Het eerste deel van Das Kapital begint met het beschouwen van waarde en waar en gaat via de strijd om de lengte van de arbeidsdag naar het begin: hoe is de maatschappelijke verhouding die "kapitaal" genoemd wordt (in de wandeling "kapitalisme", dat valt tegenover socialisme of feodalisme te stellen) tot stand gekomen. Verdrijving, massamoord, roven van productiemiddelen - het creëren van een proletariaat. De waar "arbeidskracht" is niet spontaan uit het niets geboren, de oorspronkelijke accumulatie kan niet terzijde gelaten worden. De waar is niet altijd in de fabriek geweest. Het proletariaat komt uit de loop van een geweer: van degenen die het door mensen van hun productiemiddelen te scheiden tot stand brengen.
Is deze methode dialectisch? Men zou haar net zo goed rondweg deductief kunnen noemen. Niettemin:
Meine dialektische Methode ist der Grundlage nach von der Hegelschen nicht nur verschieden, sondern ihr direktes Gegenteil. Für Hegel ist der Denkprozeß, den er sogar unter dem Namen Idee in ein selbständiges Subjekt verwandelt, der Demiurg des wirklichen, das nur seine äußere Erscheinung bildet. Bei mir ist umgekehrt das Ideelle nichts andres als das im Menschenkopf umgesetzte und übersetzte Materielle.(Uit het nawoord bij de tweede Duitse druk).
Vandaar dat de schrijver van het abstracte naar het historisch-concrete afdaalt...
Het is niet mijn bedoeling Marx' methode of presentatie ter discussie te stellen. Het als gegeven en onproblematisch beschouwen van levenstijd is een punt dat de latere Marx wel aan te rekenen valt.
Hoe nieuw of vernieuwend het inzicht dat het kapitaal om werkloosheid draait is en dit met terzijdestelling van de vraag hoe de verhouding tot stand is gekomen hoef ik eigenlijk niet zo nodig te weten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten