Heeft die onsmakelijkste Nederlandse politicus - en dat zegt wat - het werkelijk gelanceerd?
"Ik begrijp niet waarom jullie er zo negatief en vervelend over doen. Laten we blij zijn met elkaar. Laten we zeggen: Nederland kan het weer: die VOC-mentaliteit. Over grenzen heen kijken. Dynamiek! Toch?"
O, de puntige formulering! En let op de kwalificatie titanenstrijd over de context van een zogenaamde botsing tussen zoveel middelmatigheid.
De Vereenigde Oostindische Compagnie, naar gezegd wordt de eerste naamloze vennootschap ter wereld, was verdeeld in kamers die de deelnemende steden representeerden:
Amsterdam mocht als grootste kamer (en grootste aandeelhouder) acht leden afvaardigen, Middelburg vier en de rest van de kamers elk één zetel. Het laatste lid werd bij toerbeurt door de kamers in Middelburg, Rotterdam, Delft, Hoorn of Enkhuizen geleverd. Dit om te voorkomen dat Amsterdam een te groot stempel op het algemene beleid van de VOC zou gaan drukken.
De kamers van Middelburg, Delft en Rotterdam vormden samen de afdeling Zeeland. Hoorn, Enkhuizen en Amsterdam waren de afdeling Holland. Een kunstgreep die Zeeland aanzienlijk groter maakte dan het was, nietwaar, ook al was Middelburg wel de tweede naar belangrijkheid binnen de VOC.
Dus: binnen het bestuur van de VOC werd weer de dominantie van Amsterdam gevreesd. Waar bleef de rest van de Republek? Deze had blijkbaar geen deel aan de VOC.
Van Doorn in Indische lessen, p. 107:
De regionale en maatschappelijke verscheidenheid daarentegen stond bloot aan wat wel het 'beschavingsoffensief' is genoemd. De zeeprovincies, Holland in het bijzonder, golden altijd als het kerngebied, maatgevend voor de ontwikkelingen in de noordelijke, oostelijke en zuidelijke periferie. Vanuit Holland groeide Nederland politiek, economisch en cultureel tot een betrekkelijke eenheid.
Periferie, beschavingsoffensief - veelzeggende woorden.
Zoals elders in West-Europa ging "buitenlands" kolonialisme gepaard aan binnenlands: Hollands en daarbinnen weer speciaal Amsterdams, zowel buitengaats als op het land.
Fijntjes vermeldde hij hierbij dat zeker Kamerlid door de VVD vooral geworven is voor de ethnic vote van de zachte g en dat de Gelderse stad Venlo eigenlijk pas sinds 1713 bij de Republiek hoort en nog korter bij Limburg.
Als er geroepen wordt om herstel van de VOC-mentaliteit dan wordt hier terecht op gereageerd dat het een niet te accepteren loflied op het kolonialisme betekent - denk aan Zuid-Afrika en noem Indië toch vooral steeds Indonesië. Het binnenlands kolonisatieproces blijft buiten schot.
Toch moet ik eerlijk zeggen dat ik tot gisteren nog in de veronderstelling verkeerde dat de Heeren Zeventien evenveel steden veregenwoordigden, en dat hier vast nog wel andere havens tussen zaten dan Zeeuwse en Hollandse: alle Noordnederlandse gewesten behalve het Olde Landschap lagen aan zee. Verkeerd gedacht dus.
En het onderwijs dat ook Balkenende genoten heeft licht je hier niet over in...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten