18 mei, 2013

De overbodigheid van de mens

Het beviel een koning maar matig dat zijn zoon niet over gebaande paden door het landschap liep om de wereld te verkennen. Hij moest maar paard en wagen nemen en die kreeg hij dus cadeau. "Nu hoef je niet meer te lopen," zei zijn vader. "Je mag niet meer lopen," was de onuitgesproken bedoeling. Dat hij niet meer kon lopen was het gevolg.

Het wat houterige verhaal dat geen verhaal meer lijkt heb ik geparafraseerd. Ik trof het hier aan in vertaling, het origineel van het stuk op Doorbraak staat hier.

Ik kan mij haast niet voorstellen hoe het komt dat de naam van Günther Anders mij hierbij nieuw voorkomt, dat het eventuele noemen door medeleden van de Academie van Ambulante Wetenschappen mij ontgaan is, dat schatplichtige denkers als Illich en ongetwijfeld Ellul hem ook niet noemen. Hij staat dicht bij de Frankfurter Schule, de eerste band van Die Antiquiertheit des Menschen is zelfs online. Iets meer over Anders hier.

En uit deze kleine samenvatting:
Anders erkennt wesentliche Momente einer "Medienwirklichkeit" zwischen Sein und Schein, zwischen Realität und deren Abbild. Weitere Thesen in Stichworten:


  • Das Wirkliche wird erst über seine Abbildung wirklich (Photographie)
  • Die Wirklichkeit der Bilder ist ein Substitut für die genuine Welterfahrung
  • Nachrichten übertragen keine Informationen, sondern sind bereits vorgefaßte Urteile, Rezipienten können über die gebotenen Informationen nicht verfügen
  • Fernsehen ist kein Medium, sondern eine Maschine zur Produktion von Wirklichkeitsanalogien, die wirklicher als die Wirklichkeit sind (Serien!)
  • Menschen, die sich nicht mehr selbst artikulieren, werden infantilisiert und um ihre Subjektivität betrogen.

  • Het kan zijn dat het mij ontgaan is dat medeleden van de Academie hem noemen, er is hoe dan ook een omissie in ieder geval aan mijn kant.
    De verontrustende boodschap van het vertaalde Doorbraak-artikel sluit aan bij wat Anders te zeggen heeft, de theoloog Andreas Hellgermann zegt mij vooralsnog verder niet veel.
    Illustratie: Anders (Stern) met zijn eerste echtgenote, Hannah Arendt.

    Geen opmerkingen: