De radicale Amsterdamse School is in zeker opzicht verlaten als het om de historiciteit van Jezus van Nazareth gaat: Hij heeft bestaan in wat wij nu de eerste eeuw noemen ter ere van Hem Die wij ook in voornaamwoordelijke verwijzingen met een hoofdletter aanduiden. Maar alle verhalen over Zijn daden of onderwijzingen zijn tweede- of derdehands, over de concreet-levende Jezus die ten grondslag zou liggen aan deze verhalen weten wij niets anders dan deze verhalen. Buiten de legenden of mythen is er geen aantoonbaar bestaan dat er toe zou doen - en na kennis gemaakt te hebben met de radicale opvattingen van de gebroeders Van den Bergh van Eysinga en ook wel Louis A. Bähler besluit ik dat die historiciteit niet terzake is: Jezus van Nazareth bestaat in wat er over Hem verteld wordt, punt.
Eigenlijk het enige dat van de historische Jezus vermoed kan worden is dat Hij gekruisigd is. Al het overige is aan Hem toegeschreven door evangelisten, Paulus en in oplopende mate door de eeuwen heen de concilies - door vergaderingen mannen die zich het gezag aanmaten uitspraken te verkondigen die men maar te geloven had. Kortweg: Nicaea 325 waarbij besloten werd dat Jezus de zoon van God was en gelijk in wezen is aan de Vader; Constantinopel 381 waarbij de Heilige Geest gelijkgesteld werd aan Vader en Zoon; Efeze 431 waarbij Maria van Nazareth tot moeder van God werd verklaard; Chalcedon 451 waarbij Jezus zowel een menselijke als een goddelijke natuur werd toegeschreven (en waarbij de Kerken van het Oosten terwille van Rome werden buitengesmeten, zodat de islam eerder als bevrijder dan als bedreiging kwam een eeuw of twee later). Min of meer wettelijk vastgelegd geloof. Ik vraag mij af of er veel hedendaagse christen-anarchisten zijn die er van doordrongen zijn dat deze besluiten autoritaire ingrepen van machthebbers zijn en het geloof alleen in de weg staan.
Tjeu van den Berk daalt in Het oude Egypte: bakermat van het jonge christendom af in de mythische oorsprong van het geloof dat naar de tot Christus verklaarde martelaar Jezus van Nazareth genoemd is en met Hem verbonden is. Waar het christendom nog niet versteend is door van hogerhand gedecreteerde "geloofswaarheden" leven de mythen en die komen volgens Van den Berk in hoge mate uit Egypte. Rechtstreeks of via joden die al eeuwen voor de jaartelling in Alexandrië woonden of elders in Egypte. Omdat het over mythen gaat die in tegenstelling tot de christelijke niet gecanoniseerd zijn en op papier vastgelegd als onaanvechtbaar is er ruim gelegenheid tot interpreteren. Ik vind het een boeiende tocht - dat ben ik van Van den Berk ook wel gewend - en kan tegelijkertijd niet op grond van zelfs maar rudimentaire kennis van het Egyptische geloof zijn betoog op zijn merites beoordelen. Maar waar wij teruggaan naar de mythische bron van het christendom is alle interpretatie vrij. En hoeven wij ons ook niet te beperken tot de canonieke geschriften, wat Van den Berk overigens grotendeels wel doet wat verstandig is voor de zaak die hij wil onderbouwen.
Mythische identiteit tussen Jezus en Osiris - ik had er nog nooit van gehoord laat staan aan gedacht.
In het volgende aandacht voor wat saillante opmerkingen van Van den Berk over de evangeliën.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten