De opgegeven titel van de lezing was Meedoen: moeten of mogen? Over burgerschap in de tijd van een economische crisis. Alsof Willem Schinkel niets geschreven had - meedoen waaraan? Wie doet wat waaraan wie wat mee kan, mag of moet doen? Integreren waarin? Wat is er samen aan de samenleving? Wie zijn de maten in de maatschappij? En de economie is niet in crisis, zij is de crisis zelf. De spreekster veegt de dorre titel aan de kant: zij ziet geen crisis in het rijke deel van de wereld. Wat ik er aan verslag van kan geven staat al hier te lezen - alleen haar kemalistisch verantwoorde strapless jurk (beklemtoond door stilettohakken) is in de beschrijving gesneuveld.
(Hoe kemalistisch de Turkse Republiek is kan men met een druk op de knop van de afstandsbediening vaststellen: kijk naar de jurken op TRT. In Amsterdam, waar men weet hoe men de boel bij elkaar moet houden, is het station van de kabel gegooid, samen met TVE en BBC World. Een Arabischtalig station is er zelfs nooit geweest.)
De notulen van de Truus Schilplezing staan op News4all. Sinds ik voor het eerst van Truus Schilp gehoord heb, iets meer dan twee weken geleden, is haar levensverhaal dat twaalf jaar op het net gestaan heeft, achter een tolpoortje gezet. Zoals de naam mij al deed vermoeden was zij een dochter van de revolutionaire socialist Dirk Schilp, wiens Dromen van de revolutie vele jaren in de ramsj heeft gelegen (de enige plaats waar men zo'n boek ziet). Geen kans dus op een verwijzing, ik kan slechts uit herinnering vermelden dat zij belijdend en actief lidmaat van de Nederlandse Hervormde Kerk werd, zich daar inzette voor armen en bejaarden, iets waar haar vader tenslotte vrede mee had. Te harer ere wordt jaarlijks in Amsterdam-Oost de lezing georganiseerd naar een thema dat zij goedgekeurd zou hebben.
Mijn speciale band met Amsterdam-Oost wordt aangegeven door de foto in mijn profiel. De foto drukt ook uit hoezeer de boven ons gestelden hun best hebben gedaan het stadsdeel te verwoesten.
Hoofdspreekster is Nazmiye Oral, die in de eerste plaats als columniste van De Volkskrant wordt aangekondigd. Het mogelijke fronsen hierbij wuift zij zelf weg door te zeggen dat mensen altijd denken dat de Volkskrant zo'n linkse krant is; zij weet wel beter. Alleen iemand die links van de Volkskrant staat zal dit zeggen (en de ruimte links van de Volkskrant wordt steeds groter).
Haar toespraak biedt vooral een sfeer. Het zou interessant zijn te onderzoeken of veel aanwezigen er vatbaar voor geweest zijn, met name hoe mystiek gegrond haar verhaal van begin af aan klonk. Open harten die naar het hogere zelf gewend worden. "Ik ben" houdt "wij zijn" in, en "wij zijn liefde". In alles zit een zegen. Echo's van Trine of Henri van den Bergh van Eysinga, de mystiekste Nederlandse christen-anarchist, die op geen van beide aanduidingen prijs stelde.
Mystiek is ongewenst in een protestante kerk. Niemand in de zaal ging op deze kern van Orals verhaal in - wel de coreferent, pastoor Leo Nederstigt, die eigenlijk een beetje opponent had moeten zijn en dit helemaal niet was. Maar hij stond met zijn voeten op de grond van zijn parochies (hij heeft er drie, Kerk en crisis zijn ook identiek).
Tijdens de rondvraag, waarbij veel te vaak de woorden auto- of allochtoon vielen, gaf Nazmiye Oral tenslotte haar verhaal prijs. Een schets van een mystiek beleven dat anderhalve dag duurde. Waarin Jezus Zelf nog even sprak: "Heer, vergeef het hen want zij weten niet wat zij doen" (de spreekster is zeker niet van christelijke achtergrond, ik durf geen uitspraak te doen wat zij wel is van huis uit).
Anderhalve dag - het moet een intense belevenis zijn geweest. Tot slot was zij totaal uitgeput, maar zij voelde zich geheel in orde. En toen, bij het ontwaken, waren er een tafel, een stoel en een glas water en alles was goed. Hier eindigde haar verhaal en begon de radicaliteit, zoals zij het bij het begin al aankondigde.
Plenair ging niemand op het verhaal van haar mystieke moment in. Vermoedelijk zal zij toch bij aanwezigen iets losgemaakt hebben maar dit bleek nergens uit. Wat valt er ook te zeggen? Ik heb haar even persoonlijk ervoor bedankt, maar - vreemd toch steeds - eigenlijk schieten woorden altijd tekort. Terwijl het wel verwoord kan en moet worden.
Ik heb wel eens het een en ander geschreven over mijn ervaringen met de Andere Wereld, die ik niet als Ander wens te erkennen, maar ook niet begrijp. Mystieke ervaringen zijn evenwel weer iets geheel anders en toch is er verband - het kwam bij mij boven toen ik voor A Pinch of Salt dit en dit schreef.
Ik ben er van overtuigd dat niet alleen ik de schok der herkenning bij het verhaal van Nazmiye Oral heb ondergaan in de kerk waar ik gedoopt ben. Maar zoals gezegd, bij protestanten vooral ligt mystiek zeer moeilijk - men dient gegeneerd weg te kijken en ja, deze ontbloting (Eckehart gebruikt de term consequent) is heel wat ingrijpender dan die door een strapless jurkje, om maar wat te noemen.
[De foto van Leo Nederstigt en Nazmiye Oral bij de ingang van de Muiderkerk is bij News4all tot twee aardige losse portretjes verwerkt. Toch is dit de oorspronkelijke - de pastoor en de actrice/schrijfster staan er om een geestelijke bruiloft tot uitdrukking te brengen].
Addendum:
Scroogle levert meer treffers op de naam "Truus Schilp" op dan Google (!), en in de browser Safari weer meer dan in SeaMonkey. Wie het begrijpt mag het zeggen. Via Scroogle en Safari:
Lees het nu het nog kan.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten