15 augustus, 2007

De profundis 4: Englandspiel


Freek de Jonge heeft eens in een conférence losjes en plompverloren gezegd dat prins Bernhard door verraad ervoor gezorgd heeft dat de slag om Arnhem verloren is. Een zware beschuldiging die geen gevolg heeft gehad. Al kon het ook moeilijk onopgemerkt genoemd worden.
In februari 2004 viel Bernhard uit tegen W.P. Hoogendoorn (Tomas Ross), die hem er van beschuldigde - vond Bernhard - dat deze ervoor gezorgd heeft dat de slag om Arnhem verloren werd. Ross antwoordde met King Kong - voor koningin en vaderland, een boek dat Bernhard niet meer heeft kunnen lezen. Kort na zijn overlijden verscheen een hielenlikkerig interviewboek van twee Volkskrant-topredacteuren (onderknuppeltjes mochten niet bij dem Prinz langs) waarin hij allerlei controleerbaar onjuiste en oncontroleerbare dingen mocht spuien zonder gehinderd te worden door kritische vragen. Het kan geen toeval zijn dat een naieve zeer Bernhardgetrouwe verzetsstrijder bij Ross Jan Tromp heet. En ja, Ross laat Bernhard wel een rol spelen bij het mislukken van de slag om Arnhem, maar hij veronderstelt geen opzet, dus ook geen verraad. Dat laat hij aan iemand over die het al snel niet meer kon navertellen. Al met al was er niets te winnen met het verraden van de aanval bij Nijmegen en Arnhem, de Duitse zaak was toch al verloren.

En dan het Englandspiel, aan de Duitse kant Operatie Noordpool geheten. Nederlandse agenten van de Britse geheime dienst (een van hen was Felix Ortt junior) werden gedropt in bezet gebied, hielden als opgeleide marconisten contact met Engeland, werden opgepakt en bleven omgedraaid zenden - en ook al lieten ze in code weten dat zij gepakt waren, de droppings gingen door. Waarom, is nog steeds de vraag. Stommiteit? Opzet? De archieven van de Britse geheime dienst over dit onderwerp blijven gesloten. Een idee is dat de Britse geheime dienst cynisch en wel de Nederlandse agenten offerde als afleidingsmanoeuvre. Maar het valt niet te zeggen. Een rol van de Verenigde Staten hierin, die in dit geval zouden hebben samengewerkt met Duitsland - dit stelt Ross - vind ik een brug te ver klinken. Waarschijnlijk zullen we niets te weten komen zolang er nog tijdgenoten en dus nabestaanden van het Englandspiel in leven zijn. En misschien daarna ook niet.

Een direct weerlegbare stelling van Ross betreft het lot van de ex-SS-er Van der Gouw, die in 1968 uit de school klapte met Alias Teixeira. Nieuwe delen bleven niet uit omdat Van der Gouw op mysterieuze wijze om het leven kwam, maar omdat Zwolsman met succes publicatie van een volgend deel door de rechter had laten verbieden, omdat zijn goede naam erin aangetast werd. Met die goede naam viel het al met al toch al mee, maar deel IIb van Alias Teixeira kon de pulpmolen in, en daarmee hield het op. Van der Gouw heeft nog wel belangrijke delen van de inhoud doorgegeven aan Bernhard- en Kistemakerhorzel Wim Klinkenberg, en - wonderlijk? toch niet - de Kabouterbeweging in Amsterdam (die alleen al geïnteresseerd was in verband met andere vormen van verzet met betrekking tot zoiets als een nieuwe bezetting). Van der Gouw is niet veel jaren later overleden, maar dit was toch vanwege slechte gezondheid, hierover hoeft niet suggestief gedaan te worden.

Geen opmerkingen: