De kleine details van de landkaart zijn het fascinerendst, vooral van de staatkundige kaarten. Eilanden overal ter wereld zijn nog steeds (Br.), (Fr.), (Port.), (Sp.), (Noorw.), (Ned.) of (V.S.). De fascinatie van Boudewijn Büch hiermee heb ik altijd kunnen aan- en meevoelen.
De vastelandsvlekjes op de kaart zijn in de loop van de afgelopen zestig jaar geleidelijkaan verdwenen of gaan als officieel-onafhankelijk land door het leven: Gambia, Belize, Djibouti, Oost-Timor, Equatoriaal Guinea. De losse eindjes van de geschiedenis van het Europese kolonialisme - de laatste overblijfsels zijn Ceúta en Melilla, ooit delen van het grotere Spaans-Marokko.
In de eerste atlassen die mij in mijn jongste jaren onder ogen kwamen was er nog een Franse kolonie op de Chinese kust (Kouang tchéou-wan) en een reeks kleine op de kust van India: Yanaon, Pondichéry, Mahé en meer, tot in Bengalen aan toe. De eerstgenoemde schoot mij te binnen bij het lezen van een stuk over de afwikkeling van het Europese kolonialisme in China - Macao en Hongkong zijn betrekkelijk laat weer bij China gekomen, Formosa/Taiwan is een twijfelgeval - maar het is naast Japans wel degelijk Nederlands geweest (en gezien de Europese naam ongetwijfeld ook nog Portugees). Over de Franse kolonie op de Chinese kust is opmerkelijk genoeg de Engelstalige Wikipediabijdrage uitgebreider dan de Franse.
En hoe zit het met de Nederlandse koloniale vingers in de Chinese pap? Speurend op het internet kom je zowaar bij een Duitse Wikipedia uit, die alle Nederlandse koloniën opsomt - Nederlands eigenlijk avant la lettre, maar we kunnen op goede gronden de Republiek wel als Nederland interpeteren. De VOC heeft ook korte tijd de Pescadoren bezet gehouden. In de opsomming verlies je Formosa al snel uit zicht.Tonkin? Hoi An in Vietnam (de foto)? Dat er zo uitgebreide Duitse informatie over de Nederlands expansie op het net te vinden is hangt samen met het onderwijs in het Nederlands en over Nederland in de aangrenzende bondsstaten. Opmerkelijk. Alsof je in Nederland leert over de aangrenzende oostelijke gewesten, die cultureel en historisch deel uitmaken van de historische Nederlanden - laat staan dat de kolonies Nieuwer-Amstel (daar had ik eerlijk gezegd ook nog nooit van gehoord) of Nieuw-Walcheren (Tobago, waar Albert Helman nog een tijd gewoond heeft en conservator van het nationaal museum was) in het onderwijs langskomen. Je mag blij zijn dat/als Indonesië (altijd zo te noemen) of Suriname ter sprake komen in het onderwijs.
Via Nieuw-Walcheren en Nieuwer-Amstel komt men tenslotte in het Nederlandse wikipedia-web over het koloniale verleden - tot en met de zoutpannen op de kust van Venezuela.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten