Het nieuwe boek van Naomi Klein wordt met veel publiciteit omgeven - hier een interview met Miss Anderglobalisering - de tijd vergt zijn tol, dit zal de verklaring zijn voor de blondgeverfde haren. Maar goed te horen dat zij echt Canadees-Engels spreekt, waarin after gewoon after is en niet efterr.
Een uitgebreid weblogstuk over het boek over het rampenkapitalisme, The shock doctrine.
In het overzicht wordt de echte 11 september, 1973, de staatsgreep in Chili als het startschot genoemd voor de neokapitalistische Chicago-school-omwenteling. Deze is niet alleen gebaseerd op natuurlijke of georganiseerde rampen, dunkt mij. Er is een sterk bijbehorend ideologisch offensief, dat opkwam in de jaren tachtig: de algemene berusting in zoniet oprechte acceptatie van de zogeheten vrije markteconomie door de intellectuelenstand. Misschien waren de nouveaux philopsophes wel de wegbereiders voor Europa: zij trapten open deuren in over het repressieve Sowjetsysteem maar presenteerden hun inzichten als nieuw en als aanwijzing dat er geen alternatief voor de kapitalistische democratie was. De verdere propagandakruistocht ging met gramsciaanse inzichten en overwegingen gepaard. Het historisch compromis is in dit geval het zachtjes piepende einde van de sociaal-democratie in Europa respectievelijk liberalism in de VS: zij hebben Grote Broer Vrije Markteconomie lief
Maar de shocktherapie - het beeld is aan de psychiatrie ontleend - werkte ook: na de brute staatsgreep in Chili werd dit land een proeftuin voor het verwilderde kapitalisme dat meestal neoliberalisme wordt genoemd. Klein noemt meer voorbeelden, waaronder Bolivia 1985 (ik hoop dat zij de naam van Hugo Banzer wel goed gespeld heeft). Overtuigend en nooit in de media belicht: de slag om het Plein van de Hemelse Vrede in Peking als in bloed gesmoord protest tegen de doorvoering van het neokapitalisme in China. Dat de omwentelingen in Oosteuropese landen gekaapt zijn door de Chicagomaffia was al te duidelijk, hier werd het woord shocktherapie ook echt in de berichtgeving gebezigd. Polen en Rusland zijn er nog steeds niet bovenop, als dit nog zal gebeuren onder kapitalistische omstandigheden.
De tsunami van Kerst 2004, Katrina - en te vers om nog bij Klein voor te kunnen komen, maar georganiseerd en al: de bosbranden in Griekenland van vorige maand: allemaal gouden business opportunities. Kan het zo doorgaan, afgezien van de aanzwellende nieuwe crisis waarvan we maar moeten afwachten waarheen zij zal leiden? Tegenbeweging is er wel: opstanden in China bij de vleet; veel Zuidamerikaanse landen hebben het neoliberallisme de rug toegekeerd, inclusief het genoemde Bolivia. Maar hoopvol lijkt mij de conclusie van Klein niet. In het videointerview beklemtoont zij dat de zogenaamde vrije markteconomie zeer gewelddadig is opgedrongen, en dat de linkerzijde daardoor terneergeslagen is. Maar komaan: waar is de optimistische toon uit de dagen van de slag om Seattle, de dagen van Genua en Portalegre - de opkomst van een uitgesproken antikapitalistische beweging, een Internationale zoals de wereld die in de tijden van de bekende Internationales nooit gezien had? Contre nous de la tyrannie - inderdaad, maar Klein is toch zelf de profetes van de tegenbeweging geweest, mede... Ik hoop niet dat zij na het zich verdiepen in het rampenkapitalisme het heeft opgegeven te denken dat een andere wereld mogelijk is. Niet alleen mogelijk, maar noodzakelijk.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten