1990. Of het leven nu zoveel draaglijker is dat "het" niet eens meer hoeft waag ik te betwijfelen. Regimes kunnen regels aanscherpen aangaande openbare dronkenschap of drankgebruik, het leven de moeite waard zonder drank maken, daar zijn ze niet voor.

Nu Polen bij de EU is zal de bonte akker er wel niet meer zijn. Ooievaars zie ik tegenwoordig wel in Nederland. In de bossen waar wij gedwaald hebben zonder brood - voor mijn diabetische geliefde achteraf een ongelooflijk waagstuk - bleken naar wij later vernamen wolven voor te komen. Daarvoor hoeft men inmiddels ook niet meer naar Polen... De wegvluchtende hoefdieren op een pad, die zich betrapt wisten toen wij een hoek omsloegen, kunnen geen reeën zijn geweest, zoals ik toen dacht, daar waren ze te groot voor. In 1990 had ik nog nooit een ree in het wild gezien.