Dus dat was het dan, de Toonderbiografie.
Wim Hazeu heeft volgens de flap van het stofomslag "de succesvolle biografieën van Gerrit Achterberg, J.J. Slauerhoff, Simon Vestdijk en de graficus M.C. Escher" geschreven.
Voor de biografie van Toonder heeft hij inzage gekregen in de archieven van Marten Toonder, diens broer Jan Gerhard en zijn eerste echtgenote Phiny Di(c)k.
Ik ken geen van de bovengenoemde andere biografieën en na het lezen van deze denk ik niet dat ik nieuwsgierig ben.
Wat mij sterk opvalt is dat er geen liefde of genegenheid voor de beschrevene overkomt, of zelfs compassie. Marten Toonder komt er niet als een aardige man uit naar voren. Het zwaarste punt is ongetwijfeld zijn doorwerken tijdens de bezetting, nog wel voor De Telegraaf, zijn lidmaatschap van de Kultuurkamer en het draaien over zijn eventuele rol in het verzet. In feite kan Toonder als behorende bij grijs Nederland ingedeeld worden. Deze duiding had wel opgeschreven mogen worden. Het diskwalificeert hem niet direct.
Een schets van de mogelijke geestelijke bagage van Toonder is het ook niet geworden. Hoe kan iemand uren praten over de Tao en hiervan geen papieren spoor hebben achtergelaten - althans, als het er is wordt er hier niets van vermeld.
En ja, was het nu een aardige man of niet? Hij had een pleegzoon en twee (of drie) adoptiefdochters naast zijn twee "biologische" zoons, van wie een raar afgeschilderd wordt als "de rooie" in het interviewboek van Lutz (Hazeu vermeldt hier niets over, schetst ook niet hoe rechts Toonder dan eigenlijk is) en de ander in de late jaren compleet breekt met zijn vader - onherstelbaar. Iemand die drie (vier) extra kinderen in huis haalt moet welmenend zijn. Deze conclusie is aan de lezer(es)
Er worden in de ruim zevenhonderd pagina's vragen opgeroepen die niet beantwoord zijn. Misschien niet beantwoord kunnen worden. Misschien moeten we tevreden zijn met de Bommelavonturen en nog het een en ander. Dat in Nederland al heel gauw en gemakkelijk de definitieve biografie geschreven heet te zijn is iets waar ik eigenlijk niet tevreden mee ben.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten