Het oordeel over Ernst Sterns Macht door gehoorzaamheid is wat mij betreft nog open. Hij hanteert een eigen moreel of ethisch begrip van macht - en als deze niet op de ethiek van Christus gebaseerd is noemt hij deze misdadig zoniet fascistisch (in het geval van Calvijn).
Hij stelt hiertegenover het machtsbegrip van Michael Bakoenin dat op gerechtigheid gebaseerd is en een garantie voor mensenrechten moet zijn. Bakoenin wijst volgens Stern de Kerk niet af op grond van onkunde maar juist omdat hij de bijbel serieus neemt. Als zodanig ziet hij Bakoenin eerder als grondlegger van bevrijdingsgeloof.
Het wederzijds karakter van de ondergeschiktheid en de concentratie van de vrees op de Messias, die de vrees wegneemt, dat zijn precies de waarborgen voor een anarchistische gemeenschapsopbouw.
Macht over mensen kan slechts gestoeld zijn op gehoorzaamheid die op haar beurt weer gegrond is in liefde voor mensen.
Slotperoratie: Wat voor zwakheid doorgaat, ontplooit werkelijke macht.
Stern bouwt een theologisch stelsel over macht waar de politiek-economische bepalingen buiten blijven, ook al stelt hij uitdrukkelijk dat het kapitalisme niet met christelijk geloof te verenigen is.
Als politicoloog met licht-theologische inslag vind ik de benadering moeilijk te verwerken. Stern komt tenslotte uit bij wat we christen-anarchisme kunnen noemen.
Mijn oordeel, dat nooit definitief zal zijn uiteraard, komt na het lezen van zijn grote werk over de mensenrechten.
- Ernst Stern, Macht door gehoorzaamheid - theologisch onderzoek naar de macht over mensen. Baarn: Ten Have, 1973.
Illustratie: Das Gesicht der herrschenden Klasse...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten