Het is mij van huis uit volkomen vreemd, het katholicisme van de man die bij de hemelpoort komt en trots zegt dat hij nooit uit de koekjestrommel heeft gepikt. "Gaat henen, gij zijt een zeurpiet," laat Bomans Sint-Pieter zeggen. Toch heeft Bomans dit katholicisme gemist, het rijke roomse leven dat niet rijk van leven was en waarvan de roomsheid te betwijfelen valt. Een momentopname in de geschiedenis van het katholicisme in Nederland.Of stonden hij en Michel van der Plas In de kou omdat na Vaticanum II zoveel liturgie veranderd was, zoveel pseudo-inhoud de voor een groot deel van de gelovigen onbegrijpelijkheden van de ritus verving? Ik zie dat Michel van der Plas Evangelische liederen op zijn naam heeft, worden die - vooruit, bijna - net zo veel gebruikt in de kerk als de wartaal van Huub Oosterhuis? Ik zou niet weten hoe die liederen gaan.
Juist omdat het mij zo nabij geweest moet zijn is het zogenaamde rijke roomse leven mij zo totaal vreemd, ik ervoer het bij sommige confrontaties met familie als iets bijna buitenaards, knusheid, kneuterigheid, de jenever bij de hand maar wel naar de Stille Omgang. Ik zou het van drie kanten meegekregen moeten hebben en juist die ene domineerde en mijn vader koos voor de (vrijzinnige richting van) de Hervormde Kerk wat aan het totale gebrek aan reactie van zijn familie na zijn overlijden te oordelen een totale doodzonde was.
En toen mocht je plotseling wel aan de koekjestrommel zitten. Of moest je bewust zijn van de Armoede In De Wereld (een tweede "je" in deze zin ontbreekt moedwillig). De steppe zou bloeien.
Het zou voor mij een soort zelfmoord zijn om Bomans te verloochenen, hoezeer zijn katholicisme mij ook vreemd was en blijft. Hij heeft mij in jonge jaren op Van Schendel en François HaverSchmidt gewezen, beiden voor mij evenzeer blijvend belangrijke schrijvers en "toevallig" niet katholiek. Pa Pinkelman heb ik jarenlang van begin tot einde, alle vier de delen, kunnen declameren uit het hoofd, het is nu wat weggezakt. Dat Bomans ook een mystieke grond heeft wist ik niet maar verbaast mij ook niet.
Buurmans gras bevat herinneringen van Van der Plas aan Bomans en Van Duinkerken, met de laatste voel ik mij in al mijn acatholiciteit wel verwant - boomlange man die het vanzelfsprekend vond dat iedereen tot wie hij het woord richtte even belezen was als hijzelf.
Ik moet de biografieën van Gezelle en Van Duinkerken nog lezen. Voor die tijd mag ik niet oordelen, voor die tijd mag ik de klas niet uit. De schuld van het kapitaal kan ik zo'n beetje uit het hoofd zingen, dat is dan weer eigenlijk een vertaling van Van der Plas. Hoe vond hij het om zijn refrein gezongen te weten bij "linkse" demonstraties? Zijn zoon is als CDA-er nog even Kamerlid op de rechterflank geweest.
Een paar weken geleden stond ik in een antiquariaat met Abdijen in de Lage Landen en de mensen die er wonen in mijn handen, met veel foto's van bepaalde kloosters. Het klooster waarmee ik in gebed verbonden ben wordt beschreven als een nieuw, ondernemend, levend klooster. Het dateert van 1989, wat nog zo dichtbij lijkt.
De jongste zusters zijn van mijn leeftijd. Dat is niet jong. Van hart wel natuurlijk, maar weet het gelijknamige orgaan dit op den duur? In de tijd waarin ik er kom zijn er alleen mensen weggegaan of gestorven, nieuwelingen waren ook spoedig weer weg. De kerk gaat uit.
Op Van der Plas kom ik terug als ik die biografieën gelezen heb.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten