30 januari, 2010

Riemen vast, de moraal gaat landen



"Totdat de losse moraal van de jaren zeventig haar bereikt..."
Een citaat uit een blurb voor een boek dat ik zeker ongelezen zal laten.
De schrijver is eindredacteur van De Volkskrant en heeft in Utrecht geschiedenis gestudeerd.

De roman gaat over zekere Emma - je moet maar op een naam komen - die na twintig jaar rustig huwelijk bezocht wordt door de tijdgeest en tuinfeesten gaat organiseren waar niets moet en alles mag.

Onontbeerlijk vereiste voor dergelijke feesten lijkt mij het bezit van een tuin. Als alles mag en niets moet weet ik niet of tactisch opgestelde bosschages van pas komen (is discretie vereist?). Die tuin moet dus ook nog knap groot zijn. Goed weer is ook een vereiste.  Omdat ik de jaren zeventig in Nederland tamelijk intens heb beleefd weet ik nog dat de meeste zomers mooi waren in Nederland, dat komt dan goed uit.

Rekenkundig gesproken klopt het natuurlijk niet - we hadden het gedoe al bij de millenniumwisseling - maar "de jaren zeventig" houden zich niet aan rekenkunde. Ze beginnen als de zes in de tweede positie van het jaartal (of de derde, afhankelijk van hoe u kijkt - rekenkundig gesproken is het toch echt de tweede) van zes in zeven verandert. De jaren zeventig begonnen met de daverende klap dat de Beatles uit elkaar gingen. Inderdaad, de jaren zestig waren voorbij. En de zaak waarvoor ik mij had ingespannen, Biafra, stortte ineen. Ik kon niet zeggen dat de jaren zeventig veel goeds beloofden. Gelukkig kwam er al spoedig in 1970 zowaar een nieuwe zeezender om dat muffe Veronica overbodig te maken.


Waar de jaren vijftig vooral worden ervaren als een periode van gezelligheid en saamhorigheid, waren de jaren zeventig een tijd waarin de maatschappij fragmenteerde in uiteenlopende 'culturen' die vaak ver van elkaar af stonden. Het was een tijd waarin veel gebeurde dat zijn stempel drukte op de daarop volgende decennia. Een tijd ook waaraan vele mensen herinneringen bewaren omdat het de jaren waren waarin zij opgroeiden.

Tekst bij het bovenstaand filmpje.
Ik zal u een geheimpje verklappen, u mag het zelfs verder vertellen. Aan de jaren dertig hebben ook mensen herinneringen omdat zij toen opgroeiden. Het aantal mensen wordt steeds kleiner, als je niet al te lang meer wacht zijn er nieuwe jaren dertig ter beschikking, wie weet. Maar ja, wat zal ik zeggen? Laat ik nou toevallig zelf opgegroeid zijn in de jaren zeventig. Een decennium waarin een losse moraal rondzweefde die je bezocht, bezit van je nam waarna je op die tuinfeesten dingen ging doen die mochten maar niet moesten.

Tuinfeesten heb ik niet meegemaakt (je gaat automatisch na wat je zelf hebt ondervonden). Het was wel een tijd waarin de stoel in onbruik was bij leeftijdgenoten, je zat in kussens op de grond, en niet eens alleen op feestjes. Overigens was dat ook al in de jaren zestig het geval hoor, en het is nog even doorgegaan daarna. Het was vooral handig, want bij een beetje drukte kom je wellicht stoelen tekort, maar als de kussens op zijn dan ga je maar zo op de grond zitten of halfliggen, pech (of niet). Maar goed, die zitgewoonten zullen de losse moraal niet verzinnebeelden. Of wel? De horizontale houding was er al bijna in besloten. Heb ik weer eens wat gemist?

Stampvoetend zou ik mijn gang moeten gaan door deze verse jaren tien. De losse moraal heeft mij destijds overgeslagen en een herkansing zit er niet in. Verkering die uitraakt en gevolgd wordt door nieuwe heb ik beschreven gezien als seriële monogamie, klinkt toch wel reuze interessant - ik heb de jaren zeventig serieel monogaam doorgebracht. Daar houd ik het wat mijzelf betreft even bij - nou ja, toevallig gingen mijn vorige posten ook min of meer over dat decennium: muziek die bij mijn laatste verkering van het decennium hoort, en die als goedmakertje diende voor mijzelf vanwege de bozigheid die hier boven kwam.

Je kunt historicus zijn, en eindredacteur van een dagblad dat als een van de toonaangevende geldt in Nederland. Je hebt je achternaam en daardoor je achtergrond mee. En dan weet je niets beters te bedenken (en je krijgt het uitgegeven, je naam en positie staan borg) dan romans over de tijdgeest die op bezoek komt bij Cees, Emma, Dennis en Bianca - o nee, verkeerde klasse die laatste twee. Al waren "we" natuurlijk allang klasseloos in die gezellige jaren vijftig (u weet wel, van de Watersnoodramp) en in die fragmenterende jaren zeventig.
Idealiseer ik als ik terugverlang naar Huizinga, Romein en de andere grote historici van Nederland?

Geen opmerkingen: