Voor het eerst sinds jaren een hele speelfilm uitgezeten - op het kleine scherm van de televisie dan. Geen probleem met dubbelzien gehad, een mijlpaal voor de afgelopen jaren. Foei, ik had zoveel anders te doen gehad. Maar de film greep mij doordat ik meende mij te kunnen identificeren met de mannelijke hoofdfiguur. De mogelijke overeenkomsten waren misschien geringer dan de verschillen. Wat mij in eerste instantie raakte was zijn onhandigheid met meisjes terwijl deze wel op hem afkwamen, daaraan zou hij niet veel werk hebben. Met plaatsvervangende gêne en vertedering blijf je kijken.
De film heette Starter for 10, een toespeling op de televisiequiz University Challenge die een soort hoofdrol speelde. In de vroege jaren van RVZ deed iemand een programma dat Your starter for... heette, genoemd naar een nummer van Elton John (dat was tevens de herkenningsmelodie, de presentator wilde eerst Hyper gamma spaces van Alan Parsons Project kiezen maar ik moest hem er op wijzen dat deze al in gebruik was). Misschien tot mijn schande moet ik bekennen dat ik het programma verder nooit gehoord heb. En pas nu begrijp ik de titel. De presentator wiens naam mij niet te binnen wil schieten was meen ik rechts en paste daardoor al niet in de cultuur van het station. Het programma is bij een jaargang gebleven.
Starter for 10 was gelardeerd met RVZ-muziek, die voor de tijd waarin de film speelde ('85-86) recurrent of revive-45s waren. Maar zo gaat dat tegenwoordig met films.
De held van proletarische afkomst heeft een grote parate kennis - het soort kennis dat vooral bij quizzen te stade komt. Elders helpt het ook wel, weet ik uit ondervinding, maar quizjes onderstrepen het betrekkelijk doelloze van ongerichte kennis extra. En dan is University Challenge nu net niet het soort televisiequiz waarbij de kandidaat met een donderend applaus beloond wordt omdat hij weet dat Haarlem de hoofdstad van Noord-Holland is. Hier is de spes patriae aan zet, potdorie...
Maar de quiz was voor mijn filmbeleving niet het belangrijkste.
De mannelijke hoofdrol heeft al snel in zijn studententijd de keuze uit twee mooie meiden. Een blonde en een brunette. De filmbeelden zouden mij geen aarzeling gegeven hebben - de still op de affiche vertelt weer een ander verhaal - de blonde is van een hogere klasse, heeft een hoog, dom kirrend stemgeluid (ze kan niet dom zijn want ze studeert en doet mee aan de quiz) en ze is veel te ervaren voor de groene Brian. De brunette is kalmer, is "socialistisch" activiste (ik denk meteen aan trotskisme in dit verband, maar misschien is dit verkeerd), is seculier-Joods en is terughoudend wat betreft haar ervarenheid, waar hij naar hengelt. De toeschouwer moet wel merken dat zij veel meer aandacht heeft voor hem dan de blonde en dat zij bezigheden die belangrijk voor haar zouden zijn opzijzet terwille van hem, maar hij heeft meer aandacht voor de blondine. Joodse brunette neemt het zelfs licht op als hij buitengewoon onhandig reageert op de mededeling dat zij Joods is. Kortom, zij is het en de rest is eigenlijk tempoverlies in het spel.
Ik vraag mij inmiddels af hoe dit verwoord wordt in het boek waarnaar de film gemaakt is, want beelden werken anders, sneller, meer inwerkend op oudere hersenlagen dan woorden.
Als zij zomaar alleen samen zijn op oudejaarsavond zet zij Kate Bush af
voor iets vlotters. De intensieve kus die hierop volgt blijkt niet DE kus te zijn. Na afloop van de Buzzcocks - kiest zij dit nummer bewust om de titel of alleen omdat het snel is? -
is het gelegenheid Auld lang syne aan te heffen en dan - noemt hij haar bij de verkeerde naam en zij is als in een flits boos weg.
Ik heb mij altijd voorgesteld dat ik ook zo zou reageren in dergelijke omstandigheden. Maar het leven is sterker dan de leer of de film. Ik heb het drie keer meegemaakt, en twee van deze drie keren moest ik concluderen dat degene wiens naam viel hoorntjes opgezet had gekregen zonder dat ik het wist of wilde, en ik kon haar slechts fijntjes corrigeren. En de derde keer was ik ook niet boos, ook niet achteraf en ook nu niet. Stel ik vast in verwondering.
Brunette Rebecca blijft ook niet boos. Ze duikt op om hem op te lappen na een vechtpartij met de teamcaptain - een stukje klassestrijd met de vuist of de kop. Hij stopt met studeren, lanterfant een tijdje en plotseling dringt tot hem door dat hij wel zijn studie moet hervatten.
Afloop: hij loopt naar de bijna onvermijdelijke demonstratie bij het universiteitsgebouw. Rebecca is er bij. Het gaat om de vrede. Hij vraagt haar of ze niet even naar een minder bozige omgeving kunnen gaan. Zij stemt in. Hij vraagt haar of ze zijn stommigheden kan vergeven.
"Je weet het antwoord al," is haar antwoord. Dan valt DE ECHTE kus. De camera's zoomen uit naar de binnenplaats en de wijde wereld. Filmtaal voor: en ze leefden nog lang en gelukkig. De tijd is opgeheven. Was dit al met haar antwoord - want als hij het antwoord echt al eerder had geweten had de film niet gemaakt hoeven worden en was er ook geen verhaal. We bevinden ons in het universum van het sprookje dat de afgelopen kleine eeuw door het witte doek vervangen is.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten