Soms moet ik bij mijzelf te rade gaan voor inzichten die ik blijkbaar ooit gehad heb, maar die de mijne niet meer zijn doordat ik ze heb opgeschreven en gepubliceerd. Ik hoop dat u begrijpt wat ik hiermee bedoel.
De democratische markteconomie is subjectloos: mensen, iedere mens in feite is overbodig - en tegelijkertijd valt niet te ontkennen dat er mensen aan het hoofd staan van de organisatie van dit subjectloze stelsel. Zij zijn zelf inwisselbaar en misbaar - er is een heersende klasse, maar de zekerheid van het heersen ontbreekt al geruime tijd.
Bron.
En:
(N)iets zo subversief in de subjectloze maatschappij als "ik leef" of "ik ben"
Bron.
Het is niet voor niets dat de machten die voor twee achtereenvolgende staatsgrepen hebben gezorgd in Europa de afgelopen tien dagen "de markten" worden genoemd. De markten eisen - de markten hebben vertrouwen, de markten hebben geen vertrouwen... Berlusconi is een man achter "de markten" die een gezicht heeft, een gezicht waar goed trivianieuws over te halen is, maar Berlusconi, met al zijn rijkdom en mediamacht, wordt geloosd als minister-president als "de markten" dit willen.
De geaggregeerde hebzucht van naamloze individuen, tot voor kort meestal Markt of Winststreven genoemd, nu meervoudig aangeduid als "de markten", regeert. Een staatsgreep terwille van deze "markten" wordt technocratisch genoemd, omdat deze hebzucht de logische consequentie is van het economisch stelsel dat zich de afgelopen eeuwen in Groot-Europa heeft ontwikkeld. Het is gaandeweg ook misdunk geworden het te kritiseren. Het is niet politiek, het is een technische kwestie mensen "aan de onderkant" armer te doen worden.
En toen was er de geest van opstand - wakker geworden in Italië en Griekenland - gericht tegen grootschalige bezuinigingen en privatiseringen. Het kapitaal gaat zijn laatste ronde in: wat ooit als gemeenschappelijke voorzieningen werd beschouwd moet "winst" gaan opleveren, wordt "product". Het onderwijs is een van deze gemeenschappelijkheden.
De opstand sloeg over naar de noordkant van de Middellandse Zee, werd daar spectaculair, omdat er ouderwetse dictatoren te verdrijven waren. De golf kwam terug in Europa, naar Spanje - en bereikte de overkant van de oceaan in september. Terwijl ik dit schrijf is de bezettingsactie Occupy Wall Street door politiegeweld beëindigd. De opgegeven redenen klinken weer uitgesproken "technocratisch": hygiëne en brandgevaar. Blijkbaar was 2 uur 's nachts een ogenblik waarop de onhygiënische toestanden en het brandgevaar onverdraaglijk waren geworden.
De mannetjes die "de markten" vertegenwoordigen zijn inwisselbaar en anoniem. Anoniem en daardoor schijnbaar inwisselbaar zijn ook degenen die de pleinen bezetten in Noord-Afrika, Zuid-Europa, de Verenigde Staten, Groot-Brittannië inmiddels. Anoniem maar niet gezichtsloos. En de anonimiteit en leiderloosheid zijn tot nu toe krachtige punten voor de bezettingsbeweging (een mooi paradoxaal verschijnsel). In de mediterrane landen is in ieder geval het signaal afgegeven: wij leven en wij leven niet terwille van jullie, "de markten". Een mens is geen koopwaar.
Maar "aan de andere kant" is ook grotendeels anonimiteit. "De markten" eisten de val van Berlusconi (iemand die in ieder geval een gezicht heeft).
Retoriek van "de 99%" tegen de "1%" ziet over het hoofd dat de kapitaalsverhouding een maatschappelijke verhouding is - subjectloos, als al eerder gezegd. De "99%" bestaan bij de gratie van "de 1%". Het is niet mooi te weten dat er mensen onbedaarlijk rijk zijn terwijl een groot deel van de mensheid in armoede zoniet behoeftigheid rondtobt. Maar het gaat niet om deze of gene rijke. Het komt er op aan de subjectloze maatschappij menselijk te doen zijn. Waarbij eerlijke verdeling van "schaarse goederen" hoort.
Ik begrijp heel goed waarom Chris Hedges volschiet bij de gedachte aan eindelijk een doorbreking van de ideologische hegemonie van het zogeheten neoliberalisme. Hoop heroverd.
De illustratie geeft de ontruimden van "Liberty Plaza" weer, die elders (Foley Square, New York) hun demonstratieve kamp hopen te gaan herbouwen. De "volkskeuken" werkt alweer als ik dit afsluit.
Stel menselijkheid tegenover technocratie en subjectloosheid, wat valt er meer te zeggen?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten