Ik kon er de slaap niet van vatten toen het klokje van gehoorzaamheid klonk nadat ik de eerste helft van Camus' De vreemdeling had gelezen. Ik kan mij wel indenken dat je je de toeschouwer voelt van een toneelstuk waarin je zelf een rol speelt, maar dat eigenlijk niet tot je doordringt. Maar niet eens weten hoe oud je moeder is en geen enkele emotie kunnen noteren over haar tijdens de begrafeniswake? En een dag later in het zwembad een oud-collega tegenkomen op wie je verliefd bent geweest, met haar naar de film gaan en na afloop naar bed - een week later zien jullie elkaar weer en zij vraagt of je van haar houdt... Het is na twee nachten misschien een iets te doordringende vraag, maar noteren dat je verliefd bent maar waarschijnlijk niet van haar houdt, maar je wil wel met haar trouwen want het maakt toch allemaal niets uit - je krijgt de neiging de ikpersoon door elkaar te schudden: zo ga je niet met een vrouw om met wie je intiem bent (geweest).
De volgende dag blijken de aanleidingen tot elucubraties precies te draaien om waar het om gaat in de roman. Het kunnen nog uitingen zijn geweest die hoorden bij het toeschouwer zijn van het eigen toneelspel. De moord op de Arabier hoeft naar de logica van het verhaal geen moord te zijn geweest, maar een daad van zelfverdediging tegen het naar de hoofdpersoon geheven mes.
Het verhaal heeft een open einde. Volgens de eerder genoemde logica van het verhaal kan de hoofdpersoon alles opschrijven. Krijgt hij alsnog gratie, zoals de versmade aalmoezenier verwacht? Als lezer hoop ik het, en hoop ik dat de ikfiguur in ieder geval nog van zijn Marie gaat houden. Maar ik kan het mishebben, al blijft de openheid voor deze ontwikkeling na het verhaal bestaan.
Welk doel het gediend kan hebben dat twee jaar geleden bekend werd gemaakt dat George W. Bush dit boek in zijn vakantie las, is onduidelijk. Komaan, een avond en het is uit. Ik was te laat begonnen, misschien had het verhaal mij anders wakkerliggen bespaard. Camus was niet- of anticommunist, maar zeer beslist links. Ging het erom dat het geletterde publiek moest vernemen dat Bush ook wel weet dat je niet straffeloos Arabieren kunt doodschieten? Of was het simpelweg gekozen om hem als niet-analfabeet in de markt te zetten? Waarom dan aan de hand van een boek dat zijn evangelicale zogenaamd-conservatieve achterban toch niet zou mogen behagen? Nooit zal De vreemdeling meer dezelfde zijn. Ik heb hier bij dezen ook mijn best toe gedaan.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten