Wat betreft de theoloog Kuitert - die voor mij vooral vader van twee dochters is die ik in verschillende periodes ontmoet heb - moet ik nu maar eens duidelijk zeggen: ik heb eigenlijk geen geduld met deze schrijver.
Of hij gelovig is of niet, hij weet het altijd. Dominee in een Kerk die geen bescheidenheid vanaf de kansel duldt, maar waar gebulderd werd, liefst drie keer op zondag. Dan de eenvoudige boerenlul die ook wel weet dat God niet bestaat, maar die toch ook weer niet zo eenvoudig is dat hij niet nalaat dit te verkondigen. Tot de quasi-vrijzinige inzichthebber: het gaat allemaal om de verhalen of de verbeelding van de mensen.
Tegen wie vecht u eigenlijk, denk ik als ik zuchtend toch weer een stuk van hem uitlees. Eindigt dit nog wel bij de mystiek, zoals ik theologen die het ook hoofdschuddend volgen hoorde voorspellen?
Een reactie aan de hand van een reactie.
Kuitert: "..dat de geloofsvoorstellingen van de Bijbel een erfenis van vroeger zijn, van verre voorouders, en wat hun makelij betreft ’van verbeelding’. Mythologie. Geen dragers van informatie over een Andere Wereld”.
- Excuseer, maar waarvan verhaalt een mythe (waarom het woord meteen mythologie wordt, is niet duidelijk) anders dan van wat we bij gebrek aan betere woorden een Andere Wereld noemen? En verhalen is iets geheel anders dan "dragen van informatie" - een mythe is geen compact-disc, ook al wil Kuitert het graag zo voorstellen.
Ik heb mij zelf wel bezondigd aan het gebruik van het woord mythe voor wat eigenlijk een geconstrueerd propagandaverhaal was (Chief Seattle, als prominent voorbeeld). Op deze wijze gebruikt riekt het woord naar verzinsel, al dan niet opzettelijke onwaarheid. Maar een mythe verhaalt van een waarheid die getuigt van zijn eigen, mythisch universum (groot woord, we moeten nog afwachten of het een ander universum is).
En de volgende stap: de godenverhalen van de Germanen, waarnaar Kuitert verwijst - aardig dat hij dat voorbeeld neemt dat weinigen zullen verdedigen, voor je het weet ben je in verdacht gezelschap nietwaar; hij durft waarschijnlijk niet aan andere godenwerelden te komen -, zijn misschien verhalen "van verbeelding", getuigen van een mythisch universum. Daarmee zijn zij nog niet onwaar.
Hier zijn we bij Kuitert in de dorre wereld van de kanselbulderaar: verhalen zijn maar verzinsels van mensen, slechts één Boek is waar (en ook dat dus niet meer).
Mythologieën - het onvermijdelijke woord - zijn "bedenksels to make sense of it".
- Het Engels wordt er bij geroepen om een diepere laag te geven aan het behoorlijk platte dat gesteld wordt. Sense, dat verwijst naar zin, zintuig, maar ook naar verstand. Je komt er altijd mee uit, het is zo'n mooie uitdrukking, maakt niet uit of je Nederlandstalige publiek het begrijpt of er op zit te wachten - en wat dat begrip betreft: inclusief de schrijver zelf natuurlijk.
We moeten plotseling niet meer "factual believer" zijn dat Jezus over het water loopt. Het is geen feit, dus je hoeft het ook niet te geloven. Nu denk ik niet dat het christendom valt of staat bij de onomstotelijke waarheid van dit verhaal (geen toespeling bedoeld). Kuitert vindt dit vermoedelijk wel.
Misschien ook gebruikt hij Engels omdat het in bepaalde zich christelijk (of beter nog: christenen) noemende kringen magische krachten wordt toegekend. Jesus loves you is toch iets heel anders dan Jezus houdt van je. Dat kun je gewoon niet uitleggen, dat moet je aanvoelen. Factual believer. Make sense of it.
Caca de toro, om met Big Bill te spreken.
...dat er voor Kuitert geen betrouwbare kennis mogelijk is van iets dat buiten ons denken zelf ligt.
- De polemiserende predikant verwijt Kuitert hier een soort solipsisme. En waarom tenslotte ook niet? Het heeft er in ieder geval de schijn van dat Kuitert niet buiten zijn anthropocentriche, terra- of gaiacentrische en desnoods universumcentrische denken kan stappen. Het is de bijbel of niets. En de bijbel (toch wel met een hoofdletter gespeld) is het niet.
Het is wel een anthropocentrische passus, maar altijd nog minder dan Kuitert wil: dat er er geen musje ter aarde valt zonder de Vader (uw vader, staat er, maar men moet toch besluiten dat het ook de vader van de musjes is). Maar dat is waar ook, Kuitert hoeft de bijbel niet te geloven want er staan geen feiten in of zoiets.
Wat maakt mij zo boos over de dorheid van Kuitert?
De uitgever drong er op aan dat de voorbeelden die ik bij een voordracht in Wageningen genoemd had - waarom? ik had ze opgeschreven, toch zonde om er niets mee te doen nietwaar - ook zou opschrijven in Arcade, in Demonologie van de demonologie. Verhaal ik hier van ervaringen met een Andere Wereld? Het lijkt zo, omdat er voorvallen zijn die niet goed te begrijpen zijn met het denkraam dat ons nu eenmaal gegeven is. Het zijn verhalen, inderdaad, maar verhalen van zintuiglijk waargenomen, gebeurtenissen. Er is geen reden de wereld niet monistisch te bekijken - ook de mythe, het sprookje, de droom, de parabel, en als het iets voorstelt: de roman, het gedicht, verhalen niet van een echt-andere wereld. In dit geval gaat het er om dat de wereld wel degelijk anders geïnterpreteerd wordt. Er worden andere gezichten op een dagelijkse werkelijkheid geboden. Maar soms, in een flits, ook totaal ongewild door de waarnemer m/v, is de dagelijkse werkelijkheid ook anders dan deze dagelijks wordt waargenomen - verhaal of niet, of de kanselbulderaar het nu leuk vindt of niet.
Tot en met het punt waarin vlees niet iets is wat in een vitrine te koop wordt aangeboden, maar Woord in een andere vorm is.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten