Als je in staat zou zijn geweest de beulsoldaten die Joden onder schot hielden (de verbazing van Jerry Springer) zelf onder schot te nemen en - wat waarschijnlijk onvermijdelijk zou zijn - dood te schieten, want het is hij of ik, waar zouden dan je geweldloze principes zijn? Ik weet het, het is een zinloze gedachtenoefening want het doet zich niet voor. Het gedachtenspel kun je evenwel hebben.
Een tante van mij heeft Felix Ortt nog gekend, als bezoeker, waarschijnlijk in het door haar ouders gedreven hotel Persévérance op de Overtoom (het heet nu anders). Eigenlijk niet verwonderlijk, want haar (stief-)moeder heeft Ortt opgevolgd als redacteur van Spiritische bladen. Wat mij zo merkwaardig voorkwam is dat zij Ortt beschreef als een depressieve man. Dit is in het geheel niet te rijmen met zijn geschriften.
Ik denk niet dat mijn tante er meer over had kunnen vertellen en ik kan het haar nu niet meer vragen. Maar nu ik weet dat Ortts zoon, Felix Dono Ortt, een van de vermoorden in het kader van het Englandspiel is kan ik mij indenken dat een manier om hem te redden misschien door zijn hoofd gespeeld moet hebben. In ieder geval lijkt het mij niet een bedenkelijk stukje amateurpsychologie, waarin prutserige historici zo goed zijn, om te concluderen dat zijn heroverweging van de weerloosheid mede door het lot van zijn zoon is ingegeven.
Met geweld bereik je geen andere, betere maatschappij, dat staat vast. Maar als men voor de paradoxale keuze staat onschuldige mensenlevens te redden, misschien wel het leven van je allernaasten, wat dan? Ik meen hier een sleutel te hebben tot de naoorlogse neerslachtigheid van Neerlands profeet bij uitstek van de weerloosheid. Depressiviteit als uitdrukking van het besef van machteloosheid.
Hoe wonderlijk is het eigenlijk dat in de zogenaamde affaire-Duyvendak het verzet '40-'45 geen enkele rol in de overweging speelt. Ongetwijfeld omdat Nederland een legitieme regering heeft. Vindt Duyvendak nu. Vond hij dat ruim twintig jaar geleden ook? Welnu, ik vind het niet, minder dan toen zelfs. Geen enkele regering is "legitiem", in laatste instantie. Zeker niet een die oorlog voert in Servië, Irak en Afghanistan, landen die Nederland niets misdaan hebben.
Enfin, op Wikipedia heb ik de zinnen nog niet ingevoegd (Ortt staat ook niet vermeld bij het Englandspiel), op de Portrettengalerij is inmiddels het lot van zijn zoon vermeld - men kan in deze context zelf conclusies trekken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten