Mark van Steenwijk's That holy anarchist - reflections on Christianity & anarchism is hier gratis te bekomen en wellicht op JesusRadicals bijeen te sprokkelen. Ik heb het als heus papieren boek gelezen.
Het christen-anarchisme waar ik oorspronkelijk kennis mee gemaakt heb is een synthese, maar dan ook zo dat er geen scheiding aan te brengen is. Het Nederlandse christen-anarchisme was het laatste stadium van Hervormd (protestant) modernisme in ontmoeting met Tolstoj, tevens voortgekomen uit de schok van een andere ontmoeting: die met de koloniale wereld en wat daar aan geloof beleden werd. Nog niet zo lang geleden daagde bij mij de vraag of christen-anarchisme ook weergegeven zou kunnen worden als christelijk anarchisme. Het is stof voor concilies - het eerste boek van Felix Ortt op dit gebied heette Christelijk anarchisme, zowel Tolstoj als de andere christen-anarchisten van het fin-de-siècle beklemtoonde dat zij christen waren eer dan anarchist.
Van Steenwijk komt er ook niet uit, maar misschien hoeft het ook niet. Ondanks zijn naam beheerst hij geen Nederlands dus het heeft geen zin wat hem betreft dat ik met de namen Christianarchy respectievelijk Christianarchie niets anders dan elisie van een enkele lettergreep in het Engels heb beoogd, en dit "vertalend" dan van de Frans/Nederlandse uitgang -ie heb voorzien. Een Diepere Gedachte zit er niet achter, Mark. Die gedachten zitten elders.
Is er een scheiding mogelijk tussen anarchisme en christenzijn? Alleen al het woord "christen" te gebruiken in dit tijdsgewricht staat mij tegen. Het staat voor uitgedragen beter-zijn-dan-jij-want-ik-heb-Jezus-in-mijn-hartje of welke variant daarvan dan ook. Naar mijn weten is Paul Virilio het duidelijkste voorbeeld van iemand die beide is - christen en anarchist - zonder dat het direct uit zijn geschriften blijkt. Ook bij Jacques Ellul is overigens het geloof niet altijd terug te vinden in zijn werk. Godzijdank misschien.
Wat mijzelf betreft: ik heb de destijds verplicht lijkende keuze voor het historisch-materialisme als behorende bij het anarchisme van begin af aan aanvechtbaar gevonden. Bij het marxisme is het overigens niet anders - historisch-materialisme of materialisme tout court is geen levensleer. En geen ideologie materialistischer, zelfs historisch-materialistischer, dan de leer behorend bij het hedendaags kapitalisme. En zoals Landauer zegt: de geest is doorslaggevend.
Van Steenwijk kiest voor de term Christo-anarchism omdat het de klemtoon legt op Christus, niet op christendom of christenheid. Als mennoniet neemt hij wel afstand van de kerkgenootschappen die de ware leer opeisen. Ook hij kiest voor de mystiek en wil het (on)Koninkrijk diesseitig present stellen. Hij noemt hiervoor een aantal punten die eerder ingegeven zullen zijn door de situatie in Noord-Amerika dan de noordwesthoek van Overijssel. Waarmee ik niet wil zeggen dat ik het er niet mee eens ben. Oordeel zelf.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten