01 januari, 2008

En de rest noemen we Oostenrijk


...was het besluit van de mogendheden die zich tot overwinnaar verklaarden na de Grote Oorlog - het Duitstalige gebied, globaalgenomen tussen Rijn en Donau, maar zonder Tirol tussen Brenner en Etsch. Die laatste rivier wordt in het Deutschlandlied, op de melodie van de oude Habsburger-keizerhymne van Haydn, als zuidgrens genoemd, maar het geldt nu als politiek correct om de rivier de Adige te noemen.

Met de Kerstdagen wordt de televisiekijker m/v met twee toespelingen op Oostenrijk geconfronteerd als deel van het standaardmenu. Het is de koppige patriarch Von Trapp van The sound of music, die als katholiek en ongetwijfeld keizersgezinde de nazi's afwijst. Edelweiss is ons als simpel publiek zo overtuigend voorgehouden als Oostenrijks nationaal lied dat in het verder historisch heel aardig gedocumenteerde Van nul tot nu de Oostenrijkse militairen fris en vrolijk op mars de Eerste Wereldoorlog inmarcheren onder het zingen van Edelweiss. Wat zouden ze anders moeten zingen? Goede vraag. Natuurlijk niet Edelweiss, en de rest die nu Oostenrijk heet was nog geen Oostenrijk in 1914. Als Oostenrijk, het restant, een nationale identiteit heeft is het eerder ondanks dan dankzij de overwinnaars in de twee wereldoorlogen.

De andere confrontatie per televisie is natuurlijk het Nieuwjaarsconcert, voor velen - zoals voor mij - zo oud als het medium televisie zelf. Alles in deze muziek en de vormgeving - de paleizen, de keizerlijke stoeterij, de stad Wenen die dichter bij Krakau, Praag of Boedapest ligt dan bij het boers-Zwitsers aandoende Vorarlberg - straalt het oude keizerrijk uit. Een Rijk dat niet als de zieke man van Europa gold maar dat de Grote Oorlog niet overleefd heeft. En het is nog steeds wennen voor de erfgenamen in Wenen. Radetzky voerde geen leger aan terwille van Vorarlberg, maar voor de monarchie die geheel Duitsland had moeten regeren.

Maar dit jaar - dirigent Georges Prêtre toverde het orkest om in een levende reclamezuil ervoor - zal Oostenrijk zijn identiteit hebben. De Europese kampioenschappen voetbal worden er georganiseerd, samen met (en dus ook in) Zwitserland. Het betekent dat het Oostenrijkse elftal vanzelf gekwalificeerd is mee te doen, en wonderlijk genoeg is er geen nationaal-integratiever instituut te vinden dan zo'n elftal. In het geval van Oostenrijk een goede vervanger van het keizerschap. Om Oostenrijk - dat dit in tegenstelling tot Zwitserland nodig heeft - een herkenbaar gezicht te geven kan dit elftal maar beter - nou, laten we reëel blijven - in de halve finale belanden.

Geen opmerkingen: