Tussen pakweg je zestiende en je vijfentwintigste weet je alles. Dat al die domme mensen niet doorhebben hoe de wereld in elkaar steekt valt je niet eens op, in die jaren. Daar zijn ze dom voor. Of oud.
Waarom ik achter Israel stond in 1967 is nu een beetje moeilijk te bedenken - was het (anders kan ik het niet noemen) de indoctrinatie van de hervormde kerk? Het idee van Israel als modern land in een achtergebleven hoek van de wereld - compleet met mooie idealistische experimenten als kibboetsim? De gedachte van David tegen Goliath - het kleintje dat toch maar mooi de grote buren aankon?
Er waren wat verhelderende boeken van onder anderen Maxime Rodinson voor nodig, maar dat was dan ook ruim voldoende om mij honderdtachtig graden te doen keren. En daarbij - nou, vooruit ik was net zesentwintig, dat telt nog even bij wat ik hierboven stelde - een rondreis in het kader van de werkgroep Midden-Oosten onder leiding van Leo Biegel. Ook als je niet wist wat er aan de hand was, was eenvoudig het reizen van Amman over Jericho naar West-Jeruzalem (wel vlak bij de klaagmuur) onthullend genoeg. Israel als een soort Rhodesië (ik dacht toen niet aan Zuid-Afrika, om redenen die ik nu ook niet meer kan bedenken). Ik stuurde mijn vriendin een kaart met als opschrift "Groeten uit het gestolen land" die er veelzeggend ruim een maand over deed maar die dan ook zei wat ik vond en voelde op dat ogenblik. (Misschien is het tijd om toch eens wat dossiers op te vragen).
Enkele kortstondige maar heftige verbondenheden met Joodse meisjes die vierkant achter Israel stonden zetten mijn beeld opnieuw op zijn kop. Ik kan niet deloyaal zijn tegenover "mijn" vrouw, zelfs al was zij dit maar heel kort. Daarnaast kwam ik te werken in en te wonen aan de rand van de oude Jodenbuurt, en ik leefde een tijdlang in het besef dat ik daar was omdat "zij" er niet meer waren. Ik was niet schuldig, maar onschuldig was ook weer het woord niet. Wat ik er uit opmaakte is dat antizionisme een voos woord en streven is in Europa of Noord-Amerika.
Dit standpunt huldig ik nog steeds, ik zie ook niet in hoe het aan het wankelen gebracht kan worden. Tegelijkertijd ben ik niet optimistisch over de houdbaarheid van Israel, zeker niet nu het zo onlosmakelijk verbonden is aan de Verenigde Staten. Sinds ik in de kortstondig herrezen Vrije door een langvergeten genie als zionistisch agent ontmaskerd ben heb ik het land nog een keer bezocht. Met andere ogen en nog met de hoop dat er een vreedzame (niet een mooie, mooi kan het niet) regeling met de Arabische Palestijnen kon komen - en in het besef dat het Joodse volk een vrijhaven nodig heeft - en die is er nu eenmaal, in Israel. Dat de diverse Israelische regeringen sinds het akkoord van Oslo hebben duidelijk gemaakt dat zij in het geheel geen vrede willen kan alleen ontkend worden door ideologisch verblinden. Het kan nog goed aflopen, maar de regimes in Washington en Tel Aviv willen het niet, lijkt het. Inderdaad, wien de goden willen vernietigen, slaan zij met blindheid.
Als Maxime Rodinson zo'n veertig jaar geleden nog wel gelijk had met zijn betoog dat Israel niet te vergelijken is met wit Australië of Noord-Amerika, dan kan dit nu alleen nog gezegd worden omdat er een demografisch verschil is: de islamitische en christelijke Palestijnen zijn gemarginaliseerd, maar hebben de kracht van hun aantal (de christelijke Palesijnen vluchten - voor Joden en islamieten beide). Israel houdt dagelijks evenveel mensen onder schot in een veertigjarige bezetting als het zelf als inwoners heeft. Zo'n land kan geen aanspraak maken op de kwalificatie democratie, zelfs niet als je de parlementaire democratie als het laatste woord ziet.
Overwegingen van een Zuidafrikaanse eh.. bekeerde zionist.
De diagnose van Uri Avnery:
A small and gallant state, progressive and (relatively) egalitarian, respected by the world, has become an occupying and looting state, hostage to delirious settlers, full of internal violence and "swinish capitalism" (a phrase coined by Shimon Peres, one of those most responsible for this situation.) Throughout the world, the idea of boycotting Israel is gaining ground.
Swinish capitalism - het klinkt zo onwaarschijnlijk dat Peres het wel gezegd zal hebben.
Een lichtere noot tot slot - en toch. Kees Wagtendonk, voorman van het Palestina Komitee door de jaren heen, zei eens tegen mij dat hij Yerushalayim shel zahav een prachtig nummer vond. Ik vond het er iets te dik boven op liggen. En hoe dan ook - het is mij ontgaan, toen de componiste/schrijfster van het origineel, Naomi Shemer, overleed, dat zij haar spijt betuigt en dat het ook weer niet zo heel origineel is. Ze had het van Pello Joxepe, van de zanger Paco Ibañez die in 1965 in Israel optrad.
Basken vinden het wel leuk dat een Baskisch lied op deze manier wereldberoemd is geworden. Foto: Shuly Nathan, de zangeres die het nummer groot maakte (de versie die ik ook zelf heb).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten