Heerschappij van de goedertierenheid

Eerlijk gezegd ben ik (nog steeds) niet zo goed thuis in het werk en dus in de gedachtenwereld van Tolstoj.
Klaarblijkelijk is Eph. 4:32 een sleutelzin voor hem, hoewel het geen passage is uit een evangelie. Wat staat er? Eerst het Griekse gereconstrueerde origineel:

- γίνεσθε [δὲ] εἰς ἀλλήλους χρηστοί, εὔσπλαγχνοι, χαριζόμενοι ἑαυτοῖς καθὼς καὶ ὁ θεὸς ἐν Χριστῷ ἐχαρίσατο ὑμῖν.

Is de status van [δὲ] hier belangrijk? Waarschijnlijk niet. Vanuit exegetisch oogpunt lijkt mij evenwel καὶ niet een woordje dat men licht kan overslaan. Toch gebeurt dit in wat zonder meer de slechtste officiële Nederlandse vertaling mag heten. De NBG-vertaling van 1951 vond het ook niet de moeite van het vertalen waard. De betere veronachtzamen het niet. Een rijtje vertalingen:

- Maar zijt jegens elkander goedertieren, barmhartig, vergevende elkander, gelijkerwijs ook God in Christus ulieden vergeven heeft. (Statenvertaling)

- Weest jegens elkander vriendelijk, hartelijk, elkander vergevend, zoals ook God in Christus u vergeven heeft. (Leidse Vertaling)

- Maar weest jegens elkander vriendelijk, barmhartig, elkander vergevend, zoals God in Christus u vergeving geschonken heeft. (NBG 1951)

- Wees goed en hartelijk voor elkaar. Vergeef elkaar zoals ook God u vergeven heeft in Christus. (Willibrord)

- Wees goed voor elkaar en vol medeleven; vergeef elkaar zoals God u in Christus vergeven heeft. (NBV)

Waarom καὶ hier belangrijk is? Omdat in de opdracht het menselijk gedrag gelijkgesteld wordt aan dat van God. Wie "ook" weglaat geeft een mate van vrijblijvendheid aan de zin die er niet in besloten is. De auteur geeft de opdracht godgelijk te zijn, niet iets om licht over te denken.

Maar het woord waar het mij nu in deze zin gaat is χρηστοί, omdat Felix Ortt en Lod. van Mierop hun activiteiten na de teloorgang van de toch al zo losse christen-anarchistische organisatie hebben gebundeld in een Stichting Chreestarchia - een nietbestaand Grieks woord dat zij vertaalden als "heerschappij van het beste". Maar dat dit niet zoiets is als "aristocratie" mag blijken uit de aangehaalde zin.

Liddell en Scott geven als hoofdbetekenissen voor χρηστός: met betrekking tot zaken: nuttig; in verband met mensen: goed, vriendelijk (Eph. 4:32 wordt uitdrukkelijk vermeld als locus).
De heerschappij van de goedertierenheid dus. Wonderlijke paradox.