Stel, dat ik Scholingsleider zou zijn van een Gezelschap dat Het Anders Wil. Ik ambieer het niet, maar dan, misschien ook weer wel.
Enfin - ik zou ter lezing als concrete analyse van de huidige onoverzienbare (concrete? niet zo snel!) situatie "Eerst als tragedie, dan als komedie" van Slavoj Žižek aanbevelen. Hij waagt zich niet aan das Ganze dat nu eenmaal das Wahre is, maar veel observaties zijn scherp en onverwacht maar ook dan trefzeker.
Rymke Wiersma wist mij laatst met zekerheid te vertellen dat zij Achterhuis op het idee had gebracht over het kapitalisme als utopie te schrijven. Ik wist zeker dat ik hem op dat idee had geholpen. Wij hebben beiden gelijk en beiden ongelijk. In feite is het veel banaler: Žižek noemt Ayn Rands Atlas shrugged als schets van utopisch kapitalisme en Achterhuis zal heus wel Žižek bijhouden, en zich niet bekommeren om wat Wiersma of De Raaij bij een of andere bijeenkomst te berde brengen. Ach, wat origineel - het kapitalisme als utopie. Achterhuis heeft door dat de wind weer aan het draaien is, sinds de crisis is uitgebroken. Er is zelfs een nieuwe bewerkte herdruk uit van de Nederlandse vertaling van het eerste deel van Das Kapital!
Maar wat beveelt Žižek aan als remedie tegen het huidige kapitalisme? Hij betreurt het dat er geen oriëntatiepunten meer zijn voor mensen die revolutionair willen zijn in de huidige metropolen. Geen Oktoberrevolutie, geen mei '68 zelfs (Spanje '36-'37?!). Ik geef toe dat, ook al was het wel degelijk een revolutionair moment, de omwenteling in Iran van '78-'79 als voorbeeld effectief om zeep is geholpen, en dit niet alleen door propaganda van belanghebbenden "in het westen". Het sandinisme? Toch ook niet. Mijn laatste oriëntatiepunt is (en blijft?) Portugal '74-'75, en dat is ook al respectabel lang geleden.
Maar wacht even. Is Griekenland december 2008 echt uitgewerkt? Is er in Argentinië niet op zijn minst een situatie van double pouvoir, met een sector van door de arbeiders zelf overgenomen bedrijven? Goed dan, wie of wat is het "transmissieriem" om deze in de tijd nabije revolutionaire ervaringen bij te houden en door te geven? Hebben we daar de goede communisten voor nodig waar Hedges en Žižek over spreken? Waarom schrijft Žižek zo misprijzend over "socialisme per verkiezing" zoals in Bolivia, het Haïti van Aristide, maoistisch Nepal wellicht ook? Als hier geen bedreiging voor de heersende (wan)orde in schuilt, waarom dan die staatsgrepen in Haïti en Honduras (waar zelfs geen "socialisme" op de agenda stond, maar een mogelijke grondwetswijziging ten ongunste van de junta)?
Ik heb op deze vragen geen antwoord. Ik vermoed dat in streken waar de meerderheid van de mensen nog niet geheel mata gelap zijn - de Meerderheidswereld toch nog steeds - weinigen iets wijs gemaakt hoeft te worden over de verdiensten van "het communisme" of het kapitalisme. Men vindt zelf de oplossingen op de noden van het ogenblik. Grootschalige stakingsbewegingen in Bangladesj, stappen die wijzen op de bereidheid de productie zelf in handen te nemen - als in Thailand en de Filipijnen, naast Argentinië dus -, de opstand in India, die niet geïnspireerd wordt door Liefde voor Voorzitter Mao maar door de situatie ter plaatse - of je het nu "communisme" noemt of iets anders, toch beweegt het.
De Grote Weigering in de metropolen - er is nog niets of niet veel van te merken maar zij blijft mogelijk. Zij is zelfs wenselijk, meer dan ooit. Er is organisatorisch talent voor nodig, wellicht, waarschijnlijk, maar noem de nu nog onbekenden die dit bezitten alsjeblieft maar geen "communisten". Die tragedie hebben we achter de rug, we zitten niet op een herhaling als komedie te wachten dezer dagen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten