18 juli, 2010

Het hoofdproduct van het kapitalisme

We hadden het origineel in handen, Jean Ferrats La montagne, en we zouden het draaien - en we draaiden het halverwege weg, verveeld. Muzikaal was het op de een of andere manier niet interessant genoeg. De tekst redt het lied, maar in die dagen had ik mijn Frans op sterk water gezet. Het origineel gaat over leeglopend Occitanië met zijn bergen. Hoe breng je zoiets over naar Nederland?

Eigenlijk was het opmerkelijk genoeg dat er overeenstemming bestond tussen wave/punkadept Jack (Dr. John) en anderen (mij bijvoorbeeld) bij Radio Kemphaan over de niet voor discussie vatbare schoonheid van Sonnevelds Dorp. Ferrat kon er niet tegen op.

En dan te bedenken dat Ferrat als anarchist geldt.

*


Toen het werd uitgezonden, voor het eerst, in 1969, keken verreweg de meeste mensen nog in zwart-wit. "Beatlehaar" verwees naar iets wat gesoigneerd was vergeleken met wat inmiddels gangbaar was, en "beatmuziek", dat was echt al een tijd voorbij. Het lied was al door "de nieuwe tijd" ingehaald, net wat u zegt, voor het werd uitgezonden.

Voor hoeveel mensen is deze nostalgie ook echt nostalgie geweest? Mijn vader had geen tuinpad. Mijn moeder heeft nog wel even in een dorp gewoond, Aalsmeer, maar zij heeft er geen enkele nostalgie over. Geef mij maar Amsterdam. Zij komt er tenslotte vandaan. Mijn vader kwam uit Rotterdam. Wat nu Nederland heet was eigenlijk al vroeg in de geschiedenis van het kapitalisme verstedelijkt.

De buurt waar ik ben opgegroeid had iets bijna-landelijks. Inderdaad, er reden nog karren. Naar verluidt heeft de schillenman mijn roepnaam bedacht. Er lagen kinderhoofdjes, kasseien, op de Weesperzijde en daarin verzonken lagen de rails van de tram die verplaatst was naar de Wibautstraat. Iets voorbij de Berlagebrug hield de stad op - een flink eind lopen, dan kreeg je de eerste uitspanning, het Kalfje. Iets soortgelijks gold voor de Indische buurt, waar ik later woonde. Een kleine tien minuten fietsen en je was buiten, in de weilanden van de Diemermeer/Watergraafsmeer. Over de brug, op Zeeburg. Maar dit alles heeft niet met dorpsleven te maken.

Toch meent iedereen zich een voorstelling te kunnen maken van het vroeger waar het over gaat en de lelijkheid van het nu. Het is veeleer een algemeen gevoel. Nostalgie.
Nostalgie, misschien wel het belangrijkste geestelijke product van het kapitalisme.
Betonnen blokken?

*


In Arcade #5 haal ik het aan, bij de aanblik van de verveeld aandoende dorpsjeugd van Cill Rónáin. Ik schrijf het toe aan Wim Sonneveld en Michel van der Plas. Dit moet zijn: Friso Wiegersma, levensgezel van Wim Sonneveld, die bij leven vond dat niemand iets met zijn liefdesleven te maken had, hetgeen klopte.
Mijn vergissing is bijna een compliment, vind ik. Bij dezen rechtgetrokken, bij een herdruk (op het net?) zal het zeker gecorrigeerd zijn.

*


Een avondlijke fietstocht door Waterland, het moet midden in de zomer zijn geweest, want anders waren we na het eten nooit zo ver gekomen en ook nog bij licht teruggereden. We fietsten langs/door het opmerkelijke dorp Watergang. "Weet je waar het mij aan doet denken?" vroeg zij. Het was mij maar al te duidelijk. Ik had die associatie ook.

Het viel mij wel op dat er nogal wat huizen te koop aangeboden werden door een makelaarskantoor geheten Pro Civibus. Twee jaar later werkte ik zelf een tijdje bij dat kantoor, en ik begreep het toen ten volle. Half Watergang werd te koop aangeboden aan academici. De oorspronkelijke bevolking kon opgeborgen worden in betonnen blokken. Het socialisme voor de rijken, zoals altijd - als u geld hebt is er een mooi landschapje voor u. Er gaat zelfs een bus naartoe. Groen!

I am thinking right now of her green eyes
and I wonder if she ever thinks of me...

Wim Sonneveld klinkt weeral luid over de gracht. Iemand heeft net een plaat gekocht. Of de mp3.


Aan het einde van de tocht wacht er geen Penelope respectievelijk Odysseus voor wie de tijd speciaal is stilgezet.

Geen opmerkingen: