De kapel die zelfs geen wereldwinkel meer mocht zijn

Toen ik proustte over de Amsterdamse wereldwinkel op het Rokin vroeg ik mij af waar deze precies geweest kon zijn. Kerken hebben, zeker bij diensten, vaak een hoekje waar zorgzame vrijwilligsters Verantwoorde Koffie verkopen, maar een kerk op het Rokin? Ik liep het behoorlijk verworden gevelbeeld langs en kon niets ontwaren wat er op wees. Zelfs de opgang met boog, die ik mij wel herinnerde als deel van het Rokin, en zoals te zien op bovenstaande, vond ik niet terug.
Gisteren ging ik op speurtocht, met het gegeven dat de nog steeds bestaande winkel van Schmidt oriëntatie bood.

Het bleek dat de trap en de boog schuilgingen achter wat mij een van de goorste toeristenvallen van Amsterdam lijkt, iets wat op geen enkele manier verbloemt dat het voor toeristen bedoeld is. Gegil en gebrul komt via de trap de straat op, iets wat ik nooit eerder hierbij heb opgemerkt. Ik vermoed dat dit een sado-masochistische show is die niet openlijk zo mag heten en die al op veel plaatsen in de stad is opgedoken.

Als geboren en getogen Amsterdammer die ook nog lid is geweest van een gevelspeurdersclub heb ik betrekkelijk kort geleden pas gelezen over het lot van de Nieuwezijds Kapel, de Heilige Stede die op de plaats waar het Wonder van Amsterdam heeft plaatsgevonden gebouwd is.
Met veel fijn gevoel voor het allerheiligste eigendom heeft de Hervormde Kerk dit gebouw geconfisqueerd bij de Alteratie. Er is een paardenstal in ingericht, vervolgens werd het toch een hervormde kerk, maar als allervriendelijkst gebaar aan de bedevaartgangers die hun jaarlijkse Stille Omgang houden is het in 1908 gesloopt.

Familie uit Tilburg kwam over voor deze Stille Omgang en wat mij het meest opviel was dat zij niet zo stil waren. Uitleg ontbrak verder en ik was nog heel jong. En juist niet katholiek.

De Heilige Stede is na zoveel eeuwen dus gesloopt. Puin in een plantsoen in de Buikslotermeer, artistiek gegroepeerd, blijkt van de Heilige Stede te zijn.
Na de sloop is er een nieuwe hervormde kerk gebouwd op de plaats van de roomse - dus vandaar de zijuitgang in de Enge Kapelsteeg - de naam gaf mij de aanwijzing over achtergrond en plaats van de wereldwinkel. De sm-club, waarschijnlijk in feite een soort kraakwacht, heeft een kerkachtige zijuitgang in de Enge Kapelsteeg.

Een waardige bestemming voor een hervormde kerk die buiten dienst gesteld is maar die vanwege de plaats in de stad natuurlijk veel geld waard was. Het is nog een winkelcentrumpje ("Plaza") geweest voordat het zijn huidige bestemming kreeg.

En daarmee is het Geheim van de Wereldwinkel opgelost. Deze hoorde in het begin van de jaren zeventig bij de toen nog functionerende kerk. Die verpatst is aan een onroerendgoedsjoemelaar die er een sm-club in heeft. De wereldwinkel is verhuisd naar godbetert de Heiligeweg, die door zijn naam de bedevaartsroute weergeeft (Leidsestraat - Overtoom - Amstelveenseweg - Sloterweg, het diende allemaal gelopen). En daar zocht men dus iemand die verantwoordelijk is voor "het verkoopproces met als doel het bereiken van een optimaal commercieel resultaat."

Als je denkt: het kan allemaal niet erger, dan blijkt het allemaal altijd nog veel erger te kunnen. Niks gratis koffie uitdelen voor de Bewustwording van de Verhoudingen in de Wereld.

Ik heb er dezer dagen meer over gesomberd. Destijds stond ik bij de poort van de kazerne op te roepen tot dienstweigering en hield ik mij bezig met acties in verband met Bangladesj. Burundi, Brazilië, Noord-Ierland, Bahrein, Ceylon, Indo-China waren voor les autres.
Achteraf - in Nederland - vriendelijk 1971.