Het was een beetje een rare gewaarwording in het opinieweekblad Forum te schrijven over wat ik al snel vermoed had: de aanwezigheid van een agent provocateur bij Internationale Boekhandel Het Fort van Sjakoo. Het lag er zo dik boven op dat je zou denken: het kan haast niet, zo dom zijn "ze" toch niet? Afgezien van het vreemde idee dat je bij een boekhandel mensen kunt provoceren tot gewapende strijd (waartegen, waarvoor, zijn toch altijd de vragen die bij mij opkomen naast het allerbelangrijkste: waarom).
Hoe vaak Lex Hester mij gevraagd heeft of ik een bepaald nummer van Kursbuch had, en of hij dat van mij kon lenen. Ja respectievelijk nee was het vaste antwoord. En of ik die-of-die RAF-tekst had. Ja, die had ik, ik ben nog zo gek geweest wat van die ronkende bulletins te vertalen en in Repressie Revue af te drukken. Of Marianne had het al gedaan en ik had het uitgetikt en en passant het Nederlands verbeterd.
Het is onzin nu stellig te beweren dat ik het terugziende niet zou doen, want de constellatie waarin dit relevant leek was uniek en zal zich redelijkerwijs niet meer voordoen. Er werd een forse morele druk uitgeoefend op niet tot geweld genegen links dat in ieder geval, als je dan zelf te laf was voor het ware werk (want zo vonden de gewelddadigen het), je toch solidair moest zijn tegen de Smeris. En ze werden gemarteld: isolatiefolter heette het, intussen heel gewoon zoniet standaard geworden in het gevangeniswezen. En ze kregen geen eerlijk proces, daar moest je ook op letten.
Maar de gewapende helden bleken nogal vaak zelf De Smeris te zijn. Zijn rare voorliefde voor zogenaamde gewapende strijd kon Lex Hester niet uitleggen. Wat wel al snel duidelijk werd was dat hij verslaafd was aan heroïne - hij chineesde af en toe openlijk in de winkel. En hij had een heel goed gevulde portemonnee, wat armoedzaaiers als mij opviel en ook wel stak, en wat leidde tot de onvermijdelijke conclusie dat hij dealde. En om die reden is hij achter de kassa weggewerkt. Waarom hij een aantal jaren later dan weer werd geaccepteerd was mij onduidelijk. Maar hij probeerde toen niets meer met mij. Blijkbaar wel met anderen.
Dit is het soort mensen dat de inlichtingendienst inzet om te laten fluisteren dat ze wel weten hoe je aan wapens of explosieven komt. Het hoort er bij: de bestaande orde moet liefst door de hoogst onsmakelijke mensen aanbevolen worden, eventueel via deze omweg.
Het lag er bij Hester zo dik bovenop dat je geneigd zou zijn te denken: "Zo dom kunnen ze niet zijn". Iemand die bekend moet zijn bij en met justitie die de mond vol heeft over gewapende strijd...
Maar jawel. In het boek Rood Verzetsfront hoeft niet eens veel aandacht aan hem besteed te worden. De Groene online vermeldt dit:
[Hester] bood medewerkers van de linkse Amsterdamse boekhandel het Fort van Sjakoo meermalen wapens en explosieven aan. Hester werd aanvankelijk gerund door de PID-Zaanstad, onder Sjoerd Bos. Later ging hij over naar de Centrale Recherche Informatiedienst (CRI), die een speurtocht op touw had gezet naar RaRa-leden.
Fort van Sjakoo-medewerker Jeroen: 'Toen ik er een aantal maanden werkte, benaderde hij in korte tijd drie mensen in de winkel en nog één daarbuiten met de opmerking dat hij semtex thuis had liggen. Hij had alleen geen ontstekingsmechanismen. Hij vroeg of ik wegen wist om daar aan te komen. Ik heb hem verteld dat ik dat een volstrekt gestoorde vraag vond. Ik had meteen het idee dat er iets niet klopte. Aan iemand die niet direct afhoudend reageerde, heeft hij iets laten zien waarvan hij zei dat het semtex was.' De medewerkers van de boekhandel ontmaskerden Hester in 1990 en ontzegden hem de toegang tot de zaak.
Jeroen: 'Of hij is geïnstrueerd of dat hij zelf op hol is geslagen, weten we niet. Daar zullen we nooit achterkomen, tenzij de archieven in Den Haag opengaan, maar dan kun je wachten tot je een ons weegt. Lex was verslaafd aan heroïne. Misschien creëerde hij zelf feiten om meer geld van zijn runners te krijgen.'
Pas nu ik dit hier plak dringt tot mij door wat de reden moet zijn geweest voor het weer opduiken van Hester in de boekwinkel op het eind van de jaren tachtig. In de vroege jaren tachtig viel er onder slechtgeschoolde (ten aanzien van anarchisme of marxisme bedoel ik) heethoofden uit de kraakscene voor provocateurs wel te werven. Maar of ze resultaat ermee hadden of niet, toen het Ware Werk werd uitgevoerd had de inlichtingendienst er geen greep op. Alle Siebelts en andere halvegaren ten spijt is de RaRa nog steeds een behoorlijk gesloten boek. Voor een illegaal clubje dat ongetwijfeld in de rommelige en open "kraakbeweging" bijeengesprokkeld moet zijn een prestatie die ik - hoezeer ik hun optreden ook afwijs - wel knap moet noemen.
Een doctor afgeleverd door de Universiteit van Amsterdam komt zowaar op Hester en zijns gelijken terug in zijn dissertatie: Giliam de Valk, De BVD en inlichtingenrapportages, 1996, pp. 72-77, 223-236.
Wordt vervolgd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten