Een gedachte over schoonheid

Een vraag die bij mij opgekomen is door een rouwcirculaire waarop geschreven stond

Haar motto was: mooi, mooier, mooist

Ik voel een fout in de opsomming die grammaticaal in orde is. Laat ik het motto eerst eens op de plantenwereld loslaten.
Een paardebloem is "heel gewoon", in bepaalde tijden van het jaar lijken ze overal te zijn. Voor de oppervlakkige beschouwer misschien nog vaker dan in het echt, omdat gele composieten makkelijk met elkaar vereenzelvigd worden. "Allemaal paardebloemen",
De schoonheid van de paardebloem viel mij eens echt op toen ik een hele bos ben gaan plukken in een Waterlands weiland, voor de wijnbereiding. De wonderlijke verzameling bloempjes in wat één bloem lijkt te zijn. Wat op een beetje afstand een geel geheel is blijkt bij nadere beschouwing een palet van nuances van lichtgeel tot bijna-oranje te zijn. Een paardebloem is mooi.

Is de herfstleeuwetand mooier? De plant is ranker, vertakt, er zijn meer (groepjes) bloemen en ze zijn kleiner, bescheidener, en niet zo algemeen als de paardebloem (dus is minder "gewoon").

Of is - van drie gele composieten - het muizeoor dan misschien het mooist? Bleekgeel, bescheiden laag, een opmerkelijk bladrozet, weer iets minder "gewoon" dan de herfstleeuwetand?

Zonder er bij na te denken heb ik al moreel klinkende kwalificaties aan verbonden die niet met de criteria die voor de paardebloem als uitgangspunt golden en die interpretaties zijn die bijna vermenselijkend klinken: rankheid, bescheidenheid, gewoonheid. Maar het zijn toevoegsels aan het oorspronkelijke begrip "mooi".

Vergelijk drie heel bekende kunstwerken: Guernica, Mona Lisa, Nachtwacht. Bij de beoordeling komen altijd andere criteria te pas dan het enkele "mooi". Aan de Guernica heeft men ook moeten wennen, en wellicht gold dit ook voor de andere twee. Mooi, mooier, mooist? Bijna iedereen zal protesteren.

De docent die mij wegwijs heeft gemaakt in de wijsbegeerte, Ed Vermeulen, zei wel dat "een mooi meisje" een pleonasme was. Hij verbond hier een onjuiste etymologie aan: "meisje" zou in verband staan met het Latijnse "mundus", mooi. Maar hier hangt het Nederlandse woord helemaal niet mee samen.
Maar op een ander niveau had hij natuurlijk gelijk en dat bedoelde hij ook te zeggen. Als twintiger hoefde ik dat niet te zien, voor hem als vijftiger was het waarschijnlijk al een stuk duidelijker. En schoonheid is niet alleen een uiterlijke kwestie, daar was hij neothomist voor.

Dus: "mooi, mooier, mooist"?
Grammaticaal juist maar grammatica is geen verwijzing naar de inhoud van het gezegde.