Radio Maria is zo te horen gericht op het Nederlandstalig deel van Europa, en dan weer het rooms-katholieke deel daarvan. Ik hoor niet bij de doelgroep maar ik kan mij voorstellen dat zoiets als de KRO deze allang niet meer bedient.
Wat ik totaal onbegrijpelijk vind is hoe ongelooflijk onbeholpen de programma's klinken. Met als hoogte- of dieptepunt (afhankelijk van het standpunt) een rozenkransgebed in de vorm van een toonloze samenspraak die aan een kant door de telefoon wordt gedaan. Twee voorbiddenden in de studio, dat zit er niet in. Is al het geld in de sterke zender gaan zitten dat de vormgeving op minder dan een koopje gebaseerd is? Denkt men dat dit - en daar zou men toch aan moeten denken - wervingskracht heeft voor de onbekeerden - ja, ik word ook katholiek, lekker kneuterig en klungelig?
Nou ben ik misschien - mag ik zeggen - verwend op dit punt, met zuster Lutgard die niet voor niets naar de patroonheilige van de Nederlandse taal genoemd is en die mij bij het rozenkransgebed vooral het gevoel gaf: zo mooi kan deze, mijn taal klinken. Eigenlijk hoor je die alleen zo in België. Ik zou er bijna katholiek van worden.
Maar goed, in benedictijnse kloosters hecht men nu juist aan de vormgeving van de liturgie, want zonder deze vormgeving is het ritueel niets. En dat is dan ook Radio Maria - ik bedenk dat de naam zelfs niet de warme gevoelens van een station dat een meisjesnaam draagt oproept, en dat terwijl ik zelf een geliefde met die naam gehad heb - Radio Niets met sterk signaal.
En dan iets wat Radio 5 Nostalgia heet. Ik heb het nu een paar dagen aangehoord. Ik ben ruim twee jaar geleden zelfs in de studio's geweest om geïnterviewd te worden, samen met Frans Brekelmans, over de zorgmoord op onze respectieve moeders. Het programma kan waarschijnlijk nog steeds terugbeluisterd worden maar ik kan het niet opbrengen er eens voor te gaan zitten.
De ruimte buiten de losse studio's was verlucht met affiches die verwezen naar Nostalgia, naar het schijnt is heel Hilversum 5 zo'n beetje uitbesteed aan een speciale bejaardenomroep, Max geheten. Daarvoor werden wij ook geïnterviewd. God verhoede dat ik mij ooit als lid van de doelgroep aangesproken zou voelen.
Nostalgie betekent officieel eenvoudigweg heimwee. Of het Griekse woord dit begrip precies dekt is de vraag. Heimwee veronderstelt voor mijn gevoel een thuis dat wacht en waar je nu niet bent. Als kind had ik heimwee als ik uitbesteed was in pension op de Veluwe of zo. En op zeker ogenblik stel je met verwondering vast dat je er geen last meer van hebt, omdat je toch niet zult blijven waar je bent. Nostalgia evenwel verwijst naar een pijnlijk verlangen naar thuiskomst die in het geheel niet vaststaat. Wat Odysseus een groot deel van de twintig jaar waarin hij weg is van Ithaka beleeft is die nostalgie, het verlangen naar thuiskomst.
Maar roept "populaire muziek" nu een verlangen naar thuiskomst op? Ik hoorde gisteren Five o'clock world van The Vogues, een nummer dat enigszins subversief overkomt als het aan het begin van de werkdag weerklinkt. Was dit een hit in Nederland? Niet dat mij dit echt interesseert. Behalve eind-1965 heeft het nummer voor mij een verdere geschiedenis, de gelegenheden waarbij ik het zelf gedraaid heb op radio of voor de zaal, de cover van Julian Cope. De licht-maatschappijkritische ondertoon op dansbaar ritme. Het gaat hier niet om nostalgie maar om iets levends, iets wat nog steeds werkt op zijn manier. Dit nu, is naar ik begrijp, niet de bedoeling.
"Nostalgie" is wat het consumptiekapitalisme produceert en wat je het besef van periodisering van het leven moet geven. Er is geen thuiskomst. Er is het weet-je-nog-wel-oudje. Oudje ben ik dan misschien wel, maar mijn weten zit elders.
Deze ochtend hoorde ik Fixing a hole van de Beatles. Nu is het probleem wat mij betreft al dat ik dit in de verkeerde periode zal plaatsen. Ik heb het nummer voor het eerst gehoord - naar mijn weten - op Caroline/Seagull, 1973 of 1974, waar men gezellig een joint draaide in de studio en intussen een hele kant Sgt. Pepper opzette. Deze track kende ik nog niet. Dus hij is ook niet "ach, 1967"... Daar heb ik heel andere associaties mee die Radio 5 Nostalgia nooit zal oproepen.
Een uitleg die ik niet zomaar geef. Het grootste deel van de zogenaamde nostalgie die over mij uitgestort wordt ken ik eenvoudigweg helemaal niet. Ik ga het langzamerhand als een genade voelen dat - zoals Norman Barrington eens gezegd heeft over de jaren zeventig van Caroline - miljoenen jongeren ABBA en dergelijke bespaard is gebleven dankzij de uitzendingen van het schip met de Loving Awarenessboodschap. Ik ben dus vast ook niet de enige aan wie deze Nostalgia niet besteed is. Maar neen, ik zit ook niet te wachten op Graham Gill die speciaal voor Het Gevoel Van Toen nog eens zijn Way back home-intro overdoet.
Er is geen thuiskomst. Er wacht geen Penelope die uit dank voor haar trouw twintig jaar verjongd wordt bij de thuiskomst van de lang niet zo trouwe Odysseus.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten