Kilte is het ergst. Goedkoop eenzijdig voedsel - het went en het is niet per definitie onsmakelijk. Kou is onontkoombaar. Ik spreek als voormalig kraker uit ervaring. De kilte hoeft niet per se uit pure armoede voort te komen, het omgekeerde is het geval. Afkoeling geeft een armoedig gevoel, een uitdrukking die al vanzelf de kilte oproept.
Hoe onwelvarend het bestaan van ons aller voorouders geweest moge lijken, een huis of een tent had een vuurplaats. De huisgeest vertoeft in de haard. Maar zogeheten moderne huisvesting draait om geordende verwarming. Geen vuur in het midden, waarvan de rook via een opening in het dak weg kan, geen haard ook meestal. De verwarming is direct of indirect afhankelijk van fossiele brandstoffen, en die kosten geld, en ze hebben andere verwarmingsmogelijkheden geheel verdrongen. Wie zich als dakloze een kampvuur maakt valt als landloper en brandstichter direct op. Landlopen is verboden. Armoe lijden zonder verwarming is toegestaan - zolang men nog een huis heeft.
Eigenlijk is armoede niet toegestaan, de politie heeft het door, ook al ben je nog geen landloper. Een kameraad die een tijd vrijwilligerswerk heeft gedaan bij de Catholic Worker in de VS was mopperig over wat hij als zogenaamde armoede zag. Armen hebben geen auto om mee aan te komen rijden voor de voedseluitdeling, vond hij.
Een misvatting. In de VS ben je met auto mogelijk arm. Zonder auto heb je geen zicht op een baan, voor autolozen is armoede geen mogelijkheid maar een zekerheid.
De arme sutobezitter zal altijd extra gepakt worden door de politie - stelt de schrijver van dit stuk. De armoede heeft hem geleerd smerissen te haten op een zeer concrete manier.
Het stuk is voor de vele toekomstige paupers, welkom in de Nieuwe Depressie. Ik vind het belangwekkender eigenlijk dan het eerste bevrijdingstheologische tractaat dat ik onlangs heb gelezen, van Jon Sobrino, in het Engels The eye of the needle - no salvation outside the poor - a utopian-prophetic essay.
De armen zult u altijd onder u hebben, armoede is immers betrekkelijk en in hoge mate cultureel bepaald - op den duur begreep mijn makker in de VS dat een auto hebben daar geen teken van rijkdom is. Armoede is een schandaal zoals zijn tegenpool rijkdom dit is, het is een op wereldschaal gereproduceerd schandaal en het is eigenlijk te gek om los te lopen dat - in mondiaal perspectief - het als een ramp wordt afgeschilderd dat de autoverkoop aan het instorten is door de kredietcrisis. De rijken leven altijd op de pof, de rekening wordt elders betaald. Het wordt wel heel schril duidelijk gemaakt dezer dagen, waarin AOW-ers voor twintig procent van het minimumloon hun huis moeten laten overhoop halen van overheidswege enerzijds en anderzijds zonder enige oppositie tientallen miljarden worden uitgedeeld aan de verantwoordelijken voor de jarenlang volgehouden kredietfraude. Overigens moet ook deze miljardenuitdeling op de pof, en u mag nooit meer raden waar dit geld vandaankomt.
Mijn gereserveerdheid ten aanzien van bevrijdingstheologie kan ik naar aanleiding van Sobrino nog eens bevestigen. Ondanks alle voorliefde voor de armen, die nog schriftuurlijk verantwoord is ook, krijg ik er niet het gevoel bij dat het om iets door de schrijver(s) doorleefds gaat - wie honger heeft zal niet schrijven, maar ook de aldoordringende kilte wordt niet als ervaring vermeld. En er is het merkwaardige maar o zo hardnekkige misverstand, dat armen en arbeiders eigenlijk hetzelfde zijn en dat Marx een soort profeet voor de armen is. Wie dit maar een ogenblik denkt heeft vermoedelijk niets belangrijks van de man gelezen en er in ieder geval niets van begrepen.
De ramp voor velen in deze Nieuwe Depressie is de overbodigheid van de meeste mensen voor dit economische systeem, iets wat menigeen te verstaan zal worden gegeven. De overtolligheid was er al voor de crisis, of beter, was de crisis zelf al voordat deze manifest werd. De kapitaalsverhouding is wel degelijk moreel of theologisch te veroordelen, het gaat er nu evenwel om de wereld te veranderen.
Armoede kan ook betekenen dat je computer defect is, dit kan ik dezer dagen uit eigen ondervinding bevestigen (het gebeurt nooit op een gelegen ogenblik).
Brother, can you spare a dime?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten