20 juli, 2013

Egoïsme of ritueel - paren is een probleem, hoor


Het blijft aanstaan vanwege de betoverende stem alleen al van David Attenborough - een collage van beelden over parings- eh... over het volgende deel van het woord wil ik het nu juist hebben.

De heersende ideologie is de ideologie van de heersers. Tot in het absurde draait die om het individu, een uitvinding uit de opbouwperiode van het kapitalisme (die tevens een vernietigingsperiode was van de "morele economie" die gezamenlijkheid als vanzelfsprekend voorop stelde).
Het toppunt van ideologisch geprojecteerd individuutje wezen is het biologische propagandapraatje van het doorgeven van genen. We krijgen ongegeneerd te zien hoe een zilverrug andere knoeierige mannetjes opzijduwt om het begeerde vrouwtje te bespringen, de camera is op haar gezicht gericht.
Commentaar: heeft hij zijn genen wel doorgegeven? Voor de zekerheid springt zilverrug nog eens op het vrouwtje.
Het idee dat ze het overdoen omdat het zo lekker was zal dan wel als projectie afgewezen worden. Het egoïsme van de eigen genen is dat natuurlijk niet - dat is wetenschap.

Dirk-Jan Verdonk heeft het mechanisme meesterlijk beschreven in Het dierloze gerecht: eerst een onoverbrugbaar verschil tussen mens en dier postuleren en hier dan een voortdurend beroep op doen tegen mensen die op zijn minst twijfelen, onder het motto: dat is antropocentrisch redeneren. Het idee dat een hond waar met een hamer op geslagen wordt als een soort koekoeksklok geluid produceert, als machine, is verlaten, maar wat is er voor in de plaats gekomen?

Of Attenborough zijn eigen teksten maakt bij zo'n collage is de vraag. Maar de inconsequentie is duidelijk. Op het laatst ontkomt hij er niet aan dat ook gevechten om het vrouwtje geritualiseerd zijn. Er zijn spelregels af te leiden uit het gedrag. Het ritueel is juist bovenindividueel, transcendent, gebonden aan de soort, doorgegeven op een wijze die het "individuele" lichaam met zijn "genen" te boven gaat.
Het ritueel is het goddelijke, waarbij ook maar weer eens aangetekend moet worden dat er niet een soort boekhouder op de wolken zit te schrijven of het allerindividueelste ikje wel "in de hemel" terechtkomt. Ideologische bouwsels zijn zeer complex.

Aangrijpend: een hagedis die dagenlang blijft zitten treuren om de door een mens in auto overreden maatje voor het leven. Gevoelsleven bij dieren - oeioei...

Geen opmerkingen: