Wat moet ik nog toevoegen na dit hoogstandje van de VPRO-site ongewijzigd en dus uiteraard ongecorrigeerd overgenomen te hebben? Deze figuur is minister van onderwijs en wetenschappen in het kabinet-Balkenende IV. Hij kon weer even tijd missen van zijn Nobelprijswaardige (vindt hij zelf) onderzoek naar - daar blijf ik als alpha het antwoord op schuldig, evenals iedereen die hem zelden het Hubrecht Laboratrorium heeft zien betreden. Hij had het te druk met dit soort teksten.
"De Belgische Brabançonne ging gisterenavond in drie talen, Nederland is officieel tweetalig. Vorige week las ik in de krant over het HAVO eindexamen Fries. Een scholiere vertelde dat ze had getwijfeld of ze biologie als examenvak wilde doen, of Fries, en het was dat laatste geworden, want dat sprak ze toch al. Is het niet gek dat scholieren in Drenthe of Limburg of Den Haag, waar ik zelf vandaan kom, niet een serieus vak mogen laten vallen om wat door te pieteren in hun streekdialect, en in Friesland wel?
Foei, hoor ik ze brommen in Friesland, Fries is geen dialect! Ze krabben wat in hun ringbaardjes, smoren hun pijpkes, en kijken heel gewichtig: Fries, dat weet iedereen is meer verwant met het Noors en Deens dan met het Nederlands, een heel aparte taal!
Iedereen die wel eens geprobeerd heeft een stukje Fries te lezen weet dat dat feitelijk niet waar is. Ik kreeg onlangs een tijdschrift van de officiele Fryske Akademie van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen. Het periodiek heet "ut de smidte", uit de smidse. Als u nu net had gedacht: goh, wat flauw dat hij die Friezen meteen weer asocieert met ringbaardjes en pijpjes: dat doen ze dus zelf. Op de voorpagina staat een stukje Fries, en dat zal ik u voorlezen. Dan moet u denken aan het advies dat voorin staat in een Haags stripverhaal dat ik graag lees: Haagse Harry. "Les ein, hachtop leize!"
Daar gaan we. Foto erbij, van Durk Hibma, die de etalaazjepriis van de etalaazjewedstriid uitrijkt. Ringbaard, ziet u. Ik lees voor: "De boekwinkel van de Friese Academie heeft dit jaar de etalagewedstrijd van de Friese Boekenweek gewonnen." Er staat letterlijk: "De boekwinkel van de Fryske Akademy hat dit jier de etalaazjewedstrijd fan de Fryske Boekenwike wun. De wedstriid wurdt alle jieren utskreaun troch Stichting It Fryske Boek. Fan de sechstjin dielnimmende boekhannels foldie de Akademy it best oan it wichtigste kritearium van de sjuery: oandacht for de Fryske Boekenwike."
Kortom: heel gewoon Nederlands, fonetisch opgeschreven, en met wat dialect uitspraak zoals die in heel Oost en Noord Nederland bestaat (bijvoorbeeld vaak een ie voor een ij). Dan heb je nog wat leenwoorden uit andere talen, die alle kinderen van vijf jaar in heel Nederland fout spellen, zoals het moeilijke Franse woord etalage, dat spellen ze dan etalaazje, maar dan gaan ze naar school en leren dat die spelling fout is, en in Friesland leren ze dat het Fries is. Ik heb geen tijd om veel voor te lezen, maar geloof me het gaat zo door. "De underskeiding, dat betekent onderscheiding, bestiet ut in wikselprijs (wisselprijs) en in sjek (s-j-e-k) van 250 gune (da's gulden). Als je Haags fonetisch opschrijft, en de meeste gemaakte taalfouten (hij heb, hij ken) in regels vastlegt, dan heb je precies zo'n taal als het Fries."
Waarom lijkt iedereen in Holland dan te geloven dat Fries een aparte taal is, terwijl er in Amsterdam meer mensen zijn die Turks spreken dan in Leeuwarden die Fries spreken? Zou dat latent racisme zijn? We vinden het toch wel spannend dat we binnen onze landsgrenzen een Nordisch volk hebben, meer verwant met de Vikingen dan met de Brabanders (die je altijd ongestraft belachelijk mag maken). Koketteren met Fries is dus populair. Ik heb er niet tegen het Fries, als iedereen maar snapt dat het als taal net zo'n sprookje is als de Efteling in het Brabantse Kaatsheuvel."
Geen opmerkingen:
Een reactie posten