De valkuilen van een eenzaam avontuur

Eenzaam avontuur heb ik in 1985 gelezen, in een periode waarin ik nog heel erg de verlatene was maar intussen van een jonge vrouw die van de juiste feministische geloofsbrieven was voorzien te horen had gekregen dat mij een rotstreek was geleverd.
Dat wilde ik horen, dat wilde ik niet horen.

In 1985 was "lesbisch" geen punt meer in een roman waarin het voor deze lezer een wat geheimzinnig zijpad van de verhaallijn was. De mannelijke hoofdpersoon die in feite op termijn afgeschreven werd door zijn geliefde van wie hij verwachtte dat zij wel zou inzien dat haar affaire met een onsmakelijk mannetje geen betekenis had - die hoofdpersoon bood mij alle identificatiemogelijkheid. Zie, daarvoor leest men een roman. Een episch verhaal bij het kampvuur is voor alle toehorenden, de in eenzaamheid gelezen roman is voor de eenzame lezer(es).

De consequentie is dat ik ook geen boodschap heb aan de verhalen over "waar het eigenlijk over gaat" - waarin de roman altijd autobiografisch blijkt te zijn of op zijn minst "over het schrijverschap" gaat. Ga fietsen.

Maar de concrete aanleiding om het boek nu ter sprake te brengen is de - als altijd serendipische - ontdekking van het verhaal over het tribunaal dat tegen dit boek is gehouden in 1948. Dit schandaal komt nu pas onder mijn ogen en ik kan niet anders dan mijn leedwezen uitspreken dat nog wel Albert Helman als inquisiteur tegen het boek en de schrijfster optrad. Was het een uit de hand gelopen stunt? Moet je het "in de tijd" zien? Voor dat laatste zie ik geen ruimte en dan moet het van mijn hart dat Helman zich te rehabiliteren heeft, als romanschrijver zelf en als anarchist. Het eerste heeft hij vanzelf al wel gedaan, het tweede vind ik moeilijker te rijmen. Ga u schamen...

Kranteartikelen over "het tribunaal" - ook hier [pdf's].

Het africhten van de elite

Chris Hedges over de corporale "cultuur" aan de "betere" universiteiten in de Verenigde Staten. De etymologische overeenkomst tussen corps en corporatie is niet toevallig.
Voor mij is het nieuw, berichten over zogenaamde ontgroeningsrituelen, meende naief dat dit gedoe vooral Nederland teistert. Ik heb tegenover het corps gewoond, maar het was in die dagen een beetje zielig - "de jongens" waren bij "de meisjes" ingetrokken - het getij was niet gunstig voor het corps in de jaren zeventig. En toen kwam de tijd dat het koeioneren van jongelui die uit alle macht zo graag "er bij" willen horen weer kon, juist omdat stront drinken bij dat er bij willen horen hoort.

In het artikel van Hedges komen twee mij onbekende termen voor die ik dan ook bij u onbekend veronderstel: hazing, wat op de rituelen van het zogenaamde ontgroenen blijkt te slaan [sterke maag aanbevolen] en Greek organizations, die alleen de letternamen met het Grieks gemeen hebben.

Misschien heeft de negentiende eeuw in Nederland alleen al zo weinig literatuur van belang opgeleverd door deze rituelen waar de dominee-dichters ook aan moesten meedoen uiteraard. Heeft François HaverSchmidt er aan meegedaan? Felix Ortt heeft een toneelstuk geschreven waarin de studentikoze "jongens" het nodig vinden collectief "naar de hoeren" te gaan. De hoofdrolbekleder pleegt uit wroeging zelfmoord. Een literair hoogstandje is het niet, maar het schetst waarschijnlijk de allesbehalve hoogstaande zeden van de hooggeplaatsten van de negentiende eeuw.

De geur van dromen

De begintonen (het Leitmotiv) worden op een kwartier gespeeld door de klok of het carillon van de Universiteitsbiblioheek van Leuven. Een paar jaar geleden was het niet op YT, nu wel. Uit de vroegste RVZ-top-20-tijd. En gunst, ik wist niet dat Jo Lemaire zo weinig met mij scheelde. Het wordt relatief natuurlijk ook steeds minder.


Parfum de rêve, Jo Lemaire
Omdat ik het toch over Leuven en radio had...

Gemiste verjaardag

Radio SCORPIO vierde drie jaar geleden zijn dertigste verjaardag. Dat is net zo lang als ik zelf deejay/omroep, hoe zal ik het eens netjes zeggen.



Jan Verstrepen was er net als Tom van de Sande ook al bij toen mijn lief en ik een intense zomer bij het station doormaakten en het ongeveer als enigen in de lucht gaande hielpen, 1991.
Omdat het Vlaamse smaldeel van het station zeer georiënteerd was op de Nederlandse VPRO begreep men onze muziekkeuze eigenlijk niet of nauwelijks. Voor ons was het een Manchesterjaar, voor vele anderen was het het jaar van de grunge waar ik nog steeds niets aan afhoor.
Enfin, het eerste nummer dat ik er gedraaid heb:


Sharp as a knife, Brendan Cooke (andere mix evenwel)


Atlantis, The Shadows, de tune van de matinee van Lady Godiva op Scorpio

En zomaar een nummer dat gehoorsbepalend was voor programma's waarmee we Scorpio vulden


Bloodsport for all, Carter the Unstoppable Sex Machine

De site van Scorpio.

Grote grutjes juffrouw Rutjes

Indian brave, Outlaws


Good golly Miss Molly, Screaming 'Lord' Sutch
Later zou hij nog een zeezender (Radio Sutch) en een heuse "anarchistische" politieke partij beginnen (De Raving Monster Loony Party of daaromtrent)


Just too late/Friendship, Peter Jay and the Blue Men

De vrolijke Spelen

Terwijl de Olympische-Spelenkitsch gaande was op de televisie en in een stadion, werden zo'n honderd mensen opgebracht in Londen, bespoten met pepergas en bewerkt met knuppels. Omdat zij wilden fietsen en het Terrein van dodekoeienhandelaren, gimpiesboeren, bruineprikdrankmakers en nog wat concerns wilden bereiken.
Het is geen México 1968 maar het tekent de verhoudingen wel weer.
Het Netwerk tegen de Spelen.

Diggers in Schotland

De Engelse Diggers van 2012 zijn meermalen weggejaagd en elders neergestreken, zoals het Diggers betaamt.
In Schotland wordt gegraven tegen tegen verwoestende openluchtkolenwinning.

Kanonnen, boter en lijden

Nu kunnen de industriëlen dankzij de psychotechniek beweren het bewijs te hebben dat zij hun arbeiders niet laten lijden. Zij behoeven zich slechts op de autoriteit van wetenschapsmensen te beroepen. Maar niets is eenvoudiger voor een industrieel dan het omkopen van een man van de wetenschap en als de staat de werkgever is, is er niets gemakkelijker dan het optellen van een of ander wetenschappelijk voorschrift. Men ziet dit momenteel in Duitsland waar men plotseling tot de ontdekking is gekomen dat vetten niet zo noodzakelijk zijn voor de voeding als men dacht.

Simone Weil, La rationalisation (1937), toespeling op nazileuze: liever kanonnen dan boter.

Meer later

Zomerbeeld 2012 - 3

Zonder telelens een vogel "schieten" en dan nog wel een aalscholver.
Deze was zo bereidwillig op een lantaarnpaal te zitten...

Chronos en Kairos

Het krisis- en kairosbegrip bij Willem Schinkel - u houdt het tegoed (vingertrommelend wachten...)

Op een mooie dag...

Some sweet day, Fairport Convention
Dit was een proef. Is hij geslaagd? Gedeeltelijk...

Zomerbeeld 2012 - 2

(Gele) helmbloemen ken ik "van huis uit" als plant van de duinbossen. De afgelopen dertig jaar heeft de plant zich van een enkele vindplaats in Amsterdam ("Het Franse Pad") verder in de stenen stad verspreid. Het wonderlijke is dat ze het hele jaar door bloeien, hetgeen onderstreept dat zij oorspronkelijk uit warmere streken komen en in Nederland van huis uit stinzeplanten zijn.
Hier een bosje tegen een muur, hartje Leiden, iets dichter bij de kust maar toch nog steeds een onverwachte vindplaats.

Zomerbeeld 2012 -1

Merel in de rui

Brood en rozen

Cruel sister, Pentangle
Het zwarte haar als voorteken van slechtheid


Bread and roses, Judy Collins


Old Clash fan fight song, Billy Bragg

De vragen over Spanje

Beelden van de massamobilisatie in Spanje van gisteren 19 juli: demonstraties tegen de bezuinigingen. Het politieapparaat heeft weer even hard toegeslagen als de week ervoor, wat eigenlijk merkwaardig genoemd moet worden want als overheidspersoneel zullen ook smerissen de ijzeren vuist van de loonsverlaging voelen.
En wat als zij niet meer slaan?
En wat als de demonstranten verder gaan dan alleen de straten vullen - ik denk daar niet gering over, maar revolutie is meer...

Groei en hypochondrie

Als eerstejaars kreeg ik onder veel andere de boeken Society en Dutch society te verwerken. De vraag "waar dit over ging" was lang niet aan de orde, maar op het seminarium dat inmiddels instituut was geworden zat men met de vraag wat het paradigma nu moest wezen. Men had Norbert Elias ontdekt. Ik weet waarachtig niet of men er is uitgekomen, ik heb er het gevoel aan overgehouden dat sociologie een vak in permanente crisis was, hetgeen voorzegd was door de tijdelijk in Amsterdam docerende Alvin Gouldner.

Waarom het vak altijd "verdacht" zal zijn: men bestudeert "iets" waar men niet buiten staat. En door dit "iets" te bestuderen verandert men het al, een handeling die met ogen vol verdenking gevolgd wordt. Kritische sociologie is een pleonasme.

Maar wat is "de maatschappij"? Is het een proces (dus een "iets" wat geen iets kan zijn), maar waarin men wel kan "meedoen", beurtelings "vrouwen" en "allochtonen" en wie degenen die blijkbaar in het proces zijn ook tot buitenstaanders zullen verklaren? (Aanslag op het gemeentehuis van Waalre: "men" wijst meteen naar "woonwagenbewoners" en die zijn niet "geïntegreerd").

Hier is wat mij betreft geen derridaanse begrippenkramerij voor nodig. Integratie - waarin? Waar bevindt men zich als men "buiten staat"?

En is "de maatschappij" dan ook nog een lichaam? Willem Schinkel zegt enerzijds dat hij geen behoefte heeft aan deze hypothese (het bestaan van de maatschappij), anderzijds gaat hij voort op de organicistische beeldspraak. De maatschappij kent nog maar een enkel streven: groei. Obesitas is het doel. Stilzitten en uitdijen. En intussen hypochondrisch jammeren over degenen die de groei dwarszitten - de niet-geïntegreerden.

Het janken over de niet-geïntegreerden is nu juist een prachtig integratiemiddel voor degenen die zelf allang niet meer kunnen of hoeven te geloven in "de maatschappij".

Bij het zoeken naar mogelijke descriptoren kom ik mijn eigen "hysterische maatschappij" tegen. Ook een organicistische benadering.

De Tweede Golf als kapitalistische ordening

De Tweede Golf als niet-ingeloste belofte... misschien moet men jong genoeg zijn - de Golf eigenlijk niet als belofte meegemaakt hebben om het mislukken ervan te kunnen constateren. Dolle Mina presenteerde zich in Nederland al snel als antikapitalistisch, maar het idee, het gehele discours, is gaandeweg verdwenen. In de plaats ervan kwam het post-sociaal-democratische idee van "participatie": vrouwen moesten "meedoen". Waaraan? Hoezo "mee"? De vragen werden al niet meer gesteld.

Het gevolg of vervolg: vrouwen mogen concurreren met mannen op "de arbeidsmarkt", de lonen zijn fijn geëmancipeerd door het wegvallen van het kostwinnersidee. Iedereen "meedoen", niks opvoeden, dat kan uitbesteed worden - aan "marktspelers". De Tweede Golf als verdere uitbreiding van de kapitaalsverhouding, wie durft het te zeggen? Willem Schinkel doet het, in andere woorden. Wonderlijk te zien hoe de constatering als bevrijding aandoet. En tegelijkertijd is het een adstructie van de identiteit van de Nederlandse (en andere) politieke partijen, iets wat ik speciaal GroenLinks als voortzetting van ooit-oppositionele partijen zal verwijten. Niet dat het een complot is, het is een gelijkschakeling onder de vlag van wat ooit oppositie was.

Het vegetariërlied

Het vergt nogal wat inspanning om het te ontcijferen, en misschien moet men zich inschrijven (wat dit ook mag wezen daar) om het beter tot zich te kunnen nemen - en wie weet, de partituur te volgen: het Vegetariër-lied van Hugo Nolthenius en Felix Ortt staat online!

Van gaiasofie en Christusbewustzijn

Zogeheten sceptici, lieden die alles graag sceptisch bekijken behalve hun eigen scepsis en de dagelijks opgelepelde ideologie - je zult nooit eens een bulderend verslag zien in Skepsis over economen die in "de markten" geloven - kunnen de weg wijzen naar interessante visies - want je kunt net anders tegen de bestreden mensen aankijken. Heden in het komkommernieuws: drie hoogleraren die in kabouters geloven.

O echt?
Kees Zoeteman, bijzonder hoogleraar duurzaamheidsbeleid in internationaal perspectief, heeft nogal wat boeken op zijn naam staan, zoals Gaiasofie - in de geest van Lynn Margulis en James Lovelock, zou ik denken. Zoeteman is hoog ambtenaar geweest op een ministerie dat over milieubeleid ging. Daar gelooft men nog steeds in "de markten", verder niet in kabouters.

Emeritus hoogleraar algemene beginselen van het recht, Eric André de la Porte op zijn site:

Christusbewustzijn heeft te maken met eenheid. Daarin opklimmen betekent steeds meer de eenheid zien in het grote geheel. De verbanden en verbindingen zien, in plaats van te denken en te handelen in termen van afgescheidenheid. Alleen mensen die vanuit voldoende onvoorwaardelijke liefde hun pad gaan, kunnen komen tot samenwerking met wezens in andere dimensies. Je klein maken dient daarbij niet. Zie allen als gelijkwaardig, als waardevol binnen Gods schepping, met ieder een eigen aanleg en taak. En zie jezelf daarbij ook als een gelijkwaardige partner, een medespeler in het grote spel dat nu gespeeld wordt: omarming en daarmee overstijging van de dualiteit en verder gaan in de richting van steeds meer eenheid. In verbondenheid, maar met behoud van de eigen identiteit binnen de verschillende dimensies.

Afgezien van de wezens in andere dimensies zou het een citaat van de Nederlandse christen-anarchisten hebben kunnen zijn. Felix Ortt heeft wel sprookjes bewerkt maar geloofde niet in kabouters en elven.

Een probleem lijkt mij dat vrijwel iedereen zich een voorstelling van kabouters of elven kan maken en dat deze een hoog Disney- of Pieckgehalte hebben. En dan is het al gauw dikke pret. Conan Doyle heeft zich met kitschelfjes, uitgeknipt van papier, ook echt laten bedotten. Ortt vond het moeilijk te begrijpen dat zo'n intelligent en hoogstaand man zich zou laten bedriegen (heeft hij beseft dat Conan Doyle morfinist was?). Ik weet niet precies wat bovenstaande heren onder kabouters verstaan. Gert Frens, emeritus hoogleraar fysische chemie, geeft een historische draai aan kabouters. Dit wordt ook wel eens gezegd over het Volkje van de Heuvel in Ierland. Agnosticisme lijkt mij het meest gepast.

Ik zal niet nalaten op te merken wat ik zelf vind. Ik heb geen ondervinding met kabouters. Als anderen die wel hebben - Roel van Duijn bijvoorbeeld - wie ben ik om hen tegen te spreken? Ik weet wel dat natuurgegevenheden hun eigen ziel en misschien wel geest hebben. Dat is iets anders, of misschien niet. Ik bevind mij dan bijvoorbeeld in het gezelschap van Paul Cudenec.

De woekerende leliebladeren van de Verenigde Staten van Amerika

TomDispatch laat David Vine aan het woord over de nog steeds voortgaande uitbreiding van bases van de Verenigde Staten wereldwijd. Als leliebladeren, zo onschuldig, bijna idyllisch, verspreiden ze zich (zo wordt het intern ook echt beschreven). Waarom de VS aanwezig moet zijn in Lesotho, de Centraal-Afrikaanse Republiek en allerhande andere landen die niet direct bekend staan als democratische voorbeelden is op het eerste gezicht een raadsel. Moet werkelijk ieder land mogelijkerwijze beheerst worden vanuit een plaatselijke VS-basis? Gaat het om het beheersen van aanvoerlijnen van aardolie en andere grondstoffen - die, noem het ironisch - in hoge mate ingezet worden voor het militaire apparaat van de Verenigde Staten? Leliebladeren als plaag of woekering.

Nederland is er afgezien van een basis in het Europese deel van het Koninkrijk, die juist "afgewaardeerd" wordt dezer dagen, bij betrokken in de vorm van bases op Curaçao en Aruba, handig voor de kust van ongetemd Venezuela, zonder lastig overleg met het Nederlandse parlement (dat toch wel ingestemd zou hebben, daar niet van). David Vine, die een boek heeft gewijd aan de Chagos Archipel dat nog apart besproken moet worden, noemt nog eens uitdrukkelijk de Cocos (Keeling) Eilanden als "opvolger" of, waarschijnlijker, "aanvulling" op Chagos. Er is al een VS-marinebasis in het verder toch opvallend volgzame Australië, Pt. Darwin. Cocos zou "nodig" zijn vanwege de "dreiging" van China. Vreemd, het land dat de VS financieel draaiend houdt, waar het grootste deel van de industrie naartoe verhuisd is, als dreiging?

Van Cocos wordt gezegd dat het niet gaat gebeuren in afzienbare tijd. Dit klinkt nauwelijks vertrouwenwekkend. Het enige dat verwacht kan worden is dat de VS zich deze bases allemaal niet meer kan veroorloven. Wat een apocalyptisch gebaar in de vorm van oorlog met China of Rusland nog niet in de weg hoeft te staan. Het is ook een manier om het kapitalisme ten onder te doen gaan, zei Paul Sweezy ruim veertig jaar geleden al.

Geen opleiding maar educatie

Of het de vlag van de oude MIR is, of als anarchistisch bedoeld, of misschien beide - een beeld van de grote demonstratie in Santiago de Chile van tweehonderdduizend mensen, 28 juni jongstleden. Unicommon heeft een verslag in het Spaans.

De Chileense studenten, en zij natuurlijk niet alleen, gaan de straat op voor zoiets als het behoud van de universiteit. Het Wereldwijd Regime, zoals we inmiddels het "geglobaliseerd" kapitaal kunnen noemen, wil het hoger onderwijs ook disciplineren als winstgevende "onderneming". Ieder verzet hiertegen is toe te juichen uiteraard, het dient wel gezegd dat het verval al eerder is ingezet. Geen educatie, onderzoek of onderwijs, maar "opleiding" - de tendens is er al jaren.
Een teken van verzet hiertegen siert sinds heden mijn bloglijst, de Class War University - niet verbonden aan het ruige anarchistische gezelschap in Groot-Brittanië, voor de zekerheid...

De heilige anarchist

Mark van Steenwijk's That holy anarchist - reflections on Christianity & anarchism is hier gratis te bekomen en wellicht op JesusRadicals bijeen te sprokkelen. Ik heb het als heus papieren boek gelezen.

Het christen-anarchisme waar ik oorspronkelijk kennis mee gemaakt heb is een synthese, maar dan ook zo dat er geen scheiding aan te brengen is. Het Nederlandse christen-anarchisme was het laatste stadium van Hervormd (protestant) modernisme in ontmoeting met Tolstoj, tevens voortgekomen uit de schok van een andere ontmoeting: die met de koloniale wereld en wat daar aan geloof beleden werd. Nog niet zo lang geleden daagde bij mij de vraag of christen-anarchisme ook weergegeven zou kunnen worden als christelijk anarchisme. Het is stof voor concilies - het eerste boek van Felix Ortt op dit gebied heette Christelijk anarchisme, zowel Tolstoj als de andere christen-anarchisten van het fin-de-siècle beklemtoonde dat zij christen waren eer dan anarchist.

Van Steenwijk komt er ook niet uit, maar misschien hoeft het ook niet. Ondanks zijn naam beheerst hij geen Nederlands dus het heeft geen zin wat hem betreft dat ik met de namen Christianarchy respectievelijk Christianarchie niets anders dan elisie van een enkele lettergreep in het Engels heb beoogd, en dit "vertalend" dan van de Frans/Nederlandse uitgang -ie heb voorzien. Een Diepere Gedachte zit er niet achter, Mark. Die gedachten zitten elders.

Is er een scheiding mogelijk tussen anarchisme en christenzijn? Alleen al het woord "christen" te gebruiken in dit tijdsgewricht staat mij tegen. Het staat voor uitgedragen beter-zijn-dan-jij-want-ik-heb-Jezus-in-mijn-hartje of welke variant daarvan dan ook. Naar mijn weten is Paul Virilio het duidelijkste voorbeeld van iemand die beide is - christen en anarchist - zonder dat het direct uit zijn geschriften blijkt. Ook bij Jacques Ellul is overigens het geloof niet altijd terug te vinden in zijn werk. Godzijdank misschien.

Wat mijzelf betreft: ik heb de destijds verplicht lijkende keuze voor het historisch-materialisme als behorende bij het anarchisme van begin af aan aanvechtbaar gevonden. Bij het marxisme is het overigens niet anders - historisch-materialisme of materialisme tout court is geen levensleer. En geen ideologie materialistischer, zelfs historisch-materialistischer, dan de leer behorend bij het hedendaags kapitalisme. En zoals Landauer zegt: de geest is doorslaggevend.

Van Steenwijk kiest voor de term Christo-anarchism omdat het de klemtoon legt op Christus, niet op christendom of christenheid. Als mennoniet neemt hij wel afstand van de kerkgenootschappen die de ware leer opeisen. Ook hij kiest voor de mystiek en wil het (on)Koninkrijk diesseitig present stellen. Hij noemt hiervoor een aantal punten die eerder ingegeven zullen zijn door de situatie in Noord-Amerika dan de noordwesthoek van Overijssel. Waarmee ik niet wil zeggen dat ik het er niet mee eens ben. Oordeel zelf.

J.C. was here...

Worried man blues, Pete Seeger & Johnny Cash


Turn, turn, turn, Judy Collins - die dit al vroeg op haar repertoire had & Johnny Cash


Give it to the world, Ian & Sylvia in Johnny Cash Show

Marianne in Madrid... (nogmaals)

Op zoek geweest naar een betere versie van de Mariannefoto van Madrid van 11 juli jongstleden.
Dan kom ik deze twee tegen en waartoe dan verder zoeken?
Een vrouw die er bij voorbaat al kwetsbaar uitziet - misschien is het niet moedwillig, het was heel warm die dag in Madrid - zo te lijf te gaan met zijn vijven. Ik hoef verder niets te zeggen.
(Er zijn "bekendere" voorbeelden maar die ziet u elders wel).

De toga van Fruin en het stof

Jo Tollebeek's De toga van Fruin staat geheel online.
Het scheelt weer een stofvergarend boek dat verwijtend uitstraalt: je hebt mij nog niet gelezen.
Anderzijds - ga ik een boek lezen online? Ik heb de boekuitgave van Mark van Steenwijk ook terwijl het online staat.

Juist in de dagen van de verjaardag van de overval van de barbaren van de zogenaamde woonstichting De Key reden tot overweging. Al mijn boeken op het gebied van de theorie van de geschiedenis zijn het raam uitgegooid ter verbranding door de skinheads van de politieke bandieten Frank de Grave en Leo Platvoet.

Voor het eerst heb ik vannacht gedroomd van de overval. Ik was voorzien van twintig vuilniszakken en dat was alles wat ik zou kunnen/mogen redden van mijn huisraad. Ik begin bij het bestek en daar houdt de droom gelukkig op.
In het algemeen speelt mijn ouderlijk huis in mijn dromen - het annus horribilis was iets te veel vorig jaar om de overval ook te verwerken.

Ware en valse mystiek en de eeuwwende

"Je gaat het pas zien als je het doorhebt".
Wie zou dit fameuze citaat van Johan Cruijff als praktische mystiek willen kwalificeren? Toch past het hier als algemene uitspraak wel degelijk in.

"Ik liep van A naar B en dat was het. Niets beleefd. Niets te zien. Niets aan de hand."
"Ik liep van A naar B, en het was prachtig. Tussen de straatstenen bloeiden herderstasjes en straatgras. Er zong een merel in de dakgoot. Ik had oogcontact met een beeldschoon lief uitziend meisje dat mij tegemoet liep. We groetten elkaar met een knikje." Enzovoort. Het is inderdaad maar hoe je de wereld bekijkt. Underhill noemt de tweede, waarin wat Hendrikse ervaringen noemt eigenlijk steeds als belevenissen worden gezien, de mystieke wijze van kijken. Mystiek als eenheid met het al. Dat is dus ook wel weer alledaagser dan het woord suggereert. Is mystiek hetzelfde als geloof?

Zo presenteerde ik een tijd terug twee visies op dezelfde wandeling in de geest van Evelyn Underhill's Practical mysticism.

Een zelfde verruimde blik op de wereld laat een van de tijdelijke Richelbewoonsters zien als zij plotseling zilverschoon opmerkt waar het altijd al voor haar geweest is.
Deze praktische mystiek zou het wat makkelijker begrijpelijk maken wat Dorothée Sölle stelt: iedereen is mysticus. De aandacht waar Thich Nhat Hanh op hamert komt op iets dergelijks neer (het begrip is op de soek van Succes en Spiritualiteit omgedoopt tot mindfulness en dus tot loosheid en snelle vergetelheid gedoemd).

De eenwording met het al althans het raken hieraan, of, in het laatste geval, het streven ernaar, kan als pantheïsme worden aangeduid. Het mag geen wonder heten dat de kerkgenootschappen - behalve de oosterse orthodoxie, maar ook daar kan men te ver gaan zoals Tolstoj heeft ondervonden - mystiek buiten klerikale kringen ongaarne zien. Het onderwerp is niet geheel taboe meer, dit kan ook niet meer in tijden van honger naar "spiritualiteit".

Underhill schreef in de dagen van het vorige fin-de-siècle. Louis A. Bähler getuigde van de mystieke ader die "steeds door onze beweging heeft gelopen", waarmee hij de christen-anarchisten bedoelde. Er werd door eigen kring aandacht gevraagd voor mystiek, maar sterk van de grond kwam dit aandacht vragen niet. Johannes Teellinck en Gerhard Tersteegen waren niet geroepen tot populariteit - des te beter misschien.

Geheel los van de deze hervormde speurtocht naar historische mystiek was er de behoefte onder van huis uit roomse schrijvers om mystiek te verkennen. In Nederland werd als voorbeeld gezien, zeker door Lodewijk van Deyssel, J.-K. Huijsmans, zelf van huis uit Nederlander en katholiek. Maar zijn mystiek bevredigde niet. Wonderlijk genoeg sloot hij zich tenslotte weer aan bij de Kerk die nu eenmaal decreteerde (en nog steeds decreteert) dat mystiek alleen kan op de bodem van de Schrift en liefst alleen door gewijde priesters (voor vrouwen is het dus niet weggelegd - dit moet Huijsmans te ver zijn gegaan, hij heeft als herkatholiek een biografie van Liduina van Schiedam geschreven bijvoorbeeld).
De conclusie die ik kan verbinden aan Peter Nissen, Eene zachte aanraking van zijn zieleleven - over 'ware"en 'valse' mystiek rond 1900. Nijmegen: Vantilt, 2008, is dat het onderzoek naar de mystiek en de mystiekreceptie van de vorige eeuwwisseling in Nederland eigenlijk nog moet beginnen.
Moedig voorwaarts...

(Frans Erens wordt genoemd als ver-/hertaler van Ruusbroec, niet als vertaler van Thomas a Kempis).

Mijnwerkers in Madrid

Ze waren de strijdbaarsten onder Franco, en nu moeten ze weg onder de dictaten van de Europese Unie - de mijnwerkers van Asturië, zoals de Britse mijnwerkers weg moesten midden jaren tachtig. De staking duurt al maanden.
Zij vulden de straten van Madrid de afgelopen twee dagen, de politie schoot met rubberkogels, er vielen meer dan tachtig gewonden. En nu?
Zelfbeheer, zoals in Griekenland?

Op dit beeld van Marianne in Madrid op 11 juli 2012 is niet goed te zien hoe de smeris zich de vrijheid veroorlooft haar boezem vast te pakken. Niet uniek voor de geüniformeerde helden.

Waarheen de wind waait

Nieuwe ploeg op de Richel...
In een tijd van draadloos internet is de eenzaamheid daar niet zo eenzaam. Afgezien van de vergissing dat er steeds stellen blijken neer te strijken, dus niet eenlingen.

Niet dat ik alle soorten hartschelp uit elkaar kan houden, hoor - waar is Wat vind ik aan het strand?. Om van "strandschelpen" maar te zwijgen...

Megamars in México

In alle steden van belang in México werd zaterdag 7 juli gedemonstreerd tegen wat de vervalsing van de verkiezingsuitslag wordt genoemd. In ieder geval heeft de PRI-kandidaat van meer dan zestig procent van de bevolking geen mandaat. Waarin een gebrekkige democratie zich nog gebrekkiger toont. En de macht op straat ligt?

De niet vermelde "Arabische lente"

Demonstratie in Qatif, "Saoedi-"Arabië, voordat er met scherp geschoten wordt en drie doden vallen.
Op gezag van Angry Arab.

Tunesië, koortsthermometer van de revolutie

De studentenopstand van Tunesië van maart 1968 ging in feite vooraf aan die "aan de overkant" in Frankrijk (die overigens aangejaagd werd door de ontwikkelingen in de VS en Duitsland). Dus het mondiale revolutiejaar 1968 is begonnen in Tunesië?! Tunesië de revolutionaire koortsthermometer van de late twintigste, vroeg-eenentwintigste eeuw?
Op het net is er verbluffend weinig over te vinden, al helemaal geen beeldmateriaal. Het portret is dat van Mohamed Ben Janet, gearresteerd bij een demonstratie tegen de VS in juni 1967, overleden tengevolge van martelingen in 1972. Mede voor hem ging men begin 1968 de straat op in Tunesië.
Le Nouvel Observateur vermeldt het summier.

Johny Lenaerts, medewerker van De AS (onder andere) heeft indirect - via Michel Foucault - meer over de Tunesische maart-1968:

Foucaults machtsbegrip kan niet los gezien worden van de revolte van 1968 en diens uitlopers in de daarop volgende jaren. In een interview uit 1978 verklaarde hij: 'Ik heb geluk gehad in mijn leven: in Zweden heb ik gezien dat een sociaal-democratisch land "goed" kan functioneren, in Polen heb ik een "slecht" functionerende volksdemocratie meegemaakt. Duitsland leerde ik kennen in de jaren zestig, op het moment dat daar de economische bloei begon. Daarna heb ik tweeëneenhalf jaar in een ontwikkelingsland gewoond, in Tunesië. Dat heeft veel indruk op me gemaakt; ik ben daar getuige geweest van bijzonder hevige, heel ingrijpende studentenrellen, een aantal weken voor wat er in mei in Frankrijk gebeurde. Dat was maart 1968. De onrust heeft het hele jaar geduurd: stakingen, collegeboycots, arrestaties. En in maart was er een algemene studentenstaking. De politie drong de universiteit binnen, sloeg met de wapenstok in op de studenten, van wie een aantal ernstig gewond raakte, en ging over tot arrestaties. Er zijn processen gevoerd waarbij sommige studenten een gevangenisstraf van acht, tien, zelfs veertien jaar kregen opgelegd.
(...)
Foucault was bijzonder gevoelig voor de rol van de politieke ideologie in de Tunesische revolte die zich voor zijn ogen voltrok. Over de studenten merkt hij op: 'Allemaal beriepen ze zich op het marxisme en dat deden ze bijzonder heftig en fel. Voor hen was het marxisme niet alleen een betere analyse van de situatie, maar tegelijkertijd een soort morele energie, een opmerkelijke existentiële daad.'

Een verschijning in Zeeland en een voorgangster

Al lezende in een heus boek, benodigd voor een artikel, kom ik terloops de naam tegen van "de Amsterdamse politicologe Irène van de Weetering".
Politicologe? Het zal ook wel. Een van de inmiddels voorbije verworvenheden die aan haar toegeschreven kon worden was het Actueel Documentatie- en Informatiecentrum, ondergebracht bij de Openbare Bibliotheek in Amsterdam. In de jaren zeventig zwaaide zij daar zelf de scepter over (mede) en het was een speciaal gevoel te snuffelen onder het niet al te toeziende oog van een zo mooie vrouw die zelf al Geschiedenis had gemaakt. Een thematisch knipselarchief - in de tijd van het wereldwijde web niet meer denkbaar.

Dus wat levert een speurtocht op?
Belangrijk! De publicaties van Provo - helaas alleen het beeld, niet de inhoud.
Een interview in L'Express met in de staart terloops de mededeling dat Roel van Duijn in Zeeland ook echt kabouters heeft ontmoet - naast de erkenning van Van de Weetering als voorgangster in de Tweede Golf.

Als u echt geïnteresseerd bent zoekt u maar verder. Ik houd het bij deze twee signalementen, niet voor het eerst constaterende dat het Nederlands anarchisme "in eigen land" in het algemeen niet als belangwekkend (h)erkend wordt.
O ja, daarom schrijf ik dat artikel...

Volgens Galilea

In Mark van Steenwijks boekje tegengekomen, twee namen die mij niet bekend voorkwamen:

1. Segundo Galilea

Met zo'n naam zou men haast voorbestemd moeten zijn... Een Chileens bevrijdingstheoloog die "integrale bevrijding" voorstaat: de compassie van Jezus berust bij de armen en gemarginaliseerden. Een beschouwing over Galilea.

Ik heb een tijd met argwaan tegen de bevrijdingstheologie aangekeken, ten onrechte wellicht. Hier meer evenals hier. Dankzij deze "ontdekking" kwam ik er achter dat Henry George de trait d'union is tussen het Nederlandse christen-anarchisme van ruim een eeuw geleden en de huidige landhervormingsbeweging in Latijns=Amerika.

2. Ched Myers

Ched Myers heeft een commentaar bij het Marcusevangelie geschreven vanuit bevrijdingstheologisch standpunt, Binding the strong man. Alexandre Christoyannopoulos citeert hem meermalen in Christian anarchism.

Zijn site, de site van wat ik maar "zijn orde" zal noemen, waarvan geplukt een aardige beschouwing over het vignet van deze orde, een eikeboom - heilig voor Indianen in Californië, de boom des levens van de Noordeuropeanen, gewijd aan Zeus in Griekenland, ook al gewijde boom in Gernika, Baskenland.

Firefox ontzegde mij de toegang tot de sites van Ched Myers.

Jezus als politieke misdadiger

Deze heilige anarchist, die het mindere volk, de uitgestotenen en 'zondaars', de paria's binnen het jodendom opriep tot verzet tegen de gevestigde orde - met een taalgebruik dat als je de evangeliën mag geloven iemand ook vandaag de dag nog in Siberië zou doen belanden -, was een politieke misdadiger, voorzover politieke misdadigers tenminste mogelijk waren in een absurd-onpolitieke gemeenschap.

Een citaat uit Aldus sprak Zarathoestra, waarover hier meer. Bij Nietzsche is, begrijp ik, bijna niets waar van wat de goegemeente van hem denkt en ik heb gehoord van iemand die promoveert op de gedachte van Nietzsche als anarchist. Misschien is dit al rond, ik hoop er later dit jaar meer van te vernemen.
Dat "God is dood" niet zomaar een strijdkreet voor atheïsten is had ik al eerder vernomen.

"De heilige anarchist" van Nietzsche heeft Mark van Steenwijk geïnspireerd tot de titel van een boekje over christen-anarchisme, waarover spoedig meer.

Lekker fout...

My adidas, Run DMC


Gucci time, Schoolly D


He's the greatest dancer, Sister Sledge

De volksverhuizing van 1945-46

Bomans schreef ooit over wat je toen beslist nog niet de DDR mocht noemen, dat men er meer de prijs betaalde voor het Herrenvolk dat een Derde Rijk had gesticht dan in West-Duitsland. Misschien.
Maar "de prijs" is pas echt betaald door de etnische Duitsers die ten oosten van de Oder-Neisse woonden, de streken die op de Europese taalkaarten van de naoorlogstijd plotseling homogeen groen zagen. De blauwe stukjes Joegoslavië en Hongarije waren vergeten, en Roemenië had tot in de jaren negentig ook echt nog een Duitse minderheid van belang.
Voor degenen die alleen op grond van het feit dat zij inmiddels in het "verkeerde" land woonden geïnterneerd en verdreven zijn gold geen medelijden laat staan compassie. En het was natuurlijk al helemaal "fout" om te zeggen dat de behandeling van deze Duitsers wel erg sterk leek op wat (de) Duitsers namens het naziregime hadden gedaan.
Oorlog wordt nooit om "humanitaire redenen" gevoerd.

De "leeggemaakte" gebieden werden opgevuld met op hun beurt verdreven Oekraïners uit Galicië in Polen of Polen die uit de door de USSR geannexeerde Oostpoolse gebieden woonden (zoals Lwów). OOk weer ee ngedwongen volksverhuizing.

Een beschouwing over een boek gewijd aan deze grootste verdrijving uit de geschiedenis van Europa. "Ordelijk en humaan". Het had vanochtend in de krant kunnen staan, over Afghanistan, Irak of Libië. Stond het niet in de krant in 1995 over de verdrijving van de Serviërs uit Kroatië? [Neen, het is geheel weggemoffeld].

Wat is een veranderende maatschappij?

In 1937 publiceerde Hein Vos, grote man achter het ingenieurssocialisme van de SDAP, een boekje De maatschappij verandert. Het stond op een "te lezen" lijst voor een werkgroep die ik volgde, we schrijven jaren zeventig. Ik kende de verdere geschiedenis van de man toen niet: tamelijk "openlijk" homoseksueel (zo drukt men het nog steeds uit dezer dagen!) en derhalve door de Katholieke Volkspartij verder niet geschikt geacht voor de functie van minister. Wij schrijven dan 1948.

Is "de maatschappij" een organisme, een lichaam, dat vanzelf groei, krimp, kortom, autonome verandering ondergaat? Waar is het archimedisch punt waarvandaan deze verandering wordt waargenomen zonder dat de waarnemer participeert?

Zo'n veertig jaar geleden irriteerde de gedachte achter het boekje mij omdat het paste in het streven van de sociaal-democratie van weer veertig jaar daarvoor het marxisme overboord te zetten. En dat marxisme waren "wij" nu net aan het (her-)ontdekken. Inmiddels is "de maatschappij" weer zoveel veranderd dat marxisme weer geacht wordt te leven onder jongeren - merkwaardig dan dat dit zou blijken uit bijeenkomsten onder het motto Ideas to change the world - een historisch-materialist moet er toch van gruwen.
"Het marxisme" is juist terug omdat "de maatschappij niet veranderd" is. Dat was het idee van radicale studenten in de jaren zeventig en dat is het nu, in deze crisistijd.

Maar beste Hein Vos - wat is "de maatschappij", die autonoom geobserveerd en als aan het veranderen gediagnosticeerd kan worden, is het "iets" wat buiten de waarneming en handelingen van de auteur staat?
Mijn irritatie over het geschrift "toen" was dat door dit op te schrijven een prominent SDAP-er zelf zijn bijdrage leverde aan die verandering en deze intussen als "iets" buiten zichzelf wilde beschrijven. Wat als maatschappij wordt aangeduid is een aan zichzelf refererend systeem, dat buiten deze zelfreferentie niet "bestaat".

Destijds was ik (waren "we") nog in boze dialoog met de sociaal-democratie. Dit laatste streven bestaat intussen niet meer, het is een merknaam geworden voor partijen die anders willen bezuinigen dan andere. En de "we" zijn grotendeels gelijkgeschakeld.

Maar hoe beoordelingen ook veranderen, hoezeer ook mildheid ten aanzien de toenmalige sociaal-democratie kan toeslaan, de uitdrukking "De maatschappij verandert" dient afgewezen te blijven.

Het doelwit van de VS-marine

Het wordt na klachten weggehaald. maar wie kijkt er van op dat de helden hierop leren schieten?

Grootste demonstratie in jaren in Japan

Vrijdagavond demonstratieavond tegen kernenergie, in Tokyo.
Afgelopen vrijdag zou het al de grootste demonstratie in tientallen jaren zijn geweest, maar het regime zou twee reactoren laten hervatten op 1 juli.
Meer in het Engels hierover hier.

Richel

Van een eilandje met de schone naam Richel had ik tot voor kort niet gehoord. Het ligt iets ten zuiden van het noordoosten van Vlieland. Dezer dagen wordt er afwisselend gewoond door - tot nu toe fotografen die hun beelden en impressies delen. In de luwte van de publiciteit, het zijn Wolkers en Bomans niet, en dit zijn andere tijden.
Laura Zwaneveld en Saskia Oosterhoff als eersten.