Als eerstejaars kreeg ik onder veel andere de boeken Society en Dutch society te verwerken. De vraag "waar dit over ging" was lang niet aan de orde, maar op het seminarium dat inmiddels instituut was geworden zat men met de vraag wat het paradigma nu moest wezen. Men had Norbert Elias ontdekt. Ik weet waarachtig niet of men er is uitgekomen, ik heb er het gevoel aan overgehouden dat sociologie een vak in permanente crisis was, hetgeen voorzegd was door de tijdelijk in Amsterdam docerende Alvin Gouldner.
Waarom het vak altijd "verdacht" zal zijn: men bestudeert "iets" waar men niet buiten staat. En door dit "iets" te bestuderen verandert men het al, een handeling die met ogen vol verdenking gevolgd wordt. Kritische sociologie is een pleonasme.
Maar wat is "de maatschappij"? Is het een proces (dus een "iets" wat geen iets kan zijn), maar waarin men wel kan "meedoen", beurtelings "vrouwen" en "allochtonen" en wie degenen die blijkbaar in het proces zijn ook tot buitenstaanders zullen verklaren? (Aanslag op het gemeentehuis van Waalre: "men" wijst meteen naar "woonwagenbewoners" en die zijn niet "geïntegreerd").
Hier is wat mij betreft geen derridaanse begrippenkramerij voor nodig. Integratie - waarin? Waar bevindt men zich als men "buiten staat"?
En is "de maatschappij" dan ook nog een lichaam? Willem Schinkel zegt enerzijds dat hij geen behoefte heeft aan deze hypothese (het bestaan van de maatschappij), anderzijds gaat hij voort op de organicistische beeldspraak. De maatschappij kent nog maar een enkel streven: groei. Obesitas is het doel. Stilzitten en uitdijen. En intussen hypochondrisch jammeren over degenen die de groei dwarszitten - de niet-geïntegreerden.
Het janken over de niet-geïntegreerden is nu juist een prachtig integratiemiddel voor degenen die zelf allang niet meer kunnen of hoeven te geloven in "de maatschappij".
Bij het zoeken naar mogelijke descriptoren kom ik mijn eigen "hysterische maatschappij" tegen. Ook een organicistische benadering.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten