Stilte is de toegangspoort tot de ziel en de ziel is de toegangspoort tot God - zegt de abt van Worth, Christopher Jamison in het driedelige televisieporgramma The big silence, drie vrijdagen op BBC2. Vijf niet te jonge maar ook niet te oude mensen geplukt uit "de echte wereld" en verhuisd - eerst naar een benedictijns klooster, dan naar wat een ignatiaans bezinningscentrum wordt genoemd (klinkt "jezuietisch" te negatief?). Deze benadering van stilte is naar verluidt bendictijns, maar de stilte wordt door het vijftal pas echt in acht genomen in het ignatiaanse centrum. Of niet in acht genomen, want voor de meesten zoniet allen is het te moeilijk, ruim een week in stilte. Ook de stilte van het benedictijns klooster bleek al te zwaar in het begin.
Het blijft televisie, we mogen voyeuristisch meekijkeen als twee vrouwen samen zitten te snikken op de voorste bank bij het altaar in een lege kerk, tot de conclusie komende dat hun respectieve vaders "in een betere wereld" zijn (de verwerking van de dood van hun vader is nog in volle gang).
En dan. Een innerlijke stem, duidelijk een andere stem dan de eigen, zegt tegen een deelneemster: "Je bent niet alleen" (het is een vrouwenstem). Tegen een doenerige zakenman zegt een innerlijke mannenstem: "ik ben er al die tijd geweest, je hebt mij alleen niet opgemerkt". Effecten van de observantie van stilte? Moedig, want zij zullen voor psychotisch aangezien worden.
Tegen een sceptisch blijvende deelneemster zegt abt Jamison: "De god waar jij niet in gelooft bestaat niet. God is wat je ontdekt hebt over jezelf." Zij kan het niet helemaal bevatten, lijkt het.
Is stilte echt zo aangrijpend, overweldigend, confronterend, leidt het tot de ontmoeting met het goddelijke?
Bonhoeffer zegt dat het al heel knap is als men anderhalve minuut echt kan mediteren.
Ik denk aan Árainn, waar het indrukwekkend stil is, een stilte die door de wind en de zee en soms vogels onderstreept wordt - absolute stilte zal men op aarde waarschijnlijk nergens ontmoeten. Een makker van het Ierse "vasteland" onderstreepte het voor mij: deze stilte is een ontmoeting met God. Verwacht hier geen sensationeel verslag bij, dit is het.
En de Ierse eilanden voor de westkust zijn nog steeds de beste tegenhanger van de woestijn van Zuidwest-Azië of Noord-Afrika, waar de Vaderen en de Moeders toefden en waar God uit de stilte tot hen en via hen tot ons spreekt. De stilte die de vijf deelnemenden in het programma naar hun Wolk van Niet-Weten moet voeren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten