Een ontvoering van staatswege van een volksvertegenwoordiger

Als een actiegroep in de ruime zin van het woord geweldloos is en benaderd wordt door een of meer personen die geweld bepleiten kun je er van op aan dat de geweldtypes uitzendkrachten van de politie zijn. De meest onwaarschijnlijke lui van wie je denkt "dat ligt er te dik bovenop" blijken het dan toch te zijn. Inbrekers in een bontwinkel die hun buit in het café van een studentenhuis te koop aanbieden en die "iets met de RAF hebben". Een junk en dealer die de gewapende strijd verheerlijkt, deze wil prediken in godbetert een boekhandel. Geweldspredikers komen van de staat (en streven er een na, reden waarom anarchisten hen dienen te negeren).

Voorstellen om bij wijze van protest tegen het instellen van een koopavond naakt het bekendste warenhuis van Nederland binnen te lopen en als plundering zich daar te kleden - het is een idee van een agent. Het is niet uitgevoerd, het zou natuurlijk ook onuitvoerbaar zijn geweest als de morele bezwaren niet hadden gewogen. Roel van Duijn noemt het in Diepvriesfiguur als voorbeeld. Ook stenen gooien naar het consulaat van de VS was politiewerk, "dat deed ik om niet op te vallen" - want niemand anders gooide stenen.

Van Duijn komt naief over - ik heb in mijn kortere, maar niet veel kortere, activistentijd steeds beseft dat degenen die over geweld gebruiken beginnen connecties met de geüniformeerde overheid hebben. Verder kan ik eigenlijk geen mensen bedenken die wellicht politie waren. Uit de publiciteit voorafgaande aan de verschijning van Diepvriesfiguur viel af te leiden dat Van Duijn tot voor zeer kort in de gaten gehouden is door De Dienst in allerlei gedaanten. Men zou zich kunnen voorstellen dat dit merkwaardig aandoet voor iemand die een groot deel van de tijd raadslid of wethouder is geweest, ook nog Statenlid of deelraadslid. Maar ik heb het al eens eerder gezegd: ik heb sterk de indruk dat hij de parlementaire democratie serieuzer neemt dan degenen die echt de macht uitoefenen in Nederland. Geen zinnig mens zal Mark Rutte of Diederik Samsom democraat in hart en nieren noemen. Roel van Duijn is het wel. Tot op het punt dat hij zich verbaast over het in de gaten gehouden worden. Zijn anarchisme is niet gebaseerd op de gedachte van de staat als georganiseerd geweld, moorddadig geweld bij voorkeur. Dit is moeilijk te rijmen met zijn eerste activisme, tegen de atoombom, de staat in zijn uiterste gedaante. Ik heb mij al eerder afgevraagd of deze naïviteit niet (deels) gespeeld is, maar niets wijst daar verder op, en laten we wel wezen: als Roel van Duijn "uitgekookt" was dan zou hij Roel van Duijn niet geweest zijn als u begrijpt wat ik bedoel.

Ik heb eerder in het jaar het boek met licht gevoel van irritatie weggelegd met de gedachte "dat komt nog wel". Ik zag de foto van Van Duijn en zijn toenmalige vriendin Carla en werd alsnog bevangen door jaloezie - velen benijdden hem zijn mooie geliefde in die dagen, ik ook, heeft hij haar verkwanseld? En dan later klagen over liefdesverdriet? Welnu, hij laat het weten met ontwapenende eerlijkheid (om ernaar toe te werken diende ik voor mijn gevoel eerder zijn Liefdesverdriet tot mij te nemen, wat bij mij nauwelijks geheelde wonden openmaakte, maar ik geloof dat het motto dat ik hier in de titel aanhaal klopt). Zou de Dienst ooit zo doortrapt zijn geliefden te ronselen, in overeenstemming met het idee van pseudo-erotiek zoals vermeld in wat kortweg de Sabotagenota wordt genoemd? Het lijkt er op van niet - hm, ik heb mijn activiteiten voor het Palestina Komitee beëindigd na een korte en heftige relatie met iemand die mij nadrukkelijk versierd had - maar dit flitst nu even door mij heen. Zou ik het aankunnen mijn dossier op te vragen?

Dit kan geen recht-toe-recht-aan afstandelijke bespreking zijn want daarvoor is mijn eigen activismegeschiedenis tezeer verweven met een belangrijk deel van Van Duijns verhaal. Bijna onontkoombaar dringt zich de conclusie op dat de "verijdelde" aanslag van zogenaamd Nieuw Rechts op een metrostation in aanbouw een overheidsactie was. Dit mag al schokkend, hoewel niet meer verbazend zijn, maar dat hetzelfde waarschijnlijk geldt voor de ontvoering van Van Duijn in april 1970 wekt dan toch verbazing. Misschien maar even.
Om weer bij mijzelf uit te komen: was het insluipend gespuis van de zogenaamde woonstichting De Key dat mij dakloos heeft gemaakt verbonden aan de Dienst? Lang niet onwaarschijnlijk.

Diepvriesfiguur heet zo omdat Van Duijn kaltgestellt diende te worden in geval van - tja, wat? Men verwachtte toch niet serieus een bezetting door de Sowjet-Unie?
Kom op Roel, de staat verdrukt, de wet is logen...